Ez da buhamerik izango maskaradetan aurrerantzean, arrazakerian oinarrituta zegoelako
Hasi dira maskaradak Zuberoan, urteroko tradizioari jarraiki. Alabaina, tradizioak aldatu daitezkeela erakutsi dute aurten Maulen: lehen aldiz, ez da buhamerik izango. Pertsonaia horiek ijitoak ziren, eta estereotipoetatik eta arrazakeriaz antzezten zirela salatu izan dute hainbatek urte luzez. Nicole Lougarotek, adibidez, zera zioen 2018an ARGIAn: "Gaizki uzten nau maskaradetan buhameak nola agertzen diren ikusteak", adierazi zuen orduan.
2009an Bohemie liburua argitaratu zuen aferaren inguruan, besteak beste, eta ordutik hitzaldi ugari eman ditu. Maskaradetan islatu den arrazakeriari ezjakintasuna atzematen dio atzean, ijitoen historia ez ezagutzea. "Oraino ere, ohoin, mozkorzale, alfer gisa agertzen dira buhameak. Hori ez dut maite. Euskal Herriko historiari begiratzean, horrela erakutsiak izan ziren eta errepresio anitz bizi izan zuten horren zuzentzeko", azaldu zuen ARGIAri eskainitako elkarrizketan.
Tradizioaren izena ikutu nahi ez direnak barkatzeko erabili ohi da: "Maskaraden lehen zatia buhameez trufatzeko da. Maskaradak betiere maskaradak ditukezu hori aldatuz gero ere".
Gaiari eutsi eta maskaradei aldaketa egitea erabaki dute aurten Mauleko herritarrek. Aurten ez da buhamerik izango. Buhame Jaunaren ordez Herratu Jauna egongo da. Iparraldeko Hitza-k jaso duenez, Battitte Larroque izango da pertsonaia berria: "Buhameen rola, egiten zen bezala, orain herratuena da, hala bizi baitira. Denetan bidaiatu eta hona kontatzera heldu den jendea: lehen, buhameen bizia zen; orain, beste anitzena", azaldu dio hedabideari.
Lehen maskarada urtarrilaren 15ean egin zuten Maulen, antolatzaileen herrian. Hurrengoa datorren igandean izango da, hilak 22, Atharratzen. Hemen apirilaren 22a bitarteko emanaldi guztiak:
Urtarrilak 15, igandea: Maule-Lextarre (Lextarreko plazan)
Urtarrilak 22, igandea: Atharratze
Urtarrilak 29, igandea: Pagola
Otsailak 5, igande: Mendikota
Otsailak 11, larunbata: Gamere
Otsailak 19, igandea: Ürrüstoi
Otsailak 25, larunbata: Altzürükü
Martxoak 4, larunbata: Muskildi
Martxoak 11, larunbata: Idauze Mendi
Martxoak 19, igande: Zalgize
Martxoak 26, igandea: Urdiñarbe
Apirilak 2, igandea: Larraine
Apirilak 9, igandea: Barkoxe
Apirilak 16, igandea: Sohüta (Hokin)
Apirilak 22, larunbata: Maule-Lextarre (Maule gaineko arrabotüan)
Lehentze franko ditu Pagolako maskaradak: lehentze da Pagola herriak maskaradak ematen dituela; lehentze ere da Kabana pertsonaia neska batek jokatzen duela; lehentze ere da maskaradako txirulariak oro neskak izan direla, Urdiñarbeko barrikaden denboran; lehentze da... [+]
Xiberoa eta Baxe Nafarroa artetik jalgiko da aurten maskarada. Ehun urteko etenaldiaren ondotik, xiberotar usaia berreskuratuko dute aurten Pagolako gazteek.
Urtarrilaren 15ean hasi eta apirilaren 22an bukatuko dira 2023ko maskaradak, Maule-Lextarreko gazteek emanak. Guztira hamabost emanaldi lotu dituzte. Lau hilabetean zehar, asteburuz asteburu, Zuberoako hamahiru herri bisitatuko dituzte hiriburuko gazteek. Ohi den legez, lehen... [+]
Erabakita dute zuberotarrek datozen hamar urtetako pastoralak eta hiru urtetako maskaradak zein herrik emango dituzten, eta zerrenda luzatzen doa urtetik urtera. Hilabete honetan gehitu dira, adibidez, Lakarri-Altzaiko herritarrak. Martxoaren hasieran Xiberoko Boza Irratian... [+]
Herri batzuetan urtero moduko inauteriak izango direla adierazi da, beste zenbaitetan moldatu egin dituzte eta beste batzuetan bertan behera gelditu dira inauteriak. Sarrera honetan beste urteetan ospatu izan diren errituak zerrendatu ditugu, baina horrek ez du esan nahi aurten... [+]
Zamaltzain, entseinari zein laborari aritua da Joimo Arantzet (Atharrazte, 1974) hainbat maskaradetan. Etxetik jaso du dantza, Zuberoan ohikoa izan den moduan, eta seme-alabei ere transmititu die dantzarekiko maitasuna eta gaitasuna. Etxekoei ez ezik baita inguruko hainbat... [+]
2021eko Maskaradak bukatu orduko hasiko dira 2022koak. Izan ere, pandemia dela-eta Barkoxeko gazteek inauteriak neguan ospatu beharrean udan hasi zituzten iaz, eta urtarrilaren 8an Barkoxen emango diote amaiera. Astebete beranduago, urtarrilaren 16an, abiatuko dira... [+]
2020an eman behar zuen Barkoxek maskarada Atarratzerekin batera.
Neguko festak, inauteriak dira maskaradak, baina pandemiak ez du hauek ospatzeko aukerarik eman azken neguan, beraz, udan emango dituzte aurten Barkoxeko gazteek, uztailaren 31n hasita.
COVID pandemia dela eta beste kultur ekitaldi guziak bezala, kanbiamenak izango dira Xiberoan ere. Aurten Altzürüküko maskaradak zale ekuarazi baditu ere, ondoko urtean ondorioak ekarriko ditu.
Barkoxeko eta Atharratze-Alozeko gazteak ari dira saioa prestatzen, COVID-19ak baldintzaturik.
Aurtengo maskaradako gazte taldean “zaharrena” zen Marie Annick Jauri (Altzürükü, 1992). Zuberotar inauteriko tradizioan pertsonaia nagusien rola betetzeko emazteen aldia heldu dela konbentzitua bada ere, ez da hala gertatu bere herriko maskaradetan,... [+]
Aurtengo maskarada hurbiletik segitzen ari da Michele Aguer Lohitzün dantza irakaslea. Lohitzün-ek ez du sekula maskaradan parte hartu dantzari gsa, bere garaian gizonak zirelako nagusi. Aurten dantzari talde mistoa plazaratu dira Zuberoko maskaradetan.