Lehen sektorearen gainbeheraren aurrean “egiturazko erabaki zuzenak” aldarrikatu ditu SOS Baserriak plataformak

  • Abeltzaintza eta nekazaritza sektoreak bizi duen egoera larrian egin du azpimarra Aiaraldeako SOS Baserriak plataformak. Elikagaien ekoizpen-sektorearen iraupena bermatzeko neurri eraginkorrak aldarrikatu dituzte.

Dolumin Barikuan ehunka herritar atera ziren kalera, SOS Aiaraldea plataformak deitu zuen mobilizazioan parte hartzera. / Aiaraldea.eus

2023ko martxoaren 22an - 06:35

Ehunka lagun mobilizatu ziren iaz, Laudioko Dolumin Barikuaren testuinguruan, lehen sektorearen defentsan. Mobilizazio hartatik urtebetera sektoreak bizi duen egoeraren balantzea egin du SOS Baserriak plataformak, "okerrera" egin duela ondorioztatuta.

Lehen sektorearen gainbehera datutan

Lehen sektorearen gainbehera horren adibide zenbait datu eskaini dituzte. Eustatek aurkeztutako datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan astean 5-6 ustiategi desagertzen direla nabarmendu du plataformak. Alor horretan, 5 hektarea baino gutxiagoko edota emakumeak buru dituzten ustiategiak dira kaltetuenak estatistiken arabera.

Biolurrek egindako Duina ikerketako emaitzak ere adierazgarritzat jo ditu SOS Baserriak plataformak. Ikerketa horren arabera EAEko lehen sektorea ez da iristen Gizarte Eskubideen Gutunak zehaztutako gutxieneko soldata duinerako baldintzetara.

Are gehiago, abeltzain eta nekazarien lanaldiek asteko 40 lan orduak %10 eta %53 bitartean gainditzen dituzte. "Zahartzea nabarmena da, eta baldintza horietan ez dago errelebo-aukerarik" adierazi dute eskualdeko baserritarrek.

Elikagaien KPIak gora egiten duen bitartean, jatorrizko eta helmugako prezioen arteko aldea % 65 igo dela ere azpimarratu du plataformak, COAGen datuetan oinarrituta. "Kontsumitzaileak gehiago ordaintzen du, baina ekoizleok gutxiago kobratzen dugu" laburbildu dute.

Tokiko arazoa

Gainbehera hori, ordea, kanpo dinamika globalen ondorio ez ezik, tokian toki hartutako neurrien eragina ere badela salatu dute Aiaraldeako baserritarrek: "Gu akabatzen ari gaituen ernamuina tokikoan sortzen da, eta Udal Hiltegia ixtea edo merkatuetarako osasun araudiaren interpretazio hiper zorrotza bezalako erabakietatik sortzen da".

"Baserritar txikiek beren animaliak korporazio handiei modu autonomoan sakrifikatzeko duten kanal bakarra kentzen bada edo ohiko salmenta-kanala oztopatzen bada, ezin gara harritu aste batetik bestera baserriak desagertzeaz", azaldu du plataformak.

Egoerari aurre egiteko "mesede-traturik" eskatzen ez dutela adierazi dute plataformatik: "Osasun-araudia aplikatzea eskatzen dugu, baina elikadura-sistemako beste edozein eragileri bezala, araudi hori gure errealitatetik, gaitasunetik eta elikadura-kulturatik interpretatzea ere eskatzen dugu". 

Maiatzeko Udal eta Foru Hauteskundeen ostean irekiko den ziklo berriari begira jarri dira SOS Baserriak plataformatik. Distribuzio handien mesedetan baino, tokiko nekazaritzako elikagaien ekoizpen-sektorearen iraupena bermatuko duten "egiturazko erabaki zuzenak" hartzea eskatu diete eragile politikoei. "Baldintza berdinetan, elikagai-ekoizleak bezala, eta ez azoka-egun bateko atrezzo folklorikoa bezala".


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Lehen sektorea
Arrigorri

Lerro hauek idazterako, gazta egiteari utzi diogu eta antzutze prozesu betean gaude. Horrek esan nahi du jetzaldiak gero eta sakabanatuagoak direla denboran, ardiei esnea desagertu arte. Batzuen kasuan, egun gutxitan bukatuko da prozesua, eta gutxi batzuei gehiago kostako zaie.


2024-07-23 | ARGIA
Ostalari eta ekoizleei “ilusioa piztu” dieten Ja(ki)tea sariak banatu dituzte Adunan

Hamahiru sukaldari edo ekoizle saritu ditu “euskal gastronomia tradizionala” sustatzen duen Gipuzkoako elkarteak, VI. edizio honetan. Sariekin nabarmendu nahi izan dute bertako ekoizleekin elkarlanean egindako gastronomia jasangarria.


Europan gero eta eskuinago, trantsizio ekologikoan gero eta atzerago

Ez da ezusteko handirik izan Europako hauteskundeetan, eskuin muturrak gora egin duen bitartean, berdeek orain arteko emaitzarik txarrenetakoak izan dituzte. Zentzu horretan, geroz eta gehiago nabarituko dugu trantsizio ekosozialari lotutako erabakietan ebidentzia zientifikoek... [+]


2024-07-17 | Gorka Menendez
Zenbateraino izan behar dira txikiak nekazari txikiak?

Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]


“Azken dantza hau” bisiguarena izan ez dadin

Txikitan kaian arrantzatu ohi genituen ‘pantxito’ gehienak ziurrenik bisiguak izango ziren, baina nekez ikusten genituen bisigu handiak. Izatekotan, jatetxe ezagunetan izango zen, arraindegietako bisigu gehienak kanpotik ekarriak ziren bitartean. Egun, kostaldeko... [+]


2024-07-15 | Garazi Zabaleta
Langileak ordezkatzeko zerbitzua
Laborariek ere oporretarako eskubidea izan dezaten

Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]


Traktoreen protestak hasi zirela bost hilabete
Zerekin egiten dugu amets? Elikagaien merkatu globalizatuan bira egiteaz harago

Bost hilabete bete dira otsailaren 6an traktoreen mobilizazioak hasi zirenetik. Mirene Begiristainek eta Isabel Alvarezek ekofeminismoaren betaurrekoak jantzita aztertu dituzte mobilizazio hauek eta fokutik kanpo geratu diren laborariak eta aldarrikapenak ekarri dituzte lehen... [+]


Ana Iriarte
“Nekazaritzaren erritmoa ez dator bat gaur egungo gizartearen abiadurarekin”

Titulu handia iruditzen zaio “nekazari”. Bera “mahastizain” omen. Baina, izan, da nekazari mahastizaina. Eta da, izan, emakume nekazari mahastizaina. Eta mahatsaren orpotik mama goxoa nola, halaxe aletu ditu Ana Iriarte Bañezek lanbidearen... ez... [+]


Zer da artaldea? (Gerturatze bat)

Astebete pasatxo eman dut artaldeaz hausnarrean. Lehenago ere eskaini izan dizkiot tarteak artalde kontzeptuari ematen zaion erabilerari, baina orain dela astebete izandako elkarrizketak berritu du hari buruzko hausnarra eta paper honetara ekarri nau.


2024-06-19 | Estitxu Eizagirre
Nola biziberritu herriko azoka? Bergarako esperientzia

Bergaran Elikadura Mahaia martxan dute eta bertatik hainbat ekintza ari dira aurrera eramaten herriko azoka indartzeko eta baserritarren erreleboa lantzeko. Elikadura Mahaiko kide dira Jon Ruiz de Egino baratzezaina, Eskubaratz proiektuko kidea. Eta Aitziber Plazaola dendaria,... [+]


Zeraingo gaztagile batzuk atxilotu dituzte langileen esplotazioa egotzita

Zeraingo Aranburu baserriko jabeak atxilotu dituzte langile eskubideen aurkako delituengatik. Idiazabal gazta egiteko hainbat langile kontraturik gabe zeuzkaten eta zazpi eguneko lan jardunaldiak egin behar izaten zituzten. Hori guztia 300 edo 400 euroren truke.


In extremis, mila esker

In extremis heldu naiz orrialde honetara. Patuak hala erabaki du. Izan ere, orain dela bi aste erdi idatzita nuen gaurkoa, baina dokumentua gorde gabe ordenagailua itzali, eta han joan zen egindakoa. Beraz, hemen naiz, abiapuntuan eta gaia guztiz aldatuta. Zoriak halaxe... [+]


2024-06-10 | Garazi Zabaleta
Hiru Xilo
Baratzegintza ekologiko intentsiboa

Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]


2024-06-07 | Estitxu Eizagirre
Manuela Jauregi, eguneko arrantzalea
“Urtez urte olagarroa gutxitu egin da, zerbait gertatzen da itsasoko urarekin, hori argi da”

Manuela Jauregi arrantzalea da eta duela 25 urtetik hona, bere senarrarekin batera olagarroa eta eguneko arraina harrapatzen aritzen da Getarian, Manuela itsasontzian. Mattin Jauregirekin mintzatu da ontzi barrutik, eta azken urteetan sumatu dituen aldaketak azaldu ditu.


Landa-eremua mugitzen ari da

Esnatze horretan hainbat kausa elkartzen dira, eta lurraldean sakabanatuta dauden herrien erresistentzia-ahalmenak bete-betean erantzuten die. Joan den larunbatean, aldarrikapen horien inguruan manifestazio jendetsua egin zen Gasteizen. Kalean frogatu zen berriro posible dela... [+]


Eguneraketa berriak daude