Krisi eta trantsizio energetikoaren aurrean denak balio du
Urola Kostako lurretan egin nahi den parke eolikoaz gainera, ezin ahaztu Deba haraneko (ar)nasgunean* martxan dagoen energia plan berria.
Azken asteetako albisteek aditzera eman duten modura, trantsizio energetikoaren bidean haize eolikoen eraikitze lan berriak martxan jartzekoak dira. Gipuzkoa eta Arabako hainbat herritan Europa Iparraldeko enpresen gidaritzapean iragarri diren proiektuak dira hauek. Produkzio, banaketa eta kontsumoan aldaketa nabariak behar diren horretan energia berriztagarriak eskuratzeko azpiegituren ezartzea bermatzen dute. Haatik, Errusia-Ukraina eta Ekialdeko bestelako gatazkak sortzen ari diren krisi energetikoari begira egin beharreko aldaketak zeresana ekarri du gurean. Deigarria da atzo bertan telebistako galderen programa horietako batean energia berriztagarriak zeintzuk ziren galdetu izana.
Udazken koloretan esnatu gara derrepentean. Goizeko haize arina zainetatik sartzen hasia da, gaztainak lurretik ikusteko parada ere bada eta, nola ez zuhaitzen kolore marroiaren paleta guztia nonahi. Lanerako beharrezkoak ditugun erramintak hartu eta Maurketa ingurura hurbildu gara, Bergarako udalerriaren mugen barruan Leiopago eta Elosumendiren arteko magaletako batera. Eguna hotz datorren arren pinu zurien artetik sartzen diren izpiak nahikoak dira epeltasun apur bat sumatzeko. Udara osoa daramagu Elosua-Plazentziako megalitotegian industen. Ez aurten bakarrik, urteak dira Aranzadi Zientzia Elkarteko Manu Ceberio, Jesus Tapia eta bestelako boluntarioekin bertan lanean ari direla (garela). Aitzitik, ez gara udaran bakarrik hurbiltzen. Pasa den martxoko asteburuetan, aste osoa lanean ibili ondoren ilusioz igo ginen Karakateko gainera. Bertako baserritarrek aurkitutako balizko egituraketa megalitikoak azaleratzeko helburuarekin. Bertan izan ginen, inguruko zenbait herritar, bertako baserritarrak, arkeologoak eta Karakate Bizirik plataformako kideak ere.
Elosua-Plazentziako megalitotegia Bergara, Elgoibar, Soraluze eta Azkoitiako mugen artean zabaltzen den esparru arkeologikoa da. Muskiritzu, Mazelaegi, Kortazar, Elosua-Plazentziako mendilerroa, Karakate edota Mendigain izenez ezagutzen den inguruan zabaltzen da. Ustezko 21 monumentuk osatzen dute, Neolitotik Brontze-Arora bitarte luzatzen diren elementuez jabe da. Zonaldeko herritarrentzat inguru berezia ez ezik, mendizale askoren (ar)nasgunea ere bada. Elementu arkeologikoen baitan, inguruan balizko arkeologia guneak izeneko eremua hartu eta babestu egin ziren. 7/1990ko uztailaren 3ko legeak dioen moduan, Euskal Ondare Gisara identifikatuak izan ziren, babesa eta difusioa bermatuz. Hori gutxi balitz, elementu arkeologiko bakoitza ez ezik, bere baitan aurki daitezkeen elementu arkeologikoak babesteko helburuarekin, inguruko estazio megalitiko guztia ere babestuta dago. Kasu honetan, estazio megalitiko osoak badu bere baitan babes propio bat. Aitzitik eta enfasia puntu honetan jarriaz, babestuta dagoen azken trikuharria Irukurutzetakoa da. Trikuharria, Karakateko gainetik 7 kilometrora dago, Karakateko gain guztia babestu gabe egonik.
Urte hasieran gauzatutako ikerketa berriek ziurtatzen dute azken trikuharritik Karakateko antenara aztarna arkeologikoak egon badaudela. Gortazar eta Otsoaldaoroko zistak dira horren adibide. Honek, beraz, eremu arkeologikoa zabaltzeko beharra jartzen du mahai gainean.
Eztabaida politikoa sortu duen parke eolikoen proiektuarekin jarraiki, Karakateko gainean Green Capital Development 135 SLU enpresak aurrera eraman nahi duen proiektuak aktibo dirau. Karakateko gainean bi aerogeneradore ezarri nahi ditu. Honek, material zein erraminta guztiak bertara eraman ahal izateko Soraluze herritik Karakateko gainera pista berriak eraikitzea behartzen du. Hori gutxi balitz, bertara hauek igotzeko marraztutako aukera bakarra, megalitotegi osotik barrena zabaltzea da. Trikuharrietatik 15 metrora dagoen kordal luze baten aurrean kokatzen gara, babestutako eremu baten aurrean. Ezarri behar dituzten arogeneradoreen palek 77,4 metro luze izango dituzte, eta haien garraiorako eta bestelako makinentzako ibilbideak gauzatuko dira 5 metro zabal izango diren pistak eraikiz. Gainera, pasa den abuztuan Eusko Jaurlaritzak plazaratutako Karakate inguruko aurretiazko informean, eremuan gauzatuko diren lanek kalte gutxi edota lausoa gauzatuko dutela dio. Eremu arkeologikoaren babes esparruak urratuz alegia.
Krisi eta trantsizio energetikoaren aurrean denak balio duela igartzen da. Aitzakia bilakatu da. Baina zer esango dugu guk, gizartearen aurrean denbora pasa besterik ez dugu egiten mendi gainean, lokatz artean. Geure lanak gutxi balio duela argi ikusi da. Eguneko beharrak balantzan jartzea beharrezkoa den arren, edozein gauzak balio ez duela ere kontuan hartu beharko genuke, baita helburua benetan energia denean ere. Horren aurrean denak balio duela ikusi da, aitzakia bilakatu da.
* Karakate Bizirik Plataformak aurrera eraman duen ekimenari keinua: Harri, orri, ar(nas)!
Izaskun Egilegor, Historian graduatua eta Paisaiaren eta Ondarearen Kudeaketarako masterrean lizentziatua
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]