Lizardiren omenezko ibilbidea
125 urte bete dira aurten Xabier Lizardi jaio zenetik, eta euskararen eta euskal kulturaren alde egindako lana omentzen duen monumentura bisita egiteko une aproposa izan daiteke.
Mendiz inguratutako eskualdea da Tolosaldea, eta horrelakoak dira eskualdeko herri guztiak ere. Ibilbideak ere milaka daude, eta horietako bat da Tolosan dagoen Lizardiren ibilbidea.
Zarautzen jaio zen Jose Maria Agirre Egaña, ezagunagoa Xabier Lizardi moduan, duela 125 urte. Hamar urte inguru zituenean etorri zen Tolosara bizitzera, eta idazlea eta, bereziki, olerkaria izan zen. Euskal Kultur Pizkundea mugimenduko kidea ere izan zen, eta bere oroimeneko monumentua dago jarrita, Tolosako txoko batean.
Ibilbide ezberdinak daude monumentua dagoen lekura iristeko, baina ibilbiderik motzena San Esteban auzotik abiatutakoa da. Asfaltozko errepideari jarraika edota baserri artetik dauden bidezidorretan gora, Korteta landetxeko bidegurutzera iristen da. Han, bi aukera: marka arrosei jarraitu eta Kortetatik barrena igotzea, edo Mutitegi baserri ingurura hartu eta zuzen-zuzen igotzea.
Bigarren aukera horri jarraika, Mutitegi baserriaren atzealdetik pasa eta bidegurutze batekin egiten da topo. Marka urdinei jarraituta, Zaparen bordara iristen da, eta handik aurrera eginda, Montezkue eta Urkizu batzen dituen ibilbidera atera daiteke. Bidegurutzean ezkerreko bidea hartuta, ordea, jarraian ikusten da egurrezko gezi bat, Lizardi jartzen duena. Bide hari segika, monumentua dagoen eremura iristen da. Sarritan ibiltzen omen zen paraje horietan barrena olerkari ezaguna, eta horren lekuko bere oroimenez altxatutako monumentua.
Monumentuaren albo batean, Damaiturrira daraman seinale bat dago, eta 450 metroko bide zidor horretan aurki daitezke Lizardik berak idatzitako hainbat olerki ezagun. Egurrezko poste batzuei itsatsita dauden plaketan irakur daitezke olerkariak idatzitakoak. Egun, Damaiturrira iristean, langa batez itxita dago ibilbidea, beraz, berriro ere monumentua dagoen lekura itzuli behar da, handik berriro ere leku beretik Tolosa herrigunera itzuli edo beste bideren bat hartzeko.
Marka arrosei jarraituta, Korteta landetxera iristen da, edota bestela, monumentutik gora dagoen aldapari jarraituz, Montezkuetik Urkizura doan bidera ateratzen da bidexka hori ere, eta aukera ederra da Urkizuko iturrian ur trago bat egin, bertako parajeez gozatu, eta berriro ere Tolosara itzultzeko.
IBILBIDE AMAIERA
Ibilbidea amaitzeko Euskal Pizkundearen plaza izan daiteke leku aproposa. 2013an jaso zuen izen hori Aranburu jauregiaren ondoan dagoen plazak. Besteak beste, Aitzol, Lizardi eta haien belaunaldikoek euskara eta euskal kulturaren alde egindako lana omentzen duen txokoa da.
Izenburua aski argia da: Zuzi iraxegia. Euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa (TZ, 2025). Eta 300 orrialdeko liburu mardulean, XIV. mendeaz gero gurean izan diren emakume idazleen gainean jardun du, irakasleari dagozkion azalpenak emanez bezainbat, testu klasikorik... [+]
Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak (EHKS) antolatuta, egun osoko jardunaldia egin dute igandean, Bilboko Campos Eliseos antzokian. Hainbat hitzaldik osatu dute egitaraua, eta jardnualdia amaitzeko Bigarrenez Aresti etorkizunaren aurrean antzezlana estreinatu dute.
Irati Aizpurua Alquezar abokatuak zuhurtziaz erantzun ditu ARGIAren galderak, eta testuinguru juridikoa eman digu, Debako udal liburutegian gertatzen denaren inguruan. Elkarrizketa zabal batean berriki kontatu dugunez, 2 urtera arteko haurrek galarazita dute Debako haur... [+]
Pippi Kaltzaluzeren istorioak lehenengoz kaleratu zirenetik 80 urte bete direla-eta, leku berezia eskaini diote Boloniako Nazioarteko Haur eta Gazte Liburu Azokan. Azkarra, independentea, errebeldea, lotsagabea, menderakaitza, apur bat basatia, sormen handikoa, ausarta eta... [+]
2 urtera arteko haurrek galarazita dute Debako haur liburutegian egotea, eta 2-6 urtekoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute egon. Hogei urtez horrela funtzionatu duen ageriko diskriminazioa buka dadila eskatzeko ama talde bat elkartu denean, ezetz erantzun die udal gobernuak... [+]
Astelehen honetan hasita, astebetez, Jon Miranderen obra izango dute aztergai: besteren artean, Mirande nor zen argitzeaz eta errepasatzeaz gain, bere figurarekin zer egin hausnartuko dute, polemikoak baitira bere hainbat adierazpen eta testu.
Martxoaren 17an hasi eta hila bukatu bitartean, Literatura Plazara jaialdia egingo da Oiartzunen. Hirugarren urtez antolatu du egitasmoa 1545 argitaletxeak, bigarrenez bi asteko formatuan. "Literaturak plaza hartzea nahi dugu, partekatzen dugun zaletasuna ageri-agerian... [+]
1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]
Sexu-genero disidentziak zeharkatutako bost lagunek osaturiko literatur banda da Pomada. Lehenbiziko oholtza gaineko emanaldia sortu dute, Maitaleen hiztegi baterako zirriborroa deiturikoa, poesia eta musika nahasten dituena. Irlak berba dute abiapuntu. Emanaldietako baten... [+]
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin dute egon Debako liburutegian. Udal gobernuak argudiatu du "liburutegian erabilgarri dagoen espazioa mugatua" dela, baina ez du argitu espazio mugatu horregatik ezartzen dituzten ordu murrizketak zergatik aplikatzen... [+]
Euskal nobela beltzaren astea ospatu da Baztanen hilaren 20tik 26ra. Hainbat liburu aurkezpen, solasaldi eta bestelako ekitaldiren artean, zapatu goizeko mahai-inguruak sortu du aparteko ikusmina. Izan ere, nobela beltzaren aitzakian, bestela ere kriminal bat nola eraikitzen den... [+]
Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.