Langileen arteko diskriminaziorik gabeko euskal unibertsitate publiko baten alde
Badakigu unibertsitateko irakasleen diskriminazioari buruz hitz egitea arrotza egingo zaiola jende askori. Are gehiago, Enpleguaren Erregulazio Espedienteak, enpresak ixtea edota gazte ugari langabeziara edo migratzera kondenatuta egotea ohiko bilakatu diren garai honetan.
Hala ere, beharrezko jotzen dugu UPV/EHUren baitan zenbait irakasle eta ikertzaile kolektibok pairatzen dugun diskriminazioa salatzea; izan ere, egoera oraindik gehiago larritu da Gobernu espainiarrak 2012an birjartze tasa ezarri zuenetik, hau da, urteko erretiroen zenbatekoak sor daitekeen plaza iraunkor kopurua baldintzatzen duenetik.
Gure egoera ulertarazteko ezinbestekoa da unibertsitateko irakasleei buruzko zenbait sineskeria argitzea (besteak beste, 3 hilabeteko oporraldia izatea, soldata altuak, lanaldia klaseetara mugaturik izatea…). Gure lan-orduak hiru jardueren artean banatzen dira: irakaskuntzaz gain, ikerketan ere aritzen gara (irakaskuntzari beste edo denbora gehiago eskainiz), baita kudeaketan ere. Udako gure oporrak hil bakarrekoak dira. Askok uste duenaren kontra, gure lan garaia ez da iraileko eskolekin hasten ezta azterketekin amaitzen ere.
Unibertsitateko irakasle izateko bidea ez da batere erraza. Iraupen-lasterketa baten antz handia dauka, eta oztopo ugari ditu sarritan. Azken urteetan, gainera, helmugara hurreratzen goazen heinean km batzuk urruntzen digute hura. Irakasle-ikerlari gazte gehienok atxiki plazak okupatzen ditugu, alegia, gehienez ere bost urtez luza daitekeen kontratu ez iraunkorra. Kasu askotan, gainera, 400 euro eskaseko soldata duten lanaldi murriztuko ordezkapenetan ibili eta gero. Atxiki plazara iristeko, doktoretza tesia defendatzeaz gain, akreditaziorako agentzia baten ebaluazio prozesutik igaro gara (merituen araberako gaitasunaren aitorpena jasotzeko) eta oposaketa bat gainditu dugu. Hori guztia gutxi balitz, akreditazio berri bat lortu eta bigarren oposaketa bat gainditu behar dugu lanpostu iraunkor bat izateko.
Irakasle atxiki gehienok irakaskuntza bi hizkuntzetan ematen dugu, eta askok hirugarren baten ere bai. Oro har, maila altuko ikerlanean dihardugu, nazioarteko aldizkarietan argitalpenak eginez eta urtero zenbait kongresutan parte hartuz. Horretaz gain, gutako askok atzerriko unibertsitate edota ikerketa-zentroetan egonaldiak egin ditugu. Lehiakortasun handiko giroan egiten dugu lan, horrek dakarren itzelezko lan-kargarekin, eta sarri lan eta familia arloko bizitza uztartzea izugarri zailtzen da. Beste lan-figura batzuk dituzten lankide ugari gurearen antzeko egoeran daude, urte askoren ostean euren egoera egonkortzeko zain.
Unibertsitateko irakasleen oinarrizko ordainsaria Estatuko soldata- taulen arabera ezarrita dago, eta irakaskuntza publikoko beste hezkuntza maila batzuetakoa baino nabarmenki baxuagoa da; esaterako, bigarren hezkuntzako irakasle batena baino %22 baxuagoa. Soldatak osatzeko asmoz eta ekoizpen-estimulu gisa osagarri-sistema konplexu bat sortu zen (ez plusak), besteak beste, bosturtekoak eta seiurtekoak, irakaskuntzari eta ikerketa lorpenei dagozkionak, hurrenez hurren. Gutariko askok osagarri horiek jasotzeko merezimenduak izanda ere, sistematikoki ukatu zaigu horiek eskatzeko eskubidea, ez-iraunkor garela argudiatuta; hots, meritu bera izanda, irakasle bati aitortu egiten zaio, eta besteari, berriz, ukatu. Diskriminazio larria da hori, soldata kontuez haratago, motibazioa galtzea baitakar eta haserrea eragin. Gainera, aipatutako birjartze-tasak sortutako “tapoian” 200 irakasle inguru gaude figura iraunkorretarako akreditatuta, plaza noiz sortuko zain (batzuk 3 urte baino gehiagoz).
Azken hilabeteetan, konponbide baten beharra aldarrikatu dugu zenbait ekimenen bidez. Abenduan Errektoretzako eraikinaren aurrean elkarretaratze bat egin genuen eta 60 bat bosturteko eskari erregistratu ziren era sinbolikoan. Martxoan aldaketa kualitatibo garrantzitsua eman zen, irakasle batek 2013an ipinitako salaketari erantzunez EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak emandako sententzia bati esker. Honakoa ezartzen du sententziak: lan-urteen irizpidearekin konplitzen den kasuetan tratua ezin dela desberdina izan kolektiboen artean, eta, beraz, bosturtekoen deialdian parte hartzeko aukera eskaini behar dela. Gure eskaerak behin eta berriz ukatu ondoren, UPV/EHUko Gobernuak irakasle ez egonkorrek bosturtekoak eska ditzakegula aitortu behar izan du. Dena den, amarru berri baten aurrean gaude oraingoan ere: bosturtekoak arautzen dituen Eusko Jaurlaritzaren (EJ) dekretuak osagarriaren zenbatekoa figura iraunkorretarako baino ez duenez ezartzen, irakasle ez iraunkorroi bosturteko bakoitzeko zenbat diru legokigukeen ez dakitela argudiatzen dute, eta EJren dekretua noiz aldatuko zain, ordainketa horretara baldintzaturik uzten du. Bitartean, EJk beste alde batera begiratzen du, eta injustizia hori betikotzea ahalbidetzen.
Auzi honen oinarrian ez dago soilik osagarri horiek ez kobratzea, baizik eta bi jarrera agerian geratzen direla: alde batetik, UPV/EHUko Errektoretza taldea langileen arteko diskriminazio egoera argi hau konplexurik gabe onartzeko prest dago; bestalde, EJk ez du irakaskuntza (unibertsitate mailakoa, kasu honetan) lehenesten, ezta estrategikotzat hartzen ere. Euskal Autonomia Erkidegoko aurrekontuen egoera erraza ez bada ere, ikusten dugu nola bideratzen den diru-kopuru erraldoi bat jendarteak zalantzagarri jotzen dituen makroproiektuetara, eta, bitartean, unibertsitatearen aurrekontuan ia ez da aldaketarik egon azken urteetan. UPV/EHUk ere zailtasun ekonomikoak dituela badakigu, baina hori ezin da aitzakia izan zilegi diren aldarrikapenetan langileak ez babesteko. Izan ere, hainbeste desio dugun plaza iraunkorra noiz atera zain gaudela etsipenera bultzatu nahi gaituzte, “lan egin eta ez kexatu” esan nahiko baligute bezala. Etxe barruko gaietan ere kontuan izan behar dira UPV/EHUko estatutuek jasotzen duten berdintasunerako eta diskriminaziorik ez izateko eskubidea, baita horrenbestetan aipatzen den erantzukizun soziala ere. Kalitatezko unibertsitate publiko baten aldeko apustu argia egin dezaten eskatzen diegu EJri eta Errektoretza taldeari. Eta horrek lan-diskriminazioarekin amaitzea eta egoera txarrenean dauden kideak zaintzea esan nahi du; euskal unibertsitate publikoaren etorkizunaren bermea diren irakasle eta ikertzaileak, hain zuzen ere.
Sinatzaileak: UPV/EHUko irakasle ez iraunkorrak:
1 Iñaki Etaio
2 Olaia Martínez
3 Susana Conejero -A
4 Fernando Sarrionandia-Ibarra
5 Jule Goikoetxea
6 Arrate Agirrezabal Prado
7 Arantza Rico Martínez
8 Luismi Uharte
9 Jone Martínez-Palacios
10 Asier Blas Mendoza
11 Diego Rada Fernandez de Jauregi
12 Andoni Ramirez
13 Francisco Javier Muñoz Fernández
14 Leyre Gravina Alfonso
15 Unai Fernández de Betoño Sáenz de Lacuesta
16 Edu Zelaieta
17 Koldobika Martin Escudero
18 Teresa Zamalloa Echevarría
19 Mikel Iruskieta
20 Irene Sierra García
21 Inge Axpe
22 Esti Sarrionandia Areitio
23 Teresa Morera
24 Cristina Miguelez
25 Maite de Blas Martín
26 Felix Olasagasti
27 Gustavo Amores Olazagirre
28 Gaizka Mejuto Hidalgo
29 Elizabete Manterola
30 Iker Etxano Gandariasbeitia
31 Arrate Lasa
32 Jonatan Miranda Gomez
33 Auxkin Galarraga Ezponda
34 Ana Luisa López Vélez
35 Oier Etxebeste Juárez
36 Hilario Murua Cartón
37 Izaskun Alvarez Meaza
38 Aitor Erkoreka Gonzalez
39 Raquel Justo Blanco
40 Alazne Aiestaran Yarza
41 Iñaki Gandarias Goikoetxea
42 Asier Vallejo Ruiz
43 Kristina Zuza Elosegi
44 Ibon Saratxaga Couceiro
45 Gaizka Garechana Anacabe
46 Harkaitz Bengoetxea Odriozola
47 Amaia Torregaray Larruscain
48 Unai Villalba
49 Xabier Lamikiz Gorostiaga
50 Valeriano Sanchez Famoso
51 Unai Aberasturi Gorriño
52 Raúl Montero
53 Virginia Guillen Cañas
54 Ainhoa Iglesias Ara
55 Ainhoa Ruiz Aracama
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Jakina da lan ikuskariak falta ditugula geurean. Hala ere, azken egunotan datu argigarriak ematea lortu dute: lan ikuskaritzaren arabera, EAEko enpresen %64ak ez du ordutegien kontrolean legedia betetzen. Era berean, lehendakariordeak gaitzetsi du, absentismoaren eta oinarrizko... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Trumpen itzulera pizgarri izan da sendotuz doan eskuin muturreko erreakzionarioen mugimenduarentzat. Izan ere, historikoki, faxismoaren gorakada krisi ekonomikoekin lotuta egon da, baita sistemaren zilegitasun politiko eta ideologikoaren krisiarekin ere. Gaur egun, geldialdi... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]
Gizakiok berezkoa dugu parte garela sentitzeko beharra. Parte izateko modu hori jasotako hezkuntza, ingurua... formateatzen joaten da.
Identitateak ezinegon asko sortzen du gizakiongan. Batzuetan, banaketak ere eragiten ditu, ezin dugulako jasan beste baten identitatearen... [+]
Fermin Muguruza jarraitzen duzu sareetan. Madrilgo kontzertuko bideo bat ikusi duzu bere kontuan: dantzari batek “Kongo askatu!” oihukatu du, bandera esku artean. Haren profila bilatu duzu: @c.kumaaa. Bilboko manifestazioaren deialdia zabaldu du. Ez zara joango,... [+]
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]
Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]
Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]