Loa galarazi behar ligukeen potentzia
Bada loa galarazi behar ligukeen potentzia handi-handi bat, eta ez da Txina. Txinak baditu bere buruhauste handiak, eta eman diezazkiguke galantak gainerakooi. Baina Alderdiaren XX. Kongresuaren harira ikusi (ez asmatu, amestu edo hauspotu) denaren arabera, datozen bost urteak erabateko jarraitutasunaren joairan espero behar lirateke... kanpoko eztenkadarik ezean.
Hobe apustu handirik ez egitea, hala ere. Eztena, jakina, Taiwanen legokeelako gaur-gaurkoz. Mundu guztiak daki hori. Baita Xi Jinpingen lantalde ez horren eraberrituak ere. Eta hango eztenkadak, guztia aldaraz dezake.
Loa galarazi behar ligukeena bestea da, handiena, Estatu Batuak. Azken bost urte hauetako zalaparta ia etengabea eta krisi-sentipena jolasa izan baitaiteke azaroaren 8tik aurrera abian jar litekeen espiralarekin alderatuta. Midterm-ak, agintaldiaren erdiko hauteskundeak egingo dira, eta presidentea ez beste guztia alda daiteke. Txarrerako aldatu, gainera, ikuspegi gehienetatik. Eta ez alderdikeriaz, ez.
Bi urte hauetan, Biden administrazioak gehiengoa, estu-estua bederen, izan du Kongresuan eta Senatuan (honetan, alderdiaren boto disziplina urratu izan duten J. Manchin eta K. Sinema senatariei “esker”, eduki ez balu bezala aurkitu bada ere gehienetan). Eta erdipurdikoa bada ere, egonkortasun apur bat izan du. Baina hori ere amaitutzat eman daiteke jada.
Kongresurako hauteskundeetan, abortatzeko eskubidearen ezabapenaren ondorengo haserreak demokratei eman zien hauspoa moteldu eta inflazioaren laino beltzak zerua estali ahala, errepublikanoen garaipena ia egintzat ematen da; eta haien goi-arduradunak biharamuna prestatzen/banatzen ari dira dagoeneko. Demokratek Senatuko gehiengoa galtzeko arriskua txikiagoa da, eta litekeena da zerbait hobetzea. Baina ezerezeko festa.
Kongresua, gutxienez, aurka edukita, berez ere sasoi betean inoiz ibili ez den Biden administrazioak sekulako fronteak izango ditu bat-batean. Lehena, aurrekontuarena eta zorrarena. Ez dakit Liz Truss-Kwasi Kwartang-en komeriatik inork ezer ikasiko zuen, baino argi baino argiago dago diru asko behar duela administrazioak, besteak beste iraganeko zorraren interesak ordaintzeko... interes-tasek goraka jarraituko dutenean; eta errepublikanoen mendeko kongresuak ez duela erraz eskua zabalduko. Horrekin motz-motzean lotuta, Ukrainako faktura, gogotik hazten ari dena. Guztia, 2024ko hauteskundeetara begira jarrita. “Betiko” gaiak (immigrazioa, arraza, indarkeria, eskubideak...) bertan dirautenean.
Ezinegon soziala, ezegonkortasun politikoa eta estutasun ekonomikoa txirikordatzen ari dira. Esna egon behar genuke AEBen itzalean lo egiten dugunok.
Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]
.jpg)
AEBek eta Mendebaldeko aliatuek guztira 260.000 milioi dolarreko laguntza eman diote Ukrainari, gehienbat armamentuan eta laguntza militarrean, Errusiak 2022an egindako inbasioaren ostean. Nahiz eta laguntza horrek Ukrainaren defentsa indartzea helburu duen, Nazio Batuen... [+]
Tennessee (AEB), 1820. Nathan Green esklaboa jaio zen, Uncle Nearest edo Osaba Nearest ezizenez ezaguna. Ez dakigu zehazki zein egunetan jaio zen eta, oro har, hari buruzko oso datu gutxi dauzkagu 1863. urtea arte, orduan lortu baitzuen emantzipazioa. Dakiguna da 1850eko... [+]
20 urte zituela, Alberto Flores-Uranga Mutrikutik Idahora (AEB) joan zen artzain. Bakardadean, mendietan galduta, maiz koiote eta hartzak begira zituela."Berriro egingo nuke, zalantzarik gabe", dio, garai haiek gogoratuta.
Gero eta bideragarritasun handiagoa hartu du –eta hartuko du– Israelen planak, palestinar herria beraien lur martirizatuetatik kanporatzeko. Iraganean Far West amerikarreko etnia indiarrekin gertatu zen bezalaxe da. Iranen aurkako gerra inoiz baino gertuago dago.
2018ko martxoaren lehena zen, bere lehen agintaldiaren lehen laurdena burututa, Donald Trumpek pentsaera politiko-ekonomikoaren lagin gardenena utzi zigunean: “Merkataritza-gerrak onak dira, eta irabazten errazak”. Orduantxe abian jartzear zituen altzairu eta... [+]
Ipar hemisferioan ikasturtea hastearekin batera izan ohi den albiste-zaparradan argitaratu zen duela astetxo batzuk: aspaldiko urteetan ez bezala, txinatar jatorriko ikasleak (275 milatik gora) ez dira jada ugarienak Estatu Batuetako unibertsitateetako atzerriko ikaslerian;... [+]
Craig Thompson kultuzko eleberri grafikoen egile estatubatuarra Europan izan da bere azken lana aurkezten, Raíces de ginseng (Astiberri, 2024). Bilbon bi aurkezpen egin ditu eta artista atsegina, hurbila eta azkarra dela erakutsi du –euskaraz “mila... [+]
AEBetako agintaldi berriak ekonomiaren esparruan ekarriko duena zehaztea ez da lan erraza. Estrategia ekonomiko berriaren ardatza liberalismoaren eta kanpo sektorerako protekzionismoaren arteko uztarketa bitxia izango da. AEBetan aldian-aldian halakorik gertatu den arren,... [+]
Ari da mundu guztia kontuak ateratzen Trump 2.0 aldian norberari gerta dakiokeenaren eta munduan gerta daitekeenaren inguruan. Subjektuaren mudakortasuna ezagututa, ziur samartzat eman daitekeen aurreikuspen bakanetakoa da Estatu Batuen Txinarekiko harremanak, ekonomikoak... [+]
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]
Urtarrilaren 20an utziko du AEBko presidente kargua Joe Bidenek, lekukoa Donald Trumpi emanda –zeinak AEBen norabide aldaketa marka dezakeen Ukrainako gerran–. Agintaldia amaitu aurretik, baina, irakurri dugu Ukrainari baimena eman diola Errusiako Kursk eskualdean... [+]
Munduko pertsonarik aberatsena da Musk, Forbes-en azken sailkapenaren arabera. Vivek Ramaswamy politikari eta enpresa-buru kontserbadorea izanen du bere ondoan, kargua betetzeko. "Erreforma estrukturala" bideratzekoa dute, gobernuarentzat "inoiz ikusi gabeko... [+]
Argi eta garbi irabazi dio Donald Trump presidente errepublikano ohiak Etxe Zurirako lehia Kamala Harris egungo presidenteorde demokratari. 312/226-eko aldea izango du urtarrileko bozketan Hautesle Kolegioan. 2016an Hillary Clinton galtzaile izan zen, baina herritarren boz... [+]