Lanbide-heziketan euskara sustatzeko planak motz
Euskara eremu sozioekonomikoan sustatzeko plana onartu berri du Eusko Jaurlaritzak. Mikel Basabek Hala Bedi irratian plazaratutako analisian dio plan honek lanbide-heziketarako neurri txikiak planteatzen dituela, ikasle gehiagok lanbide-heziketako ikasketak euskaraz egin ditzaten. Baina bi arrazoi ematen ditu argudiatzeko planak ez duela emaitzarik ekarriko eta salatu du Hezkuntza Saila atzera egiten ari dela lanbide-heziketan euskararen gaian.
Euskara plan honek lanbide-heziketan izango duen eraginkortasuna zalantzan jartzeko Basabek ematen duen lehen argudioa da lanbide-heziketa euskaraz ikasteko aukerarik ez dagoela EAE osoan (zonifikatuta dagoela eskaintza). Eta bigarrenik, salatu du Hezkuntza Saila atzera egiten ari dela lanbide-heziketako planetan euskararen gaian: dio aurreko planetan helburuen artean agertzen zela euskara, eta azken honetan agertu ere ez dela egiten. Horrez gain, ohartarazi du D ereduak atzera egin duela lanbide-heziketan 2012tik 2018ra.
Mezu honekin bukatu du Basabek analisia: "Batxilergoa euskaraz egitea bezain naturala izan dadin lanbide-heziketan euskaraz ikastea, hizkuntza-politikarako sailburuordetzak kontuak eskatu beharko dizkio Hezkuntza Sailari. Bestela ez baitu lortuko euskarak lanbide-heziketan ere egitea aurrera".
Basabek iragan abenduan ARGIAn kaleratutako iritzi artikuluan azaldua du lanbide-heziketa euskaraz ikasteko aukera nola zonifikatu duen Jaurlaritzak.
Behean duzue irakurgai Basabek Hala Bedin egindako analisia osorik:
Euskarak ezin lanbide-heziketan
"Eusko Jaurlaritzak, hizkuntza-politikarako sailburuordetzak zehatzago esanik, euskara eremu sozioekonomikoan sustatzeko plana onartu berri du. Ondo: beharrezkoa da. Beharrezkoagoa, baina, plana ona izatea eta emaitzak nabarmenak izatea. Hau da, emaitzak edonork nabaritzeko modukoak izatea.
Tamalez, ez da horrela gertatuko lanbide-heziketan: hizkuntza-politikarako sailburuordetzak jaso du, bai, lanbide-heziketan euskara sustatzeko zer egin beharko litzatekeen. Berez ez du iraultza planteatzen, kontrakoa baizik: neurri txiki batzuk hartzea, lanbide-heziketako ikasle gehiagok egin ditzan ikasketak euskaraz. Baina ez du ezer lortuko, arrazoi birengatik.
Lehenengoa, lanbide-heziketa euskaraz ikasteko eskubiderik ez dagoela. Batxilergoa bai, euskaraz egiteko aukera dago: EAEko ezein ikasle ez da behartuko batxilergoa hizkuntza batean edo bestean egitera: libre aukeratuko du. Baina duela urte eta erdi, 2018ko uztailean, lanbide-heziketako legea onartu zen, eta lege horretako 27. artikuluak, hirugarren puntuan, zonifikatu egiten du euskaraz ikasteko eskubidea. Ez gaztelaniaz ikastekoa, jakina: hori unibertsala baita. Horren osagarri, 27. artikulu horretako laugarren puntuak eginkizun hau esleitzen dio Hezkuntza Sailari: “behar diren neurriak hartuko ditu eskaintzen diren titulazio guztiak euskaraz irakasteko behar den eskola-materiala era dadin; era berean, behar diren neurriak hartuko ditu irakasleek, arian-arian, euskarazko irakaskuntza-eskariari erantzuteko euskara-gaitasun egokia eta nahikoa izan dezaten”.
Esan bai, egin ez. Egin, ezer ez.
2019ko otsailean (lanbide-heziketako euskal legea onartu ondoren, beraz), Hezkuntza Sailak Lanbide-heziketako V. euskal plana onartu zuen. 113 orrialdetan, birritan aipatzen du euskara, inolako edukirik gabe aipatu ere. Plan horretan, bederatzi eremu estrategiko daude. Euskara ez dago tartean. 43 helburu daude. Euskara ez da helburu. 170 jarduketa-ildo daude. Euskarari bat bera ere ez zaio ematen. Duela urte eta erdi eskas onartutako legeak ezarritakoaren kontra, Hezkuntza Sailak ez du neurri bat bera ere proposatu, lanbide-heziketako ziklo guztiak euskaraz egin ahal izan daitezen. Lege horrek ezarritakoaren kontra, Hezkuntza Sailak ez du neurri bat bera ere proposatu, irakasleek, arian-arian, euskara-gaitasun egokia eta nahikoa izan dezaten.
Tristeagoa oraindino: Hezkuntza Saila atzera egiten ari da. Bosgarren planean ez bezala, laugarrenean euskara bazen helburu:
“Lanbide-heziketan euskarazko eskaintza areagotzea, D eredua indartuz”. “Eredu hirueleduna garatzea, euskarazko lanbide-heziketaren eskaintza indartuz”. “Euskararen erabilera eta genero-berdintasuna bultzatzeko irizpideak txertatzea”. “Eredu eleanitza ezartzea, euskara etengabe babestuz”.
Horiek guztiak zeuden lanbide-heziketako laugarren planean. Ez ziren bete, D ereduak atzera egin baitu 2012tik 2018ra. Bete ez, ahaztu bai. Laugarren planetik egin barik datorrena, bosgarrenean jaso ere ez.
Batxilergoa euskaraz egitea bezain naturala izan dadin lanbide-heziketan euskaraz ikastea, hizkuntza-politikarako sailburuordetzak kontuak eskatu beharko dizkio Hezkuntza Sailari. Bestela ez baitu lortuko euskarak lanbide-heziketan ere egitea aurrera".
Gai tabu gisa marrazten da Euskal Herrian, baina munduan barna ez da horrela. Hizkuntz politikak ezin dira merkatu librearen logikan ipini, baizik eta kuotak edo kupoak ezarri behar dira. Beharrezkoak dira. Eta beharrezkoak dira daudenak betetzea, ez baititu inork betearazten.
Justizian, osasungintzan eta gizarte zerbitzuetan euskara bermatu dadin, zerbitzu publikoak euskaraz jaso ahal izan daitezen, Nafarroako zonifikazioa amaitu dadin eta ETB3 Nafarroa osoan ikus dadin neurriak hartzeko eskatu dio Espainiako Gobernuari Europako Kontseiluko Adituen... [+]
Baionan egin dute agerraldia euskalgintzako 25 bat eragilek maiatzaren 15 honetan. Erakunde publikoen interpelazioaz gain, datorren urteko maiatzaren 15etik 25era iraganen den Euskaraldiaren berri emateko unea ere izan da.
2024 urte hastapenean adostuko du ondoko urteetarako hizkuntza politika Euskararen Erakunde Publikoak (EEP). Azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak eta EEPk 2050ari begira egindako aurreikuspenak esku artean, alarma gorria pizturik du euskalgintza sozialak: ezin da orain... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak "atsekabez" hartu du berria, baina atzerapenaren ostean onartuko duten esperantza du. Bestalde, gaurtik aurrera hizkuntza horiek erabili ahal izango dira Espainiako Kongresuan. Kontseiluak kezkaz hartu du euskal alderdietako politikariek... [+]
Andorrako katalanaren defentsarako lege berriak katalanaren oinarrizko maila eskatuko du bertan bizi eta lan egin ahal izateko. A2 titulua baino maila baxuagoa eskatuko dute.
Ostegunean jakin genuen: Espainiako Gobernuak eskatu du galiziera, euskara eta katalana hizkuntza ofizialak izan daitezela Europako erakundeetan. Zergatik? Kataluniako alderdi politikoek behartu dute horretara, negoziazioetan.
Atzerapausoa. Horrela baloratzen du Euskalgintzaren Kontseiluak, hizkuntza auziari eta euskararen sustapenari dagokionez, Nafarroako Gobernu berria eratuko duten alderdi politikoek sinatu duten 2023-2027 legegintzaldirako akordio programatikoa.
Hamabi irakaslek 2.040 idazlan zuzendu eta 680 ikasleren ahozko probak egingo dituzte 18 egunetan, “kontuan hartu gabe idazlan bakoitza bi irakaslek zuzentzea litzatekeela gure helburu ideala, bigarren iritzi bat izateko”. Jaume Gelabert Iruñeko Hizkuntza... [+]
EAEko Berritzeguneetan hurrengo ikasturtean lan egiteko deialdira aurkezten diren irakasleek aldaketa bat ikusiko dute beren lana ahoz defendatzeko jarraibideetan: aurreko deialdian “defentsa euskaraz egingo da” zioen lekuan, orain dio “defentsa ahal bada... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, Hezkuntza Legean edo Administraziorako Euskararen Legean eragin nahi du Kontseiluak; Nafarroan, ofizialtasunaren aldarrikapena ardatzean jarri; eta Lapurdi, Baxe Nafarroan eta Zuberoan, berriz, ikasleek azterketak euskaraz egiteko eskubidea... [+]
Pantailaldiaren Arabako ordezkaria izan da Mitxel Elortza Exea. Ekimena arrakastatsua izan dela uste du herritarren parte hartzeagatik, baina astebetez euskarazko ikus-entzunezkoak soilik ikusteko erronka egunerokoan bete dadin lan asko geratzen da egiteko Elortzaren ustez... [+]
Euskararen Legea aldatzeko eskatu du Euskaltzaindiak eta bat egin du Euskararen Nafar Kontseiluak irailean egindako adierazpenarekin. Gogorarazi du euskararen akademia dela lurralde guztietan, hizkuntzari dagokionez, "instituzio aholku-emaile ofiziala".
Arangurengo Gongora jauregian Irulegiko eskuaren aurkezpenean María Chiviteren diskurtsoa izan da, askoren harridurarako, Aranzadiren aurkikuntzaren garrantzia azpimarratzeko indartsuenetakoa eta mamitsuenetakoa.
Txillardegiren heriotzaren 10. urteurrenean, Telesforo Monzon laborategiko Txillardegi Gogoeta Guneak, Jakinek eta UEUk elkarlanean antolatu dute XXI. menderako hizkuntza politikaz jardunaldia, XXI. mendeko erronken aurrean zer hizkuntza politika behar dugun argitu eta... [+]