“Lehenago edo beranduago onartu, basogintza eredu honen bukaera iritsi da”
2018an sortu zuten Iñaki Etxebeste Larrañagak eta Markel Arriolabengoa Martiarenak Errez Kooperatiba Elkarte Txikia. Basogintzako kudeaketa eta aholkularitza enpresa da beraiena, baina jardun horri ikuspegi desberdin bat ematen diote. “Kooperatiba sortu genuen momentuan, krisian sartzen ari zen basogintza eredu nagusia, pinuaren gaixotasunaren harira”, azaldu du Arriolabengoak. Europan, estatu frantsesean nahiz Erresuma Batuan, ari ziren ordurako bestelako ereduetan sakontzen, eta Euskal Herrian bertan ere baziren Gipuzkoakoa eta Bizkaikoa baino kudeaketa jasangarriagoaren adibideak. Hortik tiraka ekin zioten lanari.
Erronka nagusia etorkizuneko testuinguruetara egokituko den basogintza bultzatzea dela azpimarratu du kooperatibako kideak. “Klima aldaketari, jendarteko beharrei eta bestelakoei erantzungo dion eredua behar dugu, eta basoak ekosistema-zerbitzu guztiak sortuko dituela bermatu”. Izan ere, ikuspegi produktibistari soilik begira garatu den basogintza ereduak egurraren ekoizpena izan du ardatz. Bista elementu bakar horretatik altxatzea ezinbestekoa da Arriolabengoarentzat; alegia, maila berean jartzea egurraren ekoizpena, uren zikloa hobetzea, CO2 isurketak arintzea, aisialdia eta beste zenbait elementu.
“Europako zenbait herrialdetan garatu diren eredu batzuk zientziari eta ikerketari oso lotuta daude, eta esaterako, arraseko mozketarik ez dute egiten: bakantze moduan egiten dira mozketak, ziklo bakoitzean zuhaitz konkretuak moztuz”, dio. Kooperatibak, gainera, bertako espezieekin soilik egiten du lan, aldaketetara hobeki egokitzen direlako eta gaixotasun, izurrite eta baldintza klimatiko desberdinen aurrean arbola guztiak kaltetzea zailagoa delako. “Zientziak askotan erakutsi duenez, kanpoko espezie bat sartzen denean eta horrelako produkzio maila izaten duenean, fase oso emankor bat egoten da, baina segituan iristen da kolapso egoerara”, azaldu du adituak pinuaren kasuari erreferentzia eginez. Kanpoko beste espezie batzuk modu bortitzean sartzen ari diren garaiotan, bi aldiz behintzat pentsatzeko moduko kontua.
Lurjabe pribatu nahiz publikoekin dihardu Errez kooperatibak, eta lanik ez zaio falta; honezkero lau lagun dira lantaldean.
Tantai Baso Jabe Kooperatiba
Herriz herri dauden ekimenei esker, baso eremu txikietan aldaketak ematen ari dira azken urteotan, baina sakoneko aldaketa bultzatzeko eskala handiagoko ekimenak behar dira. “Baso sail oso txikiak dira askotan, eta jabetzak oso banatuta daudela. Horrek kudeaketa asko zailtzen du, eta hori da gaurko beste erronketako bat”, dio. Desafio handi horri heltzeko asmoz, Euskal Herri mailako kooperatiba sortzen ari dira orain: Tantai Baso Jabe Kooperatiba. Lurrak ustiatzeko egitasmo horrek usufruktu kontratu bidez lurren erabilera kooperatiboa bultzatu nahi du, bertako espezieak landatuz guztiontzako onura ekonomiko eta ekologikoak lortzera bidean.
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]