Lanbide heziketan, euskara paroan
EAEko Hezkuntza Sailak ez dauka lanbide-heziketan euskara sustatzeko asmorik, ez egitasmorik: dagoen-dagoenean laga gura du, euskara eremu sozioekonomikoan euskararik ez dakiten langileekin sustatuko duelakoan edo.
Lanbide-heziketako ikasle euskaldunen penitentzia Patxi Lopezekin hasi zen, 2010 ikasturteko matrikulazioan. Ordura arte, lanbide-heziketako D ereduak, apurka-apurka bada ere, gora egiten zuen urtero-urtero. Alegia, lanbide-heziketan gainerako ikasketetan bezala gertatzen zen: D eredua gora. Hona datuak: 2001-02 ikasturtean, EAEko lanbide-heziketako ikasleen %13,28k ikasten zuen D ereduan. 2009-10ean, %22,78k. Hamarkada horretan, beraz, bederatzi puntu eta erdi irabazi zituen D ereduak. Hamabi urte geroago, D eredua % 24,02 da. Hamabi urtean, 2020-21eko ikasturtera doan tarte horretan, D ereduak puntu bat eta laurden egin du gora (eta hori oinarrizko lanbide-heziketako ikasleak kontatu barik, horretan euskara %1,17 baino ez baita).
Datuok garbiago izan ditzagun: lanbide-heziketako D ereduak puntu bat irabazteko behar izan duen denbora berean, DBHn % 15,15 egin du gora, eta batxilergoan %13,64.
Zergatik? Sinplea: lanbide-heziketan ez bezala, institutuetan eskariari erantzun zaiolako.
"Lanbide-heziketako D ereduak puntu bat irabazteko behar izan duen denbora berean, DBHn %15,15 egin du gora, eta batxilergoan %13,64.
Zergatik? Sinplea: lanbide-heziketan ez bezala, institutuetan eskariari erantzun zaiolako"
Institutuetan inork ez du zalantzan jarri D ereduan ikasi gura duen ikasleak horretarako eskubidea duela. Eskubidea eta aukera. Lanbide-heziketan Hezkuntza Sailak mugatu egin du eskubidea, ikasle asko eta asko aukerarik gabe utzi arte. Nola? Esaldi labur batekin: “Hizkuntza-eredu bat baino planifikatzen ez bada, eredu hori ezarriko da”. Horren sinplea. Non idatzi du Hezkuntza Sailak esaldi hori? Bada, urtero-urtero “ikastaldeak eratzeko irizpideak” ezarriz argitaratzen duen ebazpenean. Ebazpen batekin baliogabetzen du legean ezarritako hizkuntza-eskubidea!
Hezkuntza Sailak ‘planifikazioa’ jartzen du ikasleen hizkuntza-eskubideen gainetik Bere ‘planifikazioan’ ez badago aurreikusita ziklo bat D ereduan ematea, ez da emango, nahikoa ikasle izan arren. Horrela ulertzen da azken hamarkadan D ereduko zikloen eskaintza eta ikasleen ehunekoa ia aldaketarik gabe mantendu izana.
Kasu! Taldeak osatzeko ustezko planifikazio hori lanbide-heziketari baino ez zaio aplikatzen, gainerako etapetan ez baita mugatzen D ereduan ikasteko eskubidea: taldea osatzeko nahikoa ikasle badago, taldea osatuko da. Lanbide-heziketan, taldea osatzeko nahikoa ikasle izan arren ez da talderik sortuko, lehenagotik planifikaturik ez badago.
Sozialisten agintalditik aurrera, horrela geratu du Hezkuntza Sailak lanbide-heziketako D ereduaren hazkundea; horrela mugatu du Hezkuntza Sailak euskaraz ikasteko eskubidea. Ebazpen baten bitartez.
Hezkuntza Sailak datorren astean argitaratuko du 2021-22 ikasturterako “ikastaldeak eratzeko irizpideak” ezarriko dituen ebazpena. Galdera sinplea da: mantendu egingo du lanbide-heziketan euskaraz ikasteko muga?
Eskaera ere, sinplea da: datorren astean argitaratuko duen ebazpenean, baldintza berberak jar ditzala batxilergoan eta lanbide-heziketan euskaraz ikasteko. Hau da, batxilergoan bezala, lanbide-heziketan ere hauxe izatea irizpidea: “Modalitate berri bateko edo ikastetxean lehendik dagoen modalitate bateko ikasleekin talde bat osatu ahal izateko, gutxienez hizkuntza-eredu bereko 17 ikasle beharko dira, ez-ohizko kasuetan izan ezik; horrelakoetan, Ikastetxe eta Plangintzaren Zuzendariak berariaz eman beharko du baimena horretarako”. Planifikaturik egon, zein ez.
Ez da, noski, azken hamarkadako utzikeria konpontzeko nahikoa izango, baina urrats bat izango da. Beste urrats bat litzateke lanbide-heziketan A eredua deitzen duten horretan euskara ikasgaia sartzea, gaur egun ez baitago batere euskararik hor. Edo B ereduan benetan euskaraz ematea ikastorduen erdiak.
Horretarako, baina, asmoa behar da, eta egitasmoa. Nik ez diot Hezkuntza Sailari ez bata eta ez bestea ikusten.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]
Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]
Historikotzat nekez har daitekeen argazkiaren erdian agertzen den neskatoa idazten ari da, zer eta izenorde zerrenda bat: ni, zu, hura, gu, zuek, haiek. Beherantz begira egonik, neskatoaren begirada nolakoa den antzeman ezinik gelditu naiz ni.
Argazkilariaren lanari soraio,... [+]
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]