Lan munduan ere ekiteko garaia
Azaroaren hasieran, eremu oso desberdinetan dihardugun sektore eta izaera askotariko ehundik gora erakunde elkartu ginen Donostiako Parke Teknologikoko auditorioan, Batuz Aldatu hizkuntza politiketan eragiteko adostutako dokumentuaren sinatzaileen Lehen Biltzar Nagusia egiteko. Euskararen erabilera erosorako baldintzak sortzea da helburu nagusia, eta parte-hartzaileen aniztasunak agerian utzi du eduki zehatzen gainean adostasun eta aliantza berriak eraiki daitezkeela. Horrela bada, eremuz eremu hizkuntza politiketan dauden lehentasunak eta neurriak zehaztu dira dokumentuan.
Gaurkoan, lan munduaren esparruari lotutako batzuk nabarmenduko ditut. Izan ere, aditu guztiak bat datoz esatean lan mundua euskalduntzea estrategikoa izan behar dela hurrengo urteetako hizkuntza politiketan. Ezin gerta daiteke hezkuntzan egin dugun inbertsioa, lan munduan galtzea, hau da, euskaraz prestatu dugun belaunaldi gazteagoei euskaraz lan egiteko espaziorik ez eskaintzea.
Lehenengo puntua da lantokia ere euskararen erabilera erosorako eremua izan behar dela. Horretarako, garrantzitsua da babestea lantokian euskaraz lan egiteko langileen eskubidea. Horri begira, ELA eta LAB sindikatuek dinamika bati ekin zioten 2020ko azaroan, 50 langiletik gorako enpresetan, lanbide-arteko akordioaren bidez, euskara planak bultzatzeko, alegia, enpresak edo langileek eskatuta euskara plana gai-zerrendan jartzeko konpromisoa protokolizatzeko. Proposamenak ez zuen aurrera egin.
Ezin gerta daiteke hezkuntzan egin dugun inbertsioa, lan munduan galtzea, hau da, euskaraz prestatu dugun belaunaldi gazteagoei euskaraz lan egiteko espaziorik ez eskaintzea
Aurtengo urritik, sindikatuak beste saiakera bat egiten ari dira; hamarnaka enpresa identifikatu eta ordezkari sindikalen bidez, dinamikak sortzen ari dira enpresa horietan euskaraz lan egiteko eskubidea bermatzeari begirako neurriak har daitezen, dela euskara planak abian jarriz, dela Bai Euskarari Ziurtagiriaren metodologia baliatuz, euskara batzordeak sortuz edo diagnostikoak eginez. Gainera, horretarako, Euskaraldiaren testuingurua baliatu dute, baita bertan sortu diren ariguneak ere.
Bigarrenik, administrazioa zerbitzu kontratatzaile eta emaile nagusietakoa denez, lehentasunezkoa da, halaber, ziurtatzea euskarazko zerbitzua eskainiko duela. Horregatik, Euskal Herrian kokatua den administrazio orok, herritarrei zerbitzua emateko denean enpresa bat kontratatzen badu, kontratazioan hizkuntza irizpideak ezartzea beharrezkoa da, euskarazko zerbitzua berma dadin, eta herritarrak euskarazko zerbitzua jaso dezan. Halaber, beharrezkoa da hizkuntza klausula sozialak modu sistematikoan ezartzea, euskaraz lan egiteko eta zerbitzua euskaraz jasotzeko eskubideak bermatzeko.
Euskal Herrian kokatua den administrazio orok, herritarrei zerbitzua emateko denean enpresa bat kontratatzen badu, kontratazioan hizkuntza irizpideak ezartzea beharrezkoa da, euskarazko zerbitzua berma dadin
Hirugarrenik, kontsumitzaileen esparruari dagokionez, ohiko establezimenduak (denda, banketxea, botika…) euskara eroso erabiltzeko eremu bilakatu behar dira. Horretarako beharrezkoa da kontsumitzaileen kontsumo harremanei lotutako hizkuntza eskubideen aitortza eta bermea eskainiko duen arkitektura juridikoa eta lege garapena gauzatzea. Ingurune soziolinguistikoaren eta sektorearen izaeraren zein eraginaren arabera, lehentasunezko enpresak finkatu eta epealdi zehatzean enpresa guztietara zabaldu beharko litzateke euren produktuak eta zerbitzuak euskaraz eskaintzeko betebeharra.
Lan munduaren espazioetan euskarari lekua egitea lehentasunezkoa da, eta urrats sendoak egin behar dira plangintza, arau eta baliabideetan. Garrantzitsua da administrazioek, enpresek, langileek eta kontsumitzaileek hizkuntzaren ikuspegia ere txertatua izatea. Eta, horretaz gain, elkarrekin eragiteko espazioak eraikitzen baditugu, askoz ere errazagoa izango da adostasuna zabaltzea eta adostasunetatik etorkizuna eraikitzea.
Rober Gutiérrez, Bai Euskarari Elkartearen zuzendaria
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]
Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]
Historikotzat nekez har daitekeen argazkiaren erdian agertzen den neskatoa idazten ari da, zer eta izenorde zerrenda bat: ni, zu, hura, gu, zuek, haiek. Beherantz begira egonik, neskatoaren begirada nolakoa den antzeman ezinik gelditu naiz ni.
Argazkilariaren lanari soraio,... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]