"Ez dugu aukerarik, hauxe da gure lantokia. Eusten saiatuko gara ". Itxiera eragozteko, Italiako fabrika bateko langileek "industria behetik birmoldatzearen" aldeko apustua egin dute, ekoizpen-bitartekoak beraiek kontrolatuta. Kanarietako energia-komunitate batek panel fotovoltaikoak haiei erosteko konpromisoa hartu du.
Florentziako (Italia) GKNk, 400 langile dituen automobil-osagaien fabrikak, bi urte daramatza borrokan behin betiko ixtea saihesteko. Bere erresistentzia inspiratzailea da eta bere helburua are gehiago: behetik industria birmoldatzea lortzea, sozialki integratutako fabrika batean: Ex GKN for future. "Ez dugu aukerarik, hau da gure lantokia. Eusten egiten saiatuko gara ", adierazi dute.
Dena den, “La Fábrica Bonita”-ren historia azaldu nahi dizuet, teknizismoetan eta nahaspila teoriko eta kontzeptualetan sartu gabe. Azken finean, laburbilduta, urrats txiki bat da teknologien hornidura-kate bidezkoagoak sortzeko. Proposamen apala da, baina berezia, elkarrenganako konfiantzaren eta laguntzaren potentziala balioan jartzen duelako, gaur egun eraikuntza masiborako benetako bi arma baitira.
Dena duela urtebete pasatxo hasi zen, Emanuele, Friday for Future taldeko kide nekaezin baten pertseberantziarekin. Emanuelek esan zidan "Fabrikak", horrela bataiatu genuen Collettivo di Fabrica, borrokan zen GKNko langile taldea, gizarte eta lurralde mugimenduen laguntza sendoa zuena eta behetik industria birmoldatzeko planari ekiteko asmoa zuena: Ex GKN for Future izenekoa. Ez zen kasualitatearen ondorioa. Badaezpada ere, norbait bidean galdu bazaigu, 2019an kaleak bete zituen klimaren aldeko neska-mutikoak aspaldi emantzipatu ziren Greta Thunbergen figuratik, eta beste fronte askotatik jarraitzen dute lanean.
Gaira itzulita, "birmoldaketa industriala behetik" ondo jotzen zuen Observatori del Deute en la Globalització (ODG, Zorraren Behatokia Globalizazioan) erakundearen belarrietan, erakunde horretakoa bainaiz ni. Beraz, bilera zehaztu genuen GKNko langile Dariorekin. Bere borroka, kerik saldu gabe, xarmagarria zen: Dariok erdibana nahasten zituen proposamenak eta autokritikak; berak astintzen zuen bere burua.
Hitz gutxitan, Dariok ondokoa esan zigun: "Bi urte daramatzagu gure enpresaren itxieraren aurka borrokan, eta industria birmoldatzen saiatzen ari gara. Kargako bizikleta elektrikoak eta panel fotovoltaikoak egin nahi ditugu, ekoizpen-bitartekoak kontrolatuta. Baina ez gaude une onean, borrokaren nekeak eta jasaten ari garen presioak jota gaude. Aurrera egin behar dugu garaituak ez izateko. Gure lanpostuak mantendu behar ditugu, baina honek guztiak zentzua izatea nahi dugu ".
GKNko langileak behin betiko kaleratu behar zituzten 2023ko amaieran, eta, hain zuzen ere, nazioarteko babesa lortzeko, urte hartako abenduan Dario Bartzelonara gonbidatu genuen. Agenda neketsu batean, komunikabideekin, erakundeekin, ekonomia sozial eta solidarioko erakundeekin eta sindikatuekin bildu ginen. Dario nahiko argi mintzatu zen Collettivo di Fabbricaren beharrizanei buruz. "Uste dut indarrak bideratu behar ditugula komunitate energetikoek aurrerapauso bat eman dezaten eta gure ekoizpenarekiko konpromiso-memorandumak sina ditzaten", berretsi zuen. "Aktore hauek mugitzea behar dugu".
ODGen horretan saiatzeko konpromisoa hartu genuen. Egia esan, zalantza handiak nituen lortu ahal izango ote genuen, egokitasunagatik baino eraldaketa-proiektu guztiek egiteke zeuden mila zereginetako motxilak zeramatzatelako, eta "Fabrikak" proposatzen zuenak zentzuduna eta berritzailea izan arren, nork ziurta diezaguke bere eskaria ez zela mila eta batgarren zeregina izango?
Fabrika erreskatatzea
Itxaropena galdu gabe, kooperatibekin eta energia komunitateekin bilerak antolatu genituen. Erantzuna oso positiboa izan zen, baina gauzak ez bazuen azkar aurrera egiten, Fabrika gabe gera gintezkeen. Zorionez, gidoi aldaketa batek Fabrikako langileak salbatu zituen une batez, eta ez zituzten urte amaieran kaleratu. Luzapen prekario baten kontzesio horretan, Nuria agertu zen, La Palman bizi zen kataluniarra, aspaldi tinko borrokan ari zena uhartean energia-komunitate bat bultzatzeko. Dariorekin izandako bilera batean egon ondoren, esan zigun agian La Palmako energia-komunitateak, Energia Bonita izenekoak, konpromiso-memorandum bat sina zezakeela. Palmako komunitateak epe labur eta ertainerako garapen-plana du, 100 kW-ko autokontsumorako 20 instalazio kolektibo abian jarri nahi dituena, uharte-lurralde osoan banatuta.
Hortik aurrera, imajina dezakezue, joan-etorri batzuen ondoren, Fabrikaren eta Energia Bonita arteko match-a apirilean gauzatu zen. Eskertzekoak dira talde kanariar honen konfiantza eta erabakitasuna. Norbaitek lehen urratsa eman behar zuen akordio aitzindari, ireki eta elkarri laguntzeko batera iristeko, etorkizunean ekoizpena erosteko konpromisoa hartzen duen komunitate energetiko baten eta klase eta justizia klimatikoaren kontzientzia duten langileek bereganatutako lantegi baten artean.
Honaino iritsita, agian pentsa dezakezue historia hau ez dela hainbesterako. Argi dago "Fabrika Bonita"ren historiak ez duela Netflix serie baten hype-a, baina alderatzen badugu – orain bai sartuko ditut kontu teknikoak–, Itun Berdearen industria-itunarekin eta bere oinarrizko lehengaiei eta zero industria garbiari buruzko legeekin, benetako iraultza dela ziurtatzen dizuet.
Ez dakit, une batez pentsatu nuen artikulu hau idaztea beharrezkoa izan zitekeela hau guztia gertatzea erraztu duten pertsonak eskertzeko, eta, aldi berean, energia komunitate gehiago animatu zitzakeela Collettivo di Fabbrica edo antzeko proiektuak laguntzera.
Azken finean, Angela Davisek duela aste batzuk Fira Literalean esan zuenez, "Itxaropena diziplina gisa aurkezten duen ideia asko gustatzen zait, gure erantzukizuna itxaropena sortzea ere badela ulertarazten digulako". Davisen hitzak hartuta, esperantzaren diziplina handia ikusten dut istorio honetan, Emanuele, Dario eta Núriaren erantzukizuna, eta Fridays for Future, Collettivo di Fabbrica, Energia Bonita edo ODG bera bezalako kolektiboena.
Eta kasu honetan, gainera, gauzak politago bihurtu ditu.
Batzuetan, mehatxua behar izaten dugu arriskuan dagoenaren garrantziaz jabetzeko. Eta mehatxu horren tamainaren araberakoa izaten da balizko erasoari erantzuteko barruan sentitzen dugun indarra. Konturatu orduko, zeure burua ikusten duzu lanean, buru-belarri, galtzeko arriskuan... [+]
Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]
Hego Euskal Herrian energia berriztagarrien makroproiektuen zaparradari zenbakiak jarri dizkiogu erreportaje honetan. Datuek marrazten duten mapan, Nafarroak gori-gori jarraituko du eta Araban daude kontzentratuta EAEn enpresek egin nahi dituzten energia zentralen %75,4. Hori... [+]
Erramun Galparsoro eta Joxe Manuel Muñoz aranoarrak dira. 22 eta 30 urte daramatzate, hurrenez hurren, 440 metroko garaieratik itsasoari begira dagoen eta 114 biztanle dituen Nafarroako herri txiki hartan bizitzen. Inguruetan Repsolek eraiki nahi duen zentral eoliko... [+]
Arano eta Hernani inguruetan Repsol eta Endesa enpresek eraiki nahi dituzten makro-zentral eolikoen aurkako txosten kritiko mardula egin du Mikel Alvarez ekintzaile ekologista donostiarrak. Bere esanetan, "Euskal Herrian planteatzen den era horretako azpiegitura... [+]
Harreman bertikal eta asimetrikoen adibideak asko dira, eta beti ez zaigu rol bera egokitzen. Horrela, zenbaitetan, batzuek erabakitzen dute eta erabakitakoa gauza dadin lan egingo dute; gainontzekoen funtzioa da “goian” hartutako erabakiak gauzatzea edota onartzea... [+]
Arabako hamazazpi talde, elkarte eta herri mugimenduk deituta, milaka lagun elkartu dira larunbat arratsaldean Gasteizen, euripean. Bilbo plazatik abiatutako manifestazioak Foru plaza bete du ibilbidearen amaieran. Arabako landa eremua mehatxatzen duten makroproiektu guztien... [+]
Hamasei plataformak baino gehiagok bat egin dute "Araba ez dago salgai" eta "Makroproiekturik ez!" mezuekin eta manifestazioa antolatu dute elkarrekin: urriaren 26an izango da, 18:00etan Gasteizko Bilbo plazan hasita. Jarraian, manifestazioa deituz plazaratu... [+]
Makroproiektuen aurkako manifestazioa izango da, larunbat honetan, urriaren 26an, arratsaldeko 18:00retan Gasteizko Bilbo plazatik abiatuta.
Arabako Foru Aldundiak Eusko Jaurlaritzara ekainaren 14an bidali zuen txostena irakurrita, nekez irudikatu daiteke haize-errotak jartzeko leku ezegokiagorik Laminoria eta Azazeta proiektuentzat Aixeindar SA enpresak hautatu duena baino: EAE osoan nekrofago espezie gehien bizi... [+]
"Sare elektrikoak eta lurraldea: sistema energetikoa eztabaidagai" hitzaldia emango du Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaile eta irakasleak. Herribizigune eta Ezkeltzu Bizirik taldeek elkarrekin antolatu dute hitzaldia.
Euskal Herria Bizirik-ek, heldu den urriaren 26an, Gasteizen, Arabako herri plataformek eta nekazarien sindikatuek trantsizio energetikoaren aitzakian korporazio handiek inposatu nahi dituzten megaproiektuen aurka antolatutako manifestazioan parte hartzera animatu nahi du.
Azkenaldian bestelako argumentuak landu dizkigute, Euskal Herriko inguruetan makroproiektuak beharrezkoak direla konbentzitu gaitezen. Erakusgarria iruditu zitzaidan honekiko, Bizkaiko EHNEren webgunean Jauzi Ekosoziala ekimeneko partaide bati argitaraturiko artikulua: "Por... [+]