Lau pertsona hil eta bi atxilotu dituzte Haitiko presidentearen hilketa egotzita

  • Ekainaren 7ko gauerdian, Jovenel Moïse presidentea tiroz hil zuten bere etxebizitzan. Egun bat geroago, Polizia Nazionalak ustezko hiltzaile batzuk hartu ditu preso; eta guztira, guztira susmagarri inguru daude.


2021eko uztailaren 08an - 09:37
Azken eguneraketa: 11:50

Haitiko Polizia Nazionalak Jovenel Moïse presidentearen ustezko hiltzaileetako batzuk atxilotu ditu gaur gauerdian: horietako lau polizia operazioan hil eta beste bi zauritu egin dituzte. Gazette Haiti hedabideak jasotako informazioaren arabera, hogei pertsona inguru ikertzen ari dira krimenarengatik. Ekainaren 7ko goizaldean Moïseren etxebizitzan sartu eta presidentea tiroz hiltzea eta haren emaztea zauritzea egozten diete. Gertatutakoak Haitiko indarkeria egoera eta segurtasun larrialdia areagotu ditu, eta behin-behineko presidente Claude Josephek setio egoera ezarri du herrialdean.

Frantz Exantus Haitiko Gobernuko bozeramaileak sare sozialen bidez eman du atxiloketen berri, eta Leon Charles poliziaburuak prentsaurrekoan zehaztu ditu operazioaren nondik norakoak. Puerto Principe hiriburuko Pelerin auzoan egin dituzte atxiloketak, Moïseren hilketa gertatu zen leku berean. Sei susmagarriek hiru polizia bahitu dituzte operazioan, baina segurtasun indarrek askatzea lortu dute. Agenteek ustezko kriminaletako lau hil dituztela adierazi du Charlesek, eta beste bi preso hartu dituztela.

Dena den, ikertzen ari diren beste hogei pertsona daude Gazette Haiti komunikabideak jasotako datuen arabera, eta horiek “hil edo harrapatu” egingo dituztela azaldu du Charlesek. Oraindik susmagarrien inguruko informaziorik zabaldu ez den arren, bilatzen ari diren pertsonek gaztelaniaz eta ingelesez hitz egiten dutela adierazi dute (Haitiko hizkuntza ofizialak frantsesa eta kreola dira). 

Berria hedabideak adierazi duen bezala, hilketaren datuak zabaldu eta gero, hegazkin konpainiek bertan behera utzi zituzten Haitirako hegaldiak, eta Dominikar Errepublikak herrialdearekin duen muga itxi zuen. Claude Josephek lasaitasunerako deia egin zuen hasieran; handik gutxira, ezohiko ministro kontseiluan erabaki zuen herrialdean setio egoera ezarriko zuela. 

Moïseren hilketa

Uztailaren 7ko goizaldean talde armatu batek Jovenel Moïse presidentearen etxera sartzea lortu zuen. Ustez, AEBetako Drogen Aurkako Agentziaren polizia operazio bat egiten ari zirela irudikatu zuten erasotzaileek –nahiz eta AEBetako Gobernuak bertsio hori ezeztatu egin duen–. Moïse hil egin zuten, gutxienez hamabi aldiz tiro eginda; bere emazte Martine Moïse larriki zauritu zuten, eta Floridako ospitale batera eraman behar izan zuten. Momentuz, arriskuz kanpo dago.

Talde armatuek Haitin eragin duten indarkeria egoera larria da. Gainera, ez da agintariaren aurkako eraso bat egiten den lehen aldia. Duela urte erdi, 2021eko otsailean, gobernuak Moïse hiltzeko beste saiakera bat gelditu zuela adierazi zuen. Moïseren aurkako oposizioak indar handia izan du Haitin, askok diktadoretzat baitzuten presidentea.

2015eko Haitiko bozak atzera bota ziren, iruzur salaketak zirela medio. Orduan, garaiko Michel Martelly presidenteak senatuko buru zen Moïse ezarri zuen behin behineko karguan. 2016ko bozetan Moïsek berak irabazi zituen hauteskundeak, eta estatuko burutza lortu zuen bost urtez. Halere, azken urtean, parlamenturik gabe gobernatzen ibili izan da Moïse, eta oposizioak salatu izan du presidentzia 2020an utzi behar zuela, 2015ean hasi baitzen karguan, behin-behineko gisa izan bazen ere. Moïsek kargua 2022ra arte zuela esaten zuen. 

Haitiko hurrengo hauteskundeak 2021eko irailerako daude deituta. Presidentetzarako lehen buelta eta erreferendum konstituzionala egingo dira orduan. Bigarren buelta eta hauteskunde legegileak, berriz, azarorako antolatuko dira.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Haiti
Toussaint Louverture Haitiren askatzailea hil zela 220 urte igarota, bere borrokak bizirik dirau Bordelen

Pasa den ostiralean bete ziren 220 urte Toussaint Louverture hil zela, Haitiko 1791ko esklaboen iraultzaren buruzagia. Askorentzat, garai hartako politikari garrantzitsuena izan zen Louverture, ez bakarrik Napoleon Bonaparteren gudarostea garaitu eta Amerikako lehen herrialde... [+]


Amerikako herrialderik pobreenean haurren erdiak larrialdiko laguntza behar du

Haitiko egoera 2010etik okerrena da, 2,6 milioi haurrek laguntza behar baitute: 4,7 milioi biztanle daude gosez. Ezegonkortasun politikoak eta koleraren hedapenak eragin dute herrialdearen muturreko egoera.


Solitude ez dago bakarrik

Guadalupe (Karibe itsasoa), 1772 inguruan. Solitude izeneko esklabo mulatoa jaio zen Capesterre-Belle-Eau herrian. 1794an, Haitiko iraultza betean eta Antilletako egoera pil-pilean zela, Solitudek errebelde talde batekin egin zuen bat, Desfoneaux general frantziarraren erasoari... [+]


Independentziaren zorra: Haitiren miseriaren jatorria

Haitiren egungo miseria egoerak badu bere azalpena herrialdearen iragan iraultzailean: mendekuaren ondorio da. 1825ean Frantziak Haiti derrigortu zuen kolono-ohiei 150 milioi urrezko frankorekin konpentsatzera, lurretan eta esklabotan izandako galerengatik.


Baiona esklabo trafikoaren sareetan

Lapurdiko hiriburuko ontzingintzak garapen handia izan zuen esklabotzari esker, Nantes eta Bordeleko tratularientzako ere eraikitzen baitzituzten barkuak. Euskaldun, biarnotar eta gaskoiek bete-betean hartu zuten parte Saint-Domingueren kolonizazioan, eta iturri batzuen arabera,... [+]


Esklabotza
Haiti, iraultza eta mendekua

1791ko abuztuan mundua astindu zuen iraultza batek. Eta ez zen Europan gertatu. Esklabotzan oinarrituriko sistema ekonomiko kolonial atlantiarra hankaz gora jarri zuten milaka beltzek Saint-Domingue uhartean: hainbat urtetako borrokaren ostean Haiti herrialde librea sortu zuten... [+]


1.400 hildako baino gehiago eragin ditu Haitin larunbatean egondako lurrikarak

7,2 magnitudeko lurrikarak herrialdea suntsitu du. Erreskate taldeak hondakinen azpian harrapatutako biztanleak ateratzen ari dira oraindik. Ospitaleak kolapsatuta daude, eta ur eta janari eskasia dago. Datozen orduetarako laguntza lanak zailduko dituen eurite gogorrak... [+]


Ariel Henry izendatu dute Haitiko presidente

Claude Joseph lehen ministro ohiak hartu zuen agintea uztailaren 7an, Jovenel Moïse presidentearen hilketaren ondotik. Asteartean aurkeztu du dimisioa Josephek.


Haitiko presidentearen hilketaren ustezko “egile intelektuala” atxilotu du Poliziak

AEBetan bizi den Christian Emmanuel Sanon medikua da, ustez, Jovenel Moïse presidentea hiltzeko operazioa agindu zuena. Hilketa antolatu zuten beste bi pertsonaren bila ari da Polizia. Momentuz, 20 atxilotu baino gehiago daude.


Eguneraketa berriak daude