Baserriko eremu zabalean ez da udaberriko konfinamendua berdin bizitzen, naturaren erritmoak dena betetzen dizu: zuhaitzen loratzea, belarra, abereak, erditzeak, gazta egitea eta zaintzea, baratzea, banaketak… Hala ere, covid-19ak sortutako urduritasuna eta nekea ederki sumatzen dira. Gaixotasunak sortutako giroak eta aurrera begirako zalantzek sortzen diguten estresak gelditu ahal gaitu, edo mugiarazi.
Aldatu ezean, egungo sistema ekonomikoak amildegira eramango gaituela gero eta ukaezinago bihurtu da, ekoizpen zein kontsumo eredu kapitalistak jasanezinak dira. Naturan gero eta kalte nabarmenagoak sortu, eta mundu mailan zein tokian tokiko jendarteetan desberdintasunak eta miseria areagotzen ari dira.
"Teknologikoki herri aurreratua izan arren, bertako nekazaritza iraunkorrik gabe, oso ahulak garela agerian dago"
Hain zuzen ere, ekoizpen eta kontsumo ereduen aldaketaren premia handia dugu elikadura sisteman. Nekazaritza industrialaren ezartzea eta baserritarren desagerpena edo nekazaritza lurrak porlanez betetzea, garapenaren alboko ondoriotzat aurkeztu zaizkigu. Normaltzat ere azaltzen zaigu hemengo abeltzaintzan milaka kilometroetatik Bilboko portura iritsitako lehengaietan oinarritzea, eta kilometro zerokoa deitzea. Edo ehunka kilometro egin dituzten jakiak kontsumitzea erreparorik gabe, nahiz eta ez dakigun zer baldintza ekologiko zein sozialetan ekoitzi diren. Edo Euskal Herrian diru publikoarekin lagundutako esnea, txerriak edo zerealak multinazionalen eskutik beste herrialde batzuetara bideratzea eta hainbat kasutan, bertako ekoizpena baldintzatzea. Sistema honek baserritarrak menpeko bihurtu ditu eta krisi honek erakutsi digun bezala, herriak ere bai. Teknologikoki herri aurreratua izan arren, aberastasun material handia ekoizteko gauza izan arren, hainbat produkzioen deslokalizazioa eta baserririk zein bertako nekazaritza iraunkorrik gabe, oso ahulak garela agerian dago.
"Denok mugiarazteko ekimenak sortzen ari dira. (...) Olatu honekin ahalik gehienok kutsatzea txertorik onena litzateke"
Krisi honek, eta berarekin doan desinformazio-informazio faltak zer pentsa ez dakigula utzi arren, eztabaida interesgarri batzuk indartu ditu. Denok mugiarazteko ekimenak sortzen ari dira. Elikadura burujabetzari dagokionez, Covid osteko Euskal Herriko ekonomia ekologikoaren aldeko manifestua, herritarrak eta baserritarrak elkartzeko EHKOlektiboa eta hainbat eragile sortzen ari diren dinamikak, aldaketarako aukera ematen dute. Baita udal batzuek hartutako konpromisoak eta egindako urratsak ere. Olatu honekin ahalik eta gehienok kutsatzea txertorik onena litzateke. Beste muturrean, agintari batzuen interes ekonomiko eta kalkulu politikoak ditugu, betikoak indartuz ezer alda ez dadin.
Odei Etxeberri Bimboire, Gorka Roca Torre eta beraien seme Oihan eta Miru buruaskiak dira elikaduran. Horretarako, aztertu behar izan dute gorputzak zer elikagai eta zein kopurutan behar dituen; horiek zein janaritan dauden; urtaro bakoitzean horiek denak eskuratzeko zer landu... [+]
Bitxia egiten zait oso askok su artifizialei dieten miresmena. Ikuskizunak sortzen duen itsutasun eta gorreria aukeran nonahi. Ni uxatu egiten nau giro piroteknikoak. Baina onartzea besterik ez daukat gehiengo batek horretan murgilduta bizi nahi duela; besteak beste, sistema oso... [+]
Zestoako Iraeta auzoan, Urola ibaiaren meandroan daude Amilibia baserria eta bere lurrak. Horiek modu kolektiboan erosteko dirua biltzen ari da Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkartea. 2025 bukaerarako dute hitzartua azken ordainketa, baina erosketa fasean egon arren,... [+]
Baso naturaletan estratu eta funtzio ezberdinak betetzen dituzten espezieak aurkitzen ditugu. Batzuek gaina hartuko dute, eta mende ugari bertan igaroko dituzte. Beste batzuek lehen urratsak emango dituzte, baso-kideengatik sakrifikatuko dira eta beraien gorpu ustelak sistemari... [+]
Bergaran Elikadura Mahaia martxan dute eta bertatik hainbat ekintza ari dira aurrera eramaten herriko azoka indartzeko eta baserritarren erreleboa lantzeko. Elikadura Mahaiko kide dira Jon Ruiz de Egino baratzezaina, Eskubaratz proiektuko kidea. Eta Aitziber Plazaola dendaria,... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Zestoako Amilibia baserria eta bere lurrak eskuratzea eta bertan elikadura burujabetzari loturiko laborantza proiektu agroekologikoak martxan jartzea; horixe du helburu Biolur elkarteak. Horretarako, besteak beste, abenduan ekin zion interneteko diru bilketa kanpainari eta... [+]
Edanari emateko prest? Uda atari hau aproposa da gero berokoak etortzean ez lehortzeko edariak destilatzeko. Hezetasunari eustea garrantzitsua da gorputzari bere onenean atxikitzeko, eta etxean sortutako mamarekin bada zer esanik ez.
Laborantza lur emankorrak ondasun kolektibo bilakatu nahi ditu Amillubi proiektuak. Horretarako herritarren eta hainbat kolektibo eta erakunderen ekarpenak biltzen ari da eta maiatzaren 11rako egun osoko festa antolatu du Amillubin bertan, egitasmoari bultzada emateko.
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Bidaia hau hasi nuenean, ikuspuntu erromantikoz imajinatzen nituen baso jangarriak: zuhaitz artean ibili, fruitu goxoak dastatu, loreak usaindu... baina baso jangarriek badituzte arantza ugari ere, porrotak, erratak... Gaur, ikasketa politak eskaini dizkidaten porrot horietako... [+]