Galdera ikur asko liburu-denden sektorean: honen aurretik ere panorama ez zen samurra, saltoki digital erraldoiak merkatu osoa irensten ari ziren eta krisi honetan ikusi den moduan, administrazio publikoek bidea erraztu besterik ez diete egin. Twitterreko mezu hori argitaratu eta biharamunean erantzun ditu Hitz liburu-dendako Gaizka Olaberrik ARGIAren galderak.

Azaldu duenez, une honetan informazio falta handia dago berea bezalako dendak dauzkatenen artean. Autonomoen kuotarik ez zutela pasako adierazi zutela gogoratu du, baina azkenean pasa egin dutela. “Egoera honetan ez daukagu diru sarrerarik, eta hala ere pasa egin dute”, adierazi du. Gogora ekarri du, gainera, Amazonek ez diela liburu-dendei bakarrik konpetentzia egiten, denetik saltzen dela atari horretan eta une honetan komertzio txiki ia denei eragiten diela haren jarduerak.

Online saltzea, handien aukera

“Nola jarraituko dut honekin?” galderari bueltaka ari da egunotan Donostiako Tabakaleran dagoen Tobacco Days liburu-dendako Ines Garcia ere. Gipuzkoako merkatarien elkarteak pasa dion informazio bati esker, diru-laguntza bat eskatzeko formularioa betetzen harrapatu du hedabide honen deiak. Koronabirusaren krisia hasi zenean hartutako erabakiak ekarri ditu gogora: konfinamendua ofizialki agindu baino lehenago erabaki zuen ixtea eta hasieratik nahiko argi eduki zuen ixteak horixe esan nahi duela, erabat ixtea. “Liburu-denda batzuek esan zuten online salduko zutela, baina ni nahiko kritiko agertu nintzen. Plataforma handiek bakarrik egin dezakete hori errentagarri, guk ez daukagu aukerarik. Eta bakoitzaren ardura ere hor dago: liburuak online saltzeak nire osasuna eta beste batzuena arriskuan jar dezake, postako langile eta banatzaileena adibidez”.

Olaberrik azaldu duenez, Katalunian liburu-denda batzuk hasi dira eskariak onartzen, liburuak orain ordaindu eta konfinamendua amaitu ondoren jasotzea proposatuz. “Oraindik ez dut horretan hastea planteatu, baina honek luze jotzen badu pentsatu beharko da”, esan du. Alternatiba hobea iruditzen zaio hori, nolanahi ere, Frantziako Estatuan liburu-dendei proposatu zaiena baino: zabalik mantentzea. “Hango liburu-denden elkarteak esan du hori ez dela soluzioa, ez dabil inor kalean, ez du zentzurik”.

Egun hauetan argitaletxe batzuek hartu dituzten jarrerak nabarmendu ditu, bere aldetik, Garciak. Adibidez, zenbait editorialek beren webguneetako dendetan deskontuarekin jarri dituzte liburuak. Erosleak zein dendatan entregatzea nahi duen zehaztu dezake eta deskontatutako dirua liburu-dendak jasoko du. “Badaude erantzun originalak”, dio Garciak. “Baina ez dakit zein punturaino izango diren eraginkorrak”.

Liburuaren Egunean, segur aski, itxita

Biek erantzun dute ez daukatela oso argi honen ondoren zer gertatuko den kate handietatik aparte lan egiten duten liburu-dendekin. Gainera, aurtengo apirilaren 23ko Liburuaren Egunean itxita segiko dute dendek segur aski eta horrelako zitak garrantzitsuak izan ohi dira mota honetako komertzioen urteko fakturazioan. “Denda asko, tailer txikiak eta horrelakoak zarratu daitezke”, dio Olaberrik. “Eta horrek kaltetzen duen jendea kultur kontsumitzailea da, horrek eragingo du”. Antzekoa uste du Garciak ere: “Nire inguruan jende asko ari da geratzen lanik gabe eta nire bezero mota hori da. Beste lehentasun batzuk egongo dira hemendik ateratzean eta ikusi beharko da liburuek hor zer leku betetzen duten”.

Panorama beltz horren aurrean, hala eta guztiz ere, argi izpi batzuk erakutsi dituzte biek: “Liburu-saltzaileak beti izan gara optimistak, bestela ez genuen honetan lan egingo. Irtengo dugu hemendik, aguantatu beharko da, buelta eman... Nik uste dena klik batean erosi eta egunean bertan etxean jasotzeko ohitura horretaz pentsatu behar dugula. Horrek ekarri gaitu honetara. Eta nik uste dut desazkundea izango dela etorkizuna”, adierazi du Olaberrik.

Garciak ere azken asteetan dena ez dela negatiboa izan nabarmenduz bukatu du elkarrizketa: liburuen sektoreko katean handiagoak diren enpresa batzuen aldetik “keinu on” batzuk nabaritu dituela esan du, guztiak ez direla ari ur uherretan arrantzan, egoera mundu guztiarentzat delako txarra. Hori bai, erakunde publikoen aldetik sektoreari babes handiagoa eman beharko zaiola uste du, liburu-dendak badirelako kulturaren ekosisteman funtzio garrantzitsua duten lekuak.

Erakundeei bezainbeste, irakurleei ere badagokie horren kontziente izatea eta gauzak bere onera etortzen direnean, etxetik gertuen daukaten liburu-saltzailearenean erostea.