Lotu zure txakurrak


2025eko martxoaren 17an - 09:56
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Euskal Herriko Mugimendu Feministak aurtengo Martxoak 8ko mobilizazioak "faxismoaren, erreakzionarismoaren eta zapalkuntzaren aurkako aliantzak" ehuntzean ardaztu ditu.

Kepa Kortak Naiz-en idatzitako “Musikariaren jakituria” artikuluan faxismoa definitzeko Cambridgeko hiztegiaren irizpidea irakur genezakeen: “Oso lider boteretsuan, bizitza sozial eta ekonomikoaren estatu kontrolean, eta aberri eta arraza muturreko harrotasunean oinarritutako sistema politikoa, desadostasun politikoaren adierazpenik onartzen ez duena”.

Definizio horretako oinarrizko elementuak, boterea eta horren bitartezko kontrola, batetik, eta autokritika falta (harrotasunak eta desadostasunik ez onartzeak suposatzen dutena), bestetik, izango lirateke nire ustez. Baina erreferente(ar)en (liderra/k) kontzeptua ere ahaztu gabe.

Ez dute eragiteko ahalmen bera norbanako umilek ala beste pertsonen ekintzak baldintzatu ditzaketen erreferente eta elkarteek. Horregatik da garrantzitsua sinesmenak, usteak, iritziak, esamesak eta teoriak ere zalantzan jartzea

Denok dauzkagu aintzat hartuak izatea edota defendatu nahi ditugun bizimodu, iritzi eta pentsaerak, nekez etorriko direnak bat %100ean besteenekin, norbanakoak baikara, edota, are, Ideia eta Egia absolutu filosofikoekin. Bestalde, denok daukagu botere kuotaren bat, gure pentsamendu horiek adierazteko dugun gaitasunaren edota besteengan eragiteko dugun baliabideen araberakoa. Hori puntu garrantzitsua da, edukitze hutsean baino, boterearen erabileran baitago gakoa; eta erabilera hori, dauzkagun baliabide (pribilegio) horien menpe dago, bai, baina batez ere norbanako bakoitzaren borondatearen menpe, edo beste era batera esanda, kontzientzia eta erabaki indibidualen menpe.

Itziar Zigak trebetasunez dio (“Una plaza con sombra es 'woke'” Naiz-eko artikuluan): “Zapaldutako kolektibo baten partaide izateak ez du esan nahi politikoki zapalkuntza ororen aurka egiten duzunik”, eta gehituko nuke, edo zerorrek ere ez duzunik zapaltzaile rol hori hartzen.

Ez dute eragiteko ahalmen bera norbanako umilek ala beste pertsonen ekintzak baldintzatu ditzaketen erreferente eta elkarteek. Horregatik da garrantzitsua indibidualki zein kolektiboki ontzat ematen ditugun sinesmenak, usteak, iritziak, esamesak eta teoriak ere zalantzan jartzea, nahiz eta boto-emaile, sare sozialetako jarraitzaile edota arrazoia zein babesa itsu-itsuan (edo Justizia inpartzial egiten duen benda altxatuz) emango digun lagunarte, sendi zein txalo-jotzaile talde oparo bat izan inguruan. Besteen babesa izateak ez du egiaren jabetza bermatzen. Izan ere, guk dioguna egia absolutua balitz bezala defendatzen badugu konfiantzazko guneetan zein gure irizpidea beste inorenaren gaindi kokatzeko, geu arituko gara zapaltzaile bezala jokatzen, autokritikarik egin gabe bestea boterearen bitartez kontrolatu nahian.

Ramon Zalloren Naiz-eko artikuluan ere (“Plataformas tecnológicas y neofascismo”) adierazten da badagoela desinformazioranzko eta gorakada neofaxistarako joera, bidegabekeria sentimenduetan eta konfiantzaren galeran oinarritua (bere testuan, instituzioekiko irakurtzen dena, baina nire ustez alteritate osora zabal daitekeena eta, hori dela eta, edozein norbanako zein kolektibori gerta dakiokeena), balio humanistak eta erantzukizun zibikoak hartzea alde batera utzi eta konponbidetzat saihesbideak hautatzera eraman gaitzakeena, etsaitzat hartu eta izendatzen diren talde edo pertsonengan tentsioa, mina eta erreakzioak eraginez (baita horrelakoak nahita bilatuz ere), amaigabeko borroka dinamika batetan.

Horrela, komunikazioa eta bestea ulertu nahi izatea alde batera uzten dira, konfiantza eraikitzea ezinezko eginez sozializazio maila guztietan. Nork azter dezala bere kontzientzia.

Uste dut gogoeta honek berdin balio diezaiokeela eskuin zein ezkerreko politikariari edo Interneteko influencerrari, hedabide handi bateko arduradunari zein kalean pintaketak egiten dituenari, jabetzen ez denari zein jakintsuari (musikari izan ala ez), manosferako partaideari zein mugimendu feministakoari; gizonari, emakumeari zein genero bitarretik kanpokoari; finean, gutako bakoitzari. Faxismoa* eta oldarraldi erreakzionarioa edonon aurki baitaitezke.

Begiratu barrura, eta lotu zure txakurrak.

Iraitz Amor Pla

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Irakurleen gutunak
2025-03-17 | Patxi Aznar
Beharrezko aldaketak

Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]


Zein izango da Frantziskoren legatua?

Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.

Era berean,... [+]


2025-03-17 | Valen Arteaga
Bolo-bolo, gezur-zulo

Mikel Oterok boterea besarkatu zuenetik, metaforikoki eta literalki, maiz harritzen gaitu “trantsizio energetikoari” buruzko matraka instituzionala indartzen duen artikulu burutsu batekin. Horretarako, ez du dudarik egiten bere garaian politika instituzionalak eta... [+]


2025-03-16 | Josu Jimenez Maia
Harearen pisua

Harea-erloju baten bidez irudikatu ohi da denboraren joana. Ospatu berri dugu Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoak 49 urte bete dituela iragan den otsailaren 27an. Urte hauetan guztietan, harearen pisuak ez du oraino estali Saharako populuaren askatasun-nahia eta... [+]


AHTaren zundaketen aurkako ia bi urteko borrokaren balantzea

Datorren udaberrian, Stop AHT Zundaketak ekimenak bi urte beteko ditu. 2023ko maiatzean, ADIFek Itza, Sakana eta Goierriko udalei jakinarazi zien zundaketa geoteknikoak eta beste jarduketa batzuk egingo zituela AHTaren Nafarroako korridorea Euskal Y-arekin lotzeko alternatibak... [+]


Bi indar kontrajarri

UEMAk Telegram bidez banatzen duen “Euskararen Hemeroteka” kanalean honoko titularrak irakurri ditut bata bestearen atzetik: “Gipuzkoak euskararen aldeko bide-urratzaile izateko ardura hartu du”, eta jarraian “Udaltzainen hizkuntza eskakizunen... [+]


2025-03-15 | Jabi Elorza Antia
Txapela buruan

Iazko udan ere Alacant aldera hurbildu ginen eguraldi hobea aurkitu nahian eta, urtero bezala, egun batez, Benidorm erraldoian sartu ginen hango giroan murgildu, zerbait hartu eta seme-alabekin izozki edo gofre bat dastatzeko asmoz.

Hiri bitxia da, denetarik aurki dezakezu... [+]


Judimendi auzo eskola ez da etorri berria

Ongi etorria eman digu Unai Mendizabalek A eredutik D eredura aldaketa egitea erabaki dugulako Judimendi auzo eskolan. Bidea malkartsua izango dela ere ohartarazi digu Armentia Ikastolako guraso eta Arabako Ikastoletako lehendakariak. Gure esker ona adierazi nahi diogu eman... [+]


Euskararen gurditik denok tira egin behar dugu, baita hezkuntzan ere

Ez dira gutxi azken boladan euskara bere onenean ez dagoela eta bere transmisioa bermatuta ez dagoela ohartarazten ari diren ahotsak. Bestetik, inork ez du ukatzen hezkuntzak ezinbesteko betebeharra duenik euskara eta euskal kulturaren biziraupenerako. Erronka estrategikoa... [+]


2025-03-15 | Rober Gutiérrez
Mantrak

Azken asteetan zenbait unibertsitatetako ate irekien jardunaldietara joateko aukera izan dut. Semea aztertzen ari da zer ikasiko duen datozen urteotan eta, erabakia hartu aurretik, komeni da aukera guztiak begiratzea. Unibertsitate bakoitzak badu bere misioa, bere izaera, bere... [+]


Ezer aldatu ez zuen pandemia

Bost urte igaro dira pandemiaren hasieratik. Pandemia horrek ekarri zuen denok zaintza eredua ezagutzea, inondik inora ere behar bezala ez zebilena. Egoitzetako kutsatzeen eta hildakoen datuak, batez ere pribatuetan, zifra hutsak baino askoz gehiago izan ziren.

2020ko... [+]


Gure istorioak berreskuratzea eskubideak defendatzeko

Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]


Zerga turistikoarena estrategia komunikatibo hutsa da

Tasa edo zerga turistikoaren eztabaida urtetan luzatzen ari da, erakunde publikoetan ordezkaritza duten indar politikoen artean zabala den arren ezarri beharraren gaineko adostasuna. Eztabaidetako bat da zerga hori zein erakundek kobratuko duen: zenbait udalek (tartean... [+]


Gurekin egiten dutena

Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]


Bi minututan galdutako elkarrizketak

Azkar! Azkar! Adi egon, ez daukat astirik eta! Ohartarazi behar zaitut, denborak agian ez baitit uzt… Pipipipi-pipipipi! Pipipipi-pipipipi!

Goiz jaiki, eguneratuta egoteko irratia piztu, dutxa hartu, ilea lehortu, orraztu, bizarra kendu edota makillatu, kafea egiten den... [+]


Eguneraketa berriak daude