Krisien orbana zabaltzen ari da Bengalako golkoan
Myanmarreko gerra zibilak, gure hedabideen fokutik guztiz kanpo bada ere, atsedenik gabe jarraitzen duen bitartean, beste krisi politiko larri bat sutu da Bengalako golkoan. Sortzez, Bangladeshko gazteriaren kale-agerraldiek ez dute zerikusirik 2021eko estatu-kolpe militarrak Myanmarren sutu baino gehiago gartu egin zuen gerra orokorrarekin. Baina hurbiltasun espazialak eta, bide batez, testuinguru geopolitiko erkideak, bakoitza bereiz ez ezik elkartuta ere zaindu behar direla iradokitzen du.
Ez da ahaztu behar Asiako –eta bide batez, egungo munduko– potentzia handienetakoak diren biren artean daudela Myanmar eta Bangladesh. Baina irakurketa “europarregia” egin gabe: krisi-guneen auzokideak badira ere, inork ez du esaten –eta ezingo du esan, nik uste– India nahiz Txina gatazka horiek xaxatzen, hauspotzen edo erabiltzen ari direnik. Kontrara, esan liteke suhiltzaile lanetan ari direla. Deus ez dutelako irabazten borroka horiekin eta, aldiz, zuzenean nahiz zeharka, kalte larri samarrak nozitzeko arriskua dutelako beraiek ere.
Krisiok oso endogenoak dira, barne-arazo politiko sakonetatik abiatzen direlako. Eta auzokoek ere hobe dute haiek konpontzen lagundu, nork bere opilari ikatza hurbiltzen ahalegindu baino. Edonola ere, lehergarritasun desberdina dute gatazkek, zalantzarik gabe.
Bangladeshkoak, independentzia-gerran parte hartu zuten (eta hein batean, genozidioaren nozitzaile zuzenak izan ziren); mutki bahini-en ondorengoek herrialde independentean izan dituzten pribilegioen kontrako mugimendua da. Baina, ikuspegi sakonagoarekin behatuta, bide horretatik sortzen arituko litzatekeen goi-kasta bat eratzearen aurkako erresistentzia-mugimendua ere badela esan liteke. Eta hausnarketa berezitua merezi du horrek. Modi Indiako lehen ministroak, bestalde, ezingo du ahaztu Mendebaldeko Bengalak, bere alderdi BJPrentzat inoiz biziro abegikorra ez den estatu hiperpopulatuak, hizkuntza ez ezik, laurdena baino gehiagoan, erlijioa ere partekatzen duela Bangladeshekin. Bertako Auzitegi Gorenaren epaiaren ondotik, kale-istiluak eta haien errepresio bortitza amatatu egin beharko liratekeela dirudi. Baina ikusi egin behar, arazoaren erpina baino ez baita kuotena.
Myanmarreko gerra oso bestelako kontua da oraintxe bertan. Gerra zibil orokorra da eta, “bi alde” daudela esan badaiteke ere, alde batera zein bestera lerrokatutako dozena bat jardule militar dituen gudua da, bakoitzak lurralde eta herrigune handiagoak edo txikiagoak kontrolpean dituela. Dudarik gabe, armada ofiziala, Tatmadaw-a, militarki askoz indartsuagoa da arerio dituen matxinoetako edozein baino; baina mapak erakusten duenez, haren egoera ez da batere baikorra une honetan, etsaiek inguratuta setiopean aurkitzen baita leku askotan.
Gatazkak jite berezia du dagoeneko hein handi batean errebeldeen eskuetan dagoen Txinarekiko mugan. Eta hortik letozke han bederen su-etenak lortzeko Pekin egiten arituko litzatekeen presioa...
Baina, kanpotik sustatuta ere, oso urruti dago edozein bake.
Langileek soldataren hazkundea aldarrikatu dute: 70 eurotik 195 eurora. Protesten harira, 300 lantegi baino gehiago itxi eta beste 50 arpilatu edo erre dituzte.
Bangladesh, bere geografiagatik, populazio dentsitate handiko herrialdea izateaz gain, muturreko eguraldien aurrean oso zaurgarria ere bada. Itsasoko erasoen eta ibaiak ahultzearen aurrean, kostaldea babesteko hainbat ekimen bultzatu dituzte bertatik. Halere, egokitzapenak muga... [+]
10 urte bete ditu historia modernoko lan hilketa handienetako batek. Bangladeshko bost mila langilek arropa-fabrika batean lan egitera behartu zituzten egoera penagarrian zegoen eraikin batean. Eta hala, apirilaren 24an Rana Plazako eraikin hori bertan behera erori eta 1.132... [+]
Dacc hiriburutik gertu dagoen elikagai eta edari fabrika batean piztu zen sua ostegunean eta, gutxienez, 52 hildako eta 30etik gora zauritu eragin zituen. Hainbat pertsona, halaber, harrapatuta geratu zen eraikinean.
Bangladesheko rohingya kanpaleku bateko suteak gutxienez 15 hildako eta 560 zauritu utzi ditu, eta baita 400 desagertu ere. Sugarrek eremu zabala suntsitu dute eta 45.000 pertsona etxerik gabe geratu dira.
118.000 kutsatu daude herrialdean, horietatik 3,583 hildako. Ostiralean kaleratutako datu berriek 6.000 kasu berri eman dituzte egun bakarrean, orain arte emandako daturik altuena. %5eko igoera izan dute kutsatze berriek.
Historian jasotako zikloirik bortitzena India eta Bangladesh batzen dituen Bengalako itsasoan da. Bengalako itsasoko mendebaldera heldu denean, hamabost pertsona hil ditu gutxienez; hiru milioi pertsona inguru ebakuatu bazituzten ere.
Otsailaren 9 eta 10 artean 158 pertsona erreskatatu zituen Mediterraneoko uretan itsasontzi euskaldunak. Bete-bete egindako itsasontzia Italia edo Maltako porturen batean porturatzeko baimen bila egon da, atzo, otsailaren 12a, Italiako gobernuak Sizialiako Messinako porturako... [+]
Sizilia aldean erreskatatutako 153 pertsona daramatza eta Italiak baimena eman dion Messinako portura iristeko egun bateko bidaia egingo du.
Baztango Liburutegi Publikoan Larrugintzaren sektorea Bangladeshen erakusketa zabalik dago ortzirala bitarte. Arratsaldez, 15:00etatik 20:00ak arte ikus daiteke. GMB Akash argazkilariak Bangladesheko Hazaribagh barrutian egindako Setem GKEaren irudi- eta testigantza-erakusketa... [+]
Menturaz ez zaizu inoiz burutik pasa poeta izan daitekeela kafea zerbitzatu dizun errumaniar hori, karrikako zuloan telefono sarea ikuskatzen duen perutarra, ama zaharra zaintzen dizuen nikaraguarra edo igeltseritzan ari dela entzun duzun pakistandar hori, ostiralez jantzi... [+]
Gobernuak soldata igoera agintzearekin bat, greba bukatutzat eman zuten langileek. Lantokietara bueltatzerakoan, baina, kaleratuak izan zirela jakin zuten gutxienez 750 langilek. Zifra horrek nabarmen egin zuen gora hurrengo egunetan.