Lapurdiko antzinako hiriburura heldu da Korrika
Uztaritze aldera doa edota dator Korrika. Baxenabarre eta Lapurdi artean ibili ondoren, Dantxarine –mugan beheiti– Elizondo, Iruñea, Tolosa, Hernani, Irun, Bera, –mugan goiti– Azkaine, Sara eta Senperen gaindi ibiliki iritsi(ko) da Lapurdiko antzinako hiriburura.
Milaka korrikalarik lagundurik ibili da hiru egunotan. Euskahaldun! leloa daraman lekukoa airez aire aldatua izan da, eskutik eskura. Lekukoa martxoaren 21ean –gaueko 22:14an– izanen da herriko plazan.
Uztaritze ez da edozein plaza, alajaina! Lapurdin, Ipar Euskal Herrian zein Euskal Herri osoan bada nor uztariztarra. Ideia baten egiteko: Frantziako Iraultzaren garaian –1789tik 1799ra bitartean– 1.877 ziren uztariztarrak, denak euskaldunak hain ziur ere. Horietako gehienak, naski, elebakarrak!
Lapurtarren Biltzarra zegoen bertan. Erdi Arotik Frantziako Iraultzara arte Lapurdi gobernatu zuen batzarra zen. Euskal Herriko beste herrialdeek beren Batzar Nagusiak edo Gorteak zituzten bezala, Lapurdik bere botere legegile eta zerga ezartzailea zuen: Biltzarra. Bai horixe!
Uztaritzen egun ez dago Lapurdiko Biltzarrik, maleruski, baina Lapurtarren Biltzarra jaia ospatzen dute urtero. Udako Euskal Unibertsitateak 1976-97an bertan egin zituen hirugarren eta laugarren ekitaldiak. Euskal Kultur Erakundea (EKE) Lota Jauregian dago eta Gure Irratiak bertan du egoitza.
Uztaritze entzutetsua izan da berriki. Zer dela eta? Bada, “frantsesa baztertzea leporatuta”. Egia al da? Bai, hala da. Baionako suprefeta Patrick Dallennesek jarri zuen salaketa: “Euskara ofiziala izendatzea legearen kontrakoa da”. Herriko Etxeko Kontseilu berriak euskara ofiziala izendatu baitzuen iragan urtean. Suprefetaren manua gutxi balitz, Paueko Pierre Andre Durand prefetak ere salaketa berretsi zuen segidan. Ondorioz, Paueko administrazio Auzitegiak Uztaritzeko Herriko Etxea auziperatu zuen.
Herriko Etxeak, auzitegietan petzero dela jakinik ere, Uztaritzen euskara frantsesaren maila berean emateko parioari eutsi izan dio. Epaileek, bistan da, “frantsesa soilik dela ofiziala”, berretsi dute. Konstituzioaren bigarren artikuluak dioenez, “Frantsesa da Errepublikako hizkuntza”. Bakarra.
Uztariztarrek aldiz “ez horixe” diote. Herria Bizi Dadin taldeak sustatzen duen Herriko Etxeko Kontseilu berriak halaxe erabaki zuen bederen. Bruno Carrere auzapeza buruan buru.
6.000 bizilagun dira egun Uztaritzen. Herriko Etxeko 29 hautetsietatik 22k euskararen ofizialtasunaren aldeko boza eman zuten, beste zazpiek ez zuten aurka egin. Hautetsi berriak aitzindariak dira, iraultzaileak nolabait. Horien artean, eta besteak beste, Uztaritze Baiko hautetsi abertzale eta Hizkuntza Politikarako arduradun If Matxikote. Belaunaldi baten lekukoaren eramailea. Euskahaldun! leloa, aldarrikapena baino gehiago dela dioen euskararen lemarekin tematurik, Frantziako Estatuaren aurka deman aritzeko prest: “Guk euskara ikasi dugu euskaraz bizitzeko. Ez dugu hautu hori egin itxura egiteko, hautu bat da, ez hautu polita edo ausarta”, erran digu berriki If Matxikotek.
.jpg)
Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.
Bilboko Alde Zaharreko Korrika batzordeak auzoan egin zuten ekimen bat baimenik gabe antolatzeagatik udalaren 1.500 euroko isuna salatu du. Ekintza hau arau-hauste larritzat jo zuen udalak, eta auzokideek espazio publikoaren erabilera defendatu dute.
Irundik Baionara, ezin ezkutatuzkoa izan da 23. Korrikak eragindako harrotasuna. ‘Herri Harro’ leloak zentzua hartu duela ikusi dugu lekuko hartzaileen aurpegietan, eta atzetik euskararen alde oihuka aritu diren korrikalariengan. Bakoitzak bere gorputzetik eta bere... [+]
1.700.000 ikustaldi izan ditu EiTBren emanaldiak –Hamaika TBrenak gehitu behar zaizkio–. Pozik agertu dira AEKko arduradunak: “Inoizko Korrikarik erraldoi eta anbiziotsuena lortu dugu, herria harro egoteko modukoa”.
11 egunetan bizipen hunkigarri asko bizi dituela esan du Ane Elordik Euskadi Irratian. “Aje emozionala, bi urtetan egindako lana, kideak ondoan izanik, eskertza, babesa, Euskal Herri osoa Baionan elkartu da... Momentu oso bereziak bizi izan ditugu azken egunean”.
2.700 kilometro eginda, martxoaren 24arekin heldu da Korrikaren lekukoa Baionako Askatasun plazara, eta mezu sekretua irakurri du Garazi Arrulak. Egun osoko festa handia antolatu dute kultur eragileekin auzolanean: Ibil Bedi, Anje Duhalde, Xiberoots, txarangak,... [+]
43 urte igaro dira AEK-k lehenengo Korrika antolatu zuenetik 1980an. Lekukoak egindako ibilbideen, leloen, abestien eta omendutako pertsonen errepasoa jarraian.
Garazi Arrrula Ruiz izan da aurtengo Korrikaren mezugilea. Txalaparta argitaletxeko editorea da tafallarra. Baionan, milaka euskaltzaleren aurrean, esan du euskara ez dela "ez altxor, ez oroitarri, ez toponimia. Euskarak hegemonia hartzeaz ari gara". Eta gehitu du... [+]
AEKren mezua bertako kide Maider Heguyk eta Bixente Claveriek irakurri dute. Erakundeei “hizkuntza politika ausarta eta sendoa” eskatu diete eta ez “brilli-brillizko bilgarria”. Konpromiso eta baliabide gehiago eskatu dituzte. Gogorarazi dute oraindik... [+]
23. Korrika makina bat irudi esanguratsu egiten ari da, eta dagoeneko oso ohituta gaude jendetza ikustera "Harro Herri" leloaren atzetik korrika. Baina gauean zer pasatzen da? Larunbatetan ere, jendea festan dagoen bitartean, lekukoa norbaitek sostengatzen du. Nafarroa... [+]
Korrika egunez egun erakusten ari da pasatzen den txoko guztietan nola pizten duen harrotasun sentimendua, euskaldun izatearen harrotasunarena. Emozio horixe da, batik bat, euskara transmititzen jardun duten adineko pertsona horiena.
