Lehen Francok eta orain ETAk? Mesedez eta faborez...
Aurrekoan, aro berri bati eman dio hasiera Beltran de Heredia Segurtasun sailburuak: “ETAren errua” izango da aurrerantzean, eta ez diktadorearena, hainbat lagunek eta taldek euskara ikasi ez izanaren ardura, antza. Marka da gero!
Duela hiruzpalau igandera arte, bertoko erdaldun elebakarrei euskaraz nolatan ez zekiten galdetuta, Francori egozten zizkioten erruak sarri askotan. Berrogei urtez gorakoetan hori izaten zen erantzuna, asko eta asko, Francoren azken hatsetan jaiotakoak izan arren, baina askoz jende gazteagoak ere haren aitzakia ematen zuen erantzun, masailak ia gorritu gabe.
Aurrekoan, aro berri bati eman dio hasiera Beltran de Heredia Segurtasun sailburuak: “ETAren errua” izango da aurrerantzean, eta ez diktadorearena, hainbat lagunek eta taldek euskara ikasi ez izanaren ardura, antza. Marka da gero!
Ertzaintzan euskaldunak hutsaren hurrengo izatearen ardura zuzena, Eusko Jaurlaritzarena eta hasieratik egun arteko Barne sailburuena da, ETAren mehatxuak mehatxu. Arkautin bertan eskaini izan dira euskara eskolak, eta ez dira gutxi euskaltegietan euskara ikasten aritu izan diren ertzainak, beste edozein herritar bezala. AEK-n bertan ere, izan genituen ertzainak ziren eta hala aurkezten ziren ikasleak.
2014an mustu zen Ertzaintzan Euskararen Erabilera Normalizatzeko lehen plana! Eusko Jaurlaritzak eta Barne-sailak bazuten eta badute nahikoa baliabide (guztion diruetatik ordainduak) euskaldunen alde egin dutena baino askoz gehiago egiteko. Borondateak egin die huts, batez ere. Edo ETArena ote da ere, Beltran de Heredia sailburuaren (eta Jaurlaritzako beste arduradun askoren) euskara-maila urria? ETAk eragotzi ote zien euskaraz trebatzea horiei guztiei ere?
ETAk behartu zuen Patxi Lopez handia, dirutza publikoa xahutu eta etxera bertara zihoakion irakasleari behin eta berriz kalabazak ematera?
Ertzaintzan euskara bazterrean utzi izanaren ardura, Jaurlaritzak eta Segurtasun saileko arduradunena da, erreskadan. Ez ETArena.
Jaurlaritzak behar izan ditu hogeita hamabi urte, Euskararen Erabilera Normalizatzeko Plana lehenengoz ezartzeko Ertzaintzan. Ez ETAk.
Ikus bestela espainierak zer nolako garapen handia izan duen, Guardia zibilak, Borboiak, GAL eta enparauak, Iturgaitz, Urquijo eta Zubitur, Legioak eta ahuntzak, torturatzaileak eta beste hamaika bidelagun anker izan dituen arren! Oztopo guztien gainetik, espainiera normalizatu eta hedatu egin dute bazter guztietara. Baita gure nazio foraleko aginte organo guztietara ere, pentsa!
EAJk gobernatzen dituen erakunde gehienetan, urtean behin euskarari aitortu ohi dioten maitasun platoniko handiaz haratago, euskaldunekiko arreta oso urria izaten da praktikan. Jaurlaritzaren euskararen aldeko sentiberatze “planak”, adibidez, oihalezko txantxangorri mutuak ditu ardatz. Hala, eraikinean sartzen zaren aldiro, segurtasuneko langile azpikontratatuek “buenos días” esatea aski izan ohi da, txori papargorriaren magia eta eragin guztia desegiteko di-da.
Baina aizu, Beltran de Heredia andrea. Gauza bat da birusak eta txantxangorriak erabiltzea euskaltzaletasun plantak egiteko, eta beste bat, zeure eta Ertzaintzaren aurreko agintarien hizkuntzaren arloko jokabidearen ardura ere, ETAri egoztea. Aresen edo PPSOEren esku-liburutik hartutako erantzuna dirudi, egia esan.
Alabaina, pentsatzera jarrita… Gipuzkoan eta Bizkaian Radiata pinuen ugaltzea ere ez zen ETAren sorrerarekin batera gertatu? Ertzaintzan euskararekin gertatu (ez) dena justifikatzeko balio ez badizue, ahalegindu pinuen hedapen ETA-garaikidearekin. Ea hortik...
JJ Agirre (Euskara teknikaria, ELAko kidea)
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]
Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]
Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]
Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]
Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]
Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!
Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]
Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]
Zutabe hau idazten nengoela, gaia aldatu behar izan dut, nire arreta osoa harrapatu dutelako Trumpen muga-zergek. Azalpen gutxi beharko duzue, leku guztietan da berria, Txinako produktuei %10eko zerga eta Kanadako eta Mexikoko produktuei %25eko muga-zergak jarri dizkie. Trumpek... [+]
Euskadi irratian baineraren ordez dutxa jartzeko iragarkiak etxeko komunean obrak ya hastera animatzen duen kuña hori. Obra erraza, inbestitze txikia eta aldaketa handia iragartzen da. Komunetako sanitarioen joerak aldatu dira eta ahoz aho zabaldu da zeinen eroso eta... [+]
Lan aste laburragoak ezartzeko politika orokorra ekarriko du 2025 urteak, enpresentzako kontratazio berrietarako kostu txikiak eta lan harremanetarako aldaketa norabide eraginkorra ekarriz.
Espainiako gobernu akordioa betetzeko helburuarekin, lanaldia astean 37,5 ordutara... [+]
Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.
Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]
Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]