Landare meatzarien euroak
Phyllanthus rufuschaneyi zuhaixkak nikela pilatzeko gaitasuna du. Landarea nikelak kutsatutako lur sailetan landatuz gero, landareari izerdia atera eta bertatik nikel zitratoa eskuratzen dute. Horrela, kolpe bakarrean nikel garbia lortu eta kutsatutako lurrak garbitu daitezke.
Meatzaritza jarduera kutsakorra da. Mea bila irekitzen diren zuloak eta bertatik ateratzen diren lurren eta haitzen pilaketak batetik eta mea bera garbitzeko eta arazteko teknikek bestetik ikaragarrizko kutsadura sortzen dute. Era guztietakoa (urekoa, airekoa, paisaiakoa...), eta eragin zuzena duena bai landareetan eta bai animalietan.
Animalion meatze lanak urte askoan pairatu dituzten lurraldeetan, pilatuta dagoen hondakin kimiko kutsakorren bat topatzea ez da estonatzekoa. Bat ala hamaika... Harritu behintzat ez naiz egiten ni.
“Ni” ikurrak kimikan nikela balio du. Nikela omen da burdinarekin batera gure planetaren bihotza osatzen duena. Asko erabiltzen da, batez ere altzairu herdoilgaitza egiteko. Asia da nikeletan aberatsena, eta bere ustiapenaren kutsadura ere han da ugariena; batez ere hego-ekialdeko uharteetan.
Uharte horietako batean dago (Borneon, Malaysiako partean) Taman Negara Kinabalu parke naturala. Han dago Lompoyou mendia. Bere hegalean bizi da Phyllanthus rufuschaneyi zuhaixka arraroa. Arraroa bai bakanagatik eta bai bere lanagatik: meatzaria da. Lur bereziak nahi ditu, ultramafikoak edo oso basikoak direnak, azidoen erabat aurkakoak, alegia. Horietan lurretik nikela erruz ustiatu eta pilatzeko joera du. Ez dugu ezagutzen tamaina horretako lana egiten duen beste landarerik. Landarearen pisuaren %12tik gora izan daiteke nikela. Ez dago horrela bizitzeko gai den besterik. Izugarria!
Izugarri arraroa da, banaka batzuk besterik ez da bizi eta bere genetikari eutsi eta etorkizunean izateko ahalegin handia egiten ari da. Etorkizun ekonomiko itzela iragartzen diote denek. Batzuek nikel meatzari gisa ikusten dute, fitomeatzaritza edo agromeatzaritza esaten diote: nikela pilatzeko gaitasun hori dela medio, metal horrekin kutsatutako lur sailetan landatu, izerdia atera landareari eta bertatik nikel zitratoa eskuratzen dute. Nikel garbia lortu eta kutsatutako lurrak garbitu. Bi erabilera horiek, meatzaria eta kutsadura garbitzailea, etorkizun oparoa dakarkiote landare bakan urriari. Izan ere, landarea duenak eta baliatzen duenak izango du kolkoa bete txanpon.
Txanponetan ere badugu nikela; eurokoaren erdiko diskoa, adibidez, nikelezkoa da. Jakin dezazun, nikela, zerbait bada, guztiz toxikoa eta minbizi eragilea da. Kontuz heldu euroari!
Basotik fundazioa aurkeztu du duela gutxi Gipuzkoako Foru Aldundiak, lurralde horretako baso pribatuen kudeaketa “aurreratua” egiteko asmoarekin. Baina Gipuzkoako lurrak industria-forestalistaren kolonia edo fabrika handi bihurtu nahi badira, horrek izen bat dauka:... [+]
Negu giroaren iritsierarekin, etxe askotan sutondoak piztuta daude dagoeneko. Baina, ba al dakigu sua elikatzeko egurra nondik eta nola ateratakoa den? Nafarroa Behereko Hergarai ibarrean badute basoak modu iraunkorrean ustiatuz egurra ateratzeko kooperatiba bat: Sugarai... [+]
Egungo basogintza ereduarekin eta kudeaketarekin kezkatuta, hainbat talde sortu dira azken urteotan Bizkaian, Gipuzkoan eta Araban. Pasa den martxoan, talde horietako hamaikak batzea eta plataforma batean antolatzea erabaki dute. “Pinuaren gaixotasuna dela-eta, eukaliptoa... [+]
Irlandak hogei urtetan 440 milioi zuhaitz landatu nahi ditu klimaren kontrako borrokan, 2050erako "karbono neutral" izatera iristeko. Urtean 22 milioi zuhaitz landare berri, laurden bat hostozabalak eta beste hiru laurdenak koniferoak. Hori teorian. Praktikan, Sitkako... [+]
Hondarribiko ikasleek ametza zuhaitzaren haziak ernaltzen lagundu eta ondoren Jaizkibelen landatu dituzte, bertako basoa pixkanaka berreskuratu dadin; mendiaren hiru dimentsioko maketa ikusgarria ere osatu dute; eta Jaizkibelen kokatutako hirigintza plan bat asmatu dute... [+]
Iaztik jasotako azken sagarrak jaten ari gara etxean, Malus domestica. Sasoi betean daudenak azaloreak dira, Brassica oleracea var. botrytis. Lizarra, Fraxinus excelsior, hortxe dago, kieto, segurtantzan; egun luzeagoen zain loratzeko.
Gure atari aurrean lizar dotore bat bizi... [+]
Larunbatean, martxoak 23, Basoen Munduko Eguna dela eta, aldarrikapen giroan ospatzeko kanpaina antolatu dute Galizian: bertako mendi eta ibarretan monolabore bilakatua diren eta azken aldian sekulako suteak eragin dituzten eukaliptoak erauziko dituzte egun eta ordu berean, baso... [+]
Arkumeak jaiotzeko sasoia geroxeago izan ohi da, baina han eta hemen dagoeneko ikusi dut bat edo beste. Axuria jaiotzen denean ardi amak miaztuz-miaztuz soina garbitzen dio; maitatzen duela esaten da. Kumeak, ordea, era guztietakoak etortzen dira, amak ere bai, denetakoak dira... [+]
Gure etxe gaineko mendian baso zabalak ditu Aitzondo baserriak. Zuhaitzetan nabarmena du sail bat, batez ere orain udazken minean. Itsasotik enbata sartu eta mendian behera laino kiribil bihurriak jaisten direnean zuhaitz zorrotz horien muturrak lanbrodura artean ageri dira,... [+]
Insignis pinuari eraso dioten onddoek hankaz gora jarri dute Bizkaiko eta Gipuzkoako basogintza. Azken ia mende batean gorabehera handirik gabe moldatu den basogintza osoa kolokan jarri dute onddo xixtrin batzuek. Xixtrin baino gehiago, ziztrin esan beharko dugu, izan ere, a zer... [+]
Dagoeneko badakigu Kalifornian jatorria duen Pinus radiata landaketa intentsiboek kolapsoa eragin dutela Bizkaiko paisaian. Aurreikuspenen arabera, bost urteren buruan pinu landaketa ia guztiak (70.000 ha baino gehiago Bizkaian) pinuen osasuna erabat kaltetzen duten honako hiru... [+]
2017ko aurrekontu parte-hartzaileetan herritar batek Sarrigurengo (Nafarroa) ubidearen alboko gune naturalean baso jangarria sortzea proposatu zuen. Momentu hartan proiektuen artean bozkatuena izan ez zenez, atzera bota zen proposamena. Baso jangarria sortzearen ideia hor geratu... [+]
Saran martxoaren 1etik 3ra burutzen ari dira Zuhaitz mugarroen 2 biltzarra. Elikagaien ekoizpenean soroetan zuhaitzak integratzearen abantailak lantzen dituen agroforesterian gero eta interes handiagoa pizten dute egurretarako bezala aziendak elikatzeko lepatu edo mugarrotutako... [+]