Urrea, urrea ba omen da Itsasu Basaburun! Zer dio ments horrek pentsatuko duzue lerro hauk irakurtzen hastearekin. Alta, zorionez edo zoritxarrez, bada zinez urrea Basaburun. Argitxu Beyrie ginuen hizlaria Sanoki gelan duela zenbait aste. Gure herritar jakintsunak, arkeologia baitu ofizio, agertu dauku labur bada labur nolako harrobiak eta metalki miaketak izan ziren duela hogoita hamar mende edo gutixago Ipar Euskal Herri huntan.
Artzaingoak eta laborantzak gure mendi mazelak eta haran zolak beretu aintzin, hemen gaindiko bizitzalek, taldeka edo leinuka bizi ziren Tarbeli eta beste euskaldun arbasoek, harrotzen zituzten sekulako lur metak burdin, kobre, berun, zilar edo urre biltzeko. Banka edo Arrosa ezagunagoak dira naski kobre edo burdinarentzat, aldiz Itsasu-Ezpeleta inguruetako lurrek arrakasta gehiago zuten urre burdina baitzuten. Itsasuarrek baginakien aspalditik Intermarché gibeleko tontorreria hori ez zela baitezpada naturaren ondorio hutsa, gizonek ere utzia zutela noizbait beren hatza. Eta entzuna ginuen, erdi sinetsia, urre miaketek zituztela sortuak horko munho bereziak. Argitxuk hori guzia baimendu dauku.
Gehiago harritu gira aldiz agertu daukularik gure Basaburuko Urzumu mazela guzia, erakutsiz oihanez estaliak ziren errekak ez zirela osoki naturalak, ez zirela ur iturrien ixuriek zizelkatuak mendez mende. Argitxurentzat lehengoak, aspaldiko euskaldunak, antolatzen ziren ur bideak erreka horietan behera igortzeko, lurraren garbitzeko, urre lumak bilduz ardi ile ala iratze ezpal batzuetan. Ez dakigu nundik zuten aldiz ura Ursumu gainean, ala parreko Atharri mazelatik jausten ote zuten oldarrean upatzeko Urzumu gaineraino...
Harri urrea bada nunbait Urzumuko lur sabelean, eta betidanik urre luma ateratzen dukete iturriko urek. Zorion gozoa izan liteke berri hori Basaburuko laborarientzat, aski baginu urre biltzaile bihurtzea eguneroko ogiaren irabazteko. Zorigaitza aldiz heldu balizkigu kanpotik urre biltzaileak, eta bada denek aipatzen duten Submine enpresaren proiektoa zintzilik Lapurdi aldean.
Lasai zaudezte, ez dugu asmorik berehala uzteko urre miatzaile enpresarik gure auzoan. Zaudezte erne, segituko baitugu barazki fresko saltzen, eta nork daki ez ditugunez porru eta pastinarreak beren lurrarekin banatuko saskitan udaberritik aintzina. Hor dituzkezue zuek ere etxeko sukaldean urre lumak. On dagizuela!
Ez da ezusteko handirik izan Europako hauteskundeetan, eskuin muturrak gora egin duen bitartean, berdeek orain arteko emaitzarik txarrenetakoak izan dituzte. Zentzu horretan, geroz eta gehiago nabarituko dugu trantsizio ekosozialari lotutako erabakietan ebidentzia zientifikoek... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
Bost hilabete bete dira otsailaren 6an traktoreen mobilizazioak hasi zirenetik. Mirene Begiristainek eta Isabel Alvarezek ekofeminismoaren betaurrekoak jantzita aztertu dituzte mobilizazio hauek eta fokutik kanpo geratu diren laborariak eta aldarrikapenak ekarri dituzte lehen... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Esnatze horretan hainbat kausa elkartzen dira, eta lurraldean sakabanatuta dauden herrien erresistentzia-ahalmenak bete-betean erantzuten die. Joan den larunbatean, aldarrikapen horien inguruan manifestazio jendetsua egin zen Gasteizen. Kalean frogatu zen berriro posible dela... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganbarako koordinatzailea mintzatu da Egonarria saioan. Laborantzako eredu talkaz hitz egitean eta traktoreak kalera atera direnean, beti aipatzen da ditxosozko erderazko "PAC"-a, hau da, Europako Nekazaritza Politika Bateratua. Europako... [+]
Kanboko Marieniako higiezin proiektuaren kontra bildu dira elkarte eta herritarrak larunbat honetan. Larunbatean, mahai inguru eta tailerren bidez herritarrak sentsibilizatu nahi izan dituzte Bouygues Immobilier agentziaren proiektuaren desmasiez.
Konturatu orduko apirila joan da, bere intentsitate eta kolore guztiekin. Egun beroak, epelak eta hotzak utzi dizkigu. Ostadarra eta izotza. Euri jasak eta bero sapa. Jaio berri diren arkume apurrak belardian dabiltzan bitartean, labanak eten egin du bizitza eman duten hiru... [+]
"Isiltasuna oztopo eta elkartasuna lagun, egungo mundu gordina" kontatzeko erronkari lotu da Axut! antzerki konpainia.
Frantsesenia lizeoa, 70 urtez Ipar Euskal Herria barnealdeko laborarien formatzen.
Europako Batzordeak landutako Nekazaritza Politika Bateratuaren "sinplifikazioaren" alde bozkatu dute eurodiputatuek. 425ek egin dute alde, 130ek aurka eta beste 33 abstenitu dira.
Apirilaren 13an egitarau indartsua prestatu dute Berangoko Otxantegi Herri Lurra proiektuaren II. urteurrena ospatzeko. Apirilaren 18an, aldiz, bigarren desalojo saiakeraren mehatxua izango dute gainean eta herritarrei dei egin diete proiektua defendatzera joateko. Kideetako... [+]
Hamar urte baino gehiago daramatza martxan Arabako Nekazariak Eskolan proiektuak, Hazi fundazioak zenbait ekoizlerekin elkarlanean bultzatzen duena. Haur eta gaztetxoak nekazal mundutik geroz eta deskonektatuago bizi diren garaiotan, inoiz baino beharrezkoagoa da elkar... [+]
Nafarroako sektore ekologikoa egonkor mantendu da azken urtean eta nekazaritza ekoizpena %5 handitu da. Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluak erronka du 2030. urterako: lurren %25 ekologikoa izatea. "Bide horretan ari gara lanean, ahalik eta nekazari eta... [+]