Larretik jogurt potoraino, mimoz
Etxeko ogibideari jarraipena emateko asmoz hartu zuten Aitor Zazpe Urmenetak eta anaia Koldok esne behien eta esnekien ekoizpenean lanean hasteko erabakia. “Aitak amatxirekin hasi zuen ibilbidea duela 30 urte baino gehiago, eta koxkortzen ginen heinean guri animatzen zigun honetan hastera”, dio Aitorrek, Aurizberriko Pirineki Esnekietako kideak. Duela bost urte hasi zen behiekin lanean Koldo anaia, eta iaz batu zitzaion bera proiektura. Aitarekin batera eta etxekoen laguntzarekin ari dira lanean: behiak haztetik hasi eta esnea jogurt bihurtzeraino, prozesu osoa egiten dute etxean.
Aita eta anaia aritzen dira batez ere behizain, Aitor Zazpek azaldu duenez: “50-60 bat buru ditugu; dezente dira, baina jardun honetan ari diren askorekin alderatuta, gutxi”. Etxeko ekoizpena izanik ez da kopuru txikia, baina inguruan nagusi den ekoizpen industrialetik urrun gelditzen da Pirineki: “Ziklo osoa hasi eta bukatu egiten dugu hemen: behiak pentzean muturra jaisten duenetik kontsumitzailera iritsi arte, prozesu osoan gaude gu”, gehitu du.
Apirila inguruan hasten dira behiak Pirinioetako belardietara ateratzen, belarra agertzen den garaian, eta elurra iristen den arte egoten dira bertan. Abuztutik aurrera belar nahikorik ez dagoenez, ekainean etxean egindako belarrarekin laguntzen diete animaliei. Negua gogorra izan ohi da Aurizberri inguruan, beraz, barrura sartzen dituzte behiak garai horretan. “Nafarroan behien inguruan saltzen diguten irudia da beti kanpoan daudela, baina errealitatean oso laborari gutxi gara benetan behiak kanpora ateratzen ditugunak, gehienak haztegietatik atera gabe egoten dira”.
Amatxiren bidea gaurkotuz
Transformazioaren alorrean ari da lanean bereziki Zazpe: esnea pasteurizatu eta ontziratu egiten dute litroko botiletan, gazta freskoa egiten dute, eta baita jogurtak ere. Momentu honetan gurina ekoizten hasteko probak egiten ari dira: “Eraldatze gunea sortzeko inbertsio handia egin behar izan dugu azpiegituran, baina anaiak eta biok argi genuen ez geundela orain arte bezala lanean segitzeko prest”. Izan ere, esnea zentral handietara salduz bizimodu duina nekez aterako zutela ikusten zuten, eta horregatik erabaki zuten eraldatzearen prozesua ere beraiek hartzen hastea.
Momentuz, ekoizten duten esnearen zati bat beraiek eraldatzen dute, eta beste bat esnetegi handiagoei saldu. Baina pixkanaka geroz eta gehiago beraiek erabiltzea da asmoa. Badira Nafarroan esne ekoizle txiki gehiago ere, eta hastapenetik beraien laguntza jaso dutelako eskertuak daude: “Gehienek begi onez ikusi dute horrelako proiektu txiki gehiago egotea, denen artean gauzak aldatzeko indarrak batzea errazago izanen da-eta”.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]