Korrika egiten duen hegalaria
Beste hainbat intsekturen kasuen modura, hau ere “tigre” hitzaren itzalpean izendatzen dute herrialde batzuetan. Jakina, halako izena jarriz gero espero zitekeen ehizarako trebetasuna ezin falta! Eta halaxe da, bai.
Cicindela campestris
TALDEA: Ornogabea/Intsektua/Coleoptera/Carabidae.
NEURRIA: 10-15 mm.
NON BIZI DA? Europan, Siberian eta Afrikako iparraldean.
ZER JATEN DU? Beste intsektuak.
BABES MAILA: Ez dago babestuta.
Intsektua izaki, metamorfosia betez garatzen da. Larba fasean lurreko aldapatxoetan eginiko zuloetan bizi da, eta bertatik, Txu-txu treneko sorgina izango balitz bezala, bat-batean atera eta bere habiaren ataritik pasatzen diren intsektu inozoak harrapatzen ditu. Horretarako baraila ikusgarri bezain beldurgarriak ditu, bere tamainako animalia batentzako, noski… beraz, egon lasai!
Larbaren abdomen lodi eta luzea fase horretan elikagaien bitartez metamorfosia betetzeko metatzen duen energiaren adierazle da.
Helduak oso eguzkizaleak dira eta apiriletik aurrera sarritan ikusi daitezke lur, hormigoi eta zementuzko bideetan eguzki izpiak hartzen. Oso bizkorrak dira eta ez da erraza gertutik behatzea, berehala hegan edo korrika ihes egiten baitute. Hori bai, ez dira oso urrutira joaten, oso lurkoiak baitira. Korrika esan dugu eta horrelako animalia txikiak “korrika” ihes egiten duela esatea barregarria irudituko zaizue bati baino gehiagori, baina… Adi! Segundo batean gutako bat ia 80 metro egiteko gauza balitz, zer esango genuke? Hartuko zukeen Usain Bolt-ek ere bere sasoirik onenean! Gure kakalardo txikitxoa bere luzera 40 bider betetzeko gai da segundo batean. Beraz, errespetua zor, lagunok!
Barailak aipatu ditugu, eta horiek merezi dute, bai, haien inguruko zenbait azalpen ematea. Kolore argiko baraila sendo horiek harrapakinei heltzeko ezezik estalketa bete bitartean bikotea elkartuta mantentzeko ere erabiltzen dituzte. Arrak (txikiagoa izaki) emeari heltzen dio bere bizkarraldean “debalde” garraiatzeko. Jarrera zail eta korapilotsu horretan ere bikotea gauza da abiadura bizian ihes egiteko sortu daitekeen edozein arriskuren aurrean.
Bere kolorazio berde-metalikoa ikusgarria da, bere familiako beste karabido batzuen antzera, eta orban zurixka batzuk agerian geratzen dira bere berdetasunean. Buruan antena luzexkak ditu eta bere gorpuzkerak armadura baten itxura du, burutik hasi eta hegoen babeserako dituen elitroetan buka. Hanka fin eta ileduneko intsektua da, nahiz eta hanketako ileek duten kolorazio argiak gure begien aurrean ezkutatu. Aipatu ditugun elitroetako orban zurixka horiek gorriz inguratuta daude, elitroen ertzak bezalaxe.
Cicindela generoko beste bi espezie aipatu ziren Alonso eta Bahillok 2019an argitaratu zuten Euskal Erkidegoko Koleopteroen Katalogoan: Cicindela maroccana eta Cicindela hybrida, biak ere gaur gure arreta merezi izan duen C. campestris-en itxura oso antzekoa dutenak.
Leihatila honetan behin baino gehiagotan azaldu ditugu Ama Naturaren engainuak bere izakiak babestearren. Batzuetan, erle edo liztor itxura zuten euliak ekarri ditugu, beste batzuetan inongo arriskurik ez duten arrisku-kolorazioko intsektuak ere bai (kolorazio aposematikoa... [+]
Nekazal eremu lehor baten erdian ageri da putzua. Txikia da tamainaz, eta ez oso sakona. Egunak dira euririk egiten ez duela, baina oasi txiki honek oraindik ere aurretik bildutako urari eusten dio. Gauak eremua irentsi du eta isiltasunaren erdian kantu bakarti bat entzun da... [+]
Trebea, burutsua eta iheskorra; olagarro arruntak, izenak hala adierazten ez badu ere, aparteko trebetasunak ditu. Itsas molusku zefalopodo haragijale honek txundituta gauzka, bere ezaugarri eta ahalmen bitxiekin. Ornogabe guztien artean adimentsuena da, besteak beste.
Azken glaziazioan Euskal Herriko lurraldea zapaltzen zuten mamutek, leizeetako hartzek, bisonteek eta baita hienek ere. Elur iraunkorrera eta hotzera egindako animalia horiek desagertu egin ziren baldintza glaziarrekin batera. Baina dinosauroen desagerpenaren garaian ugaztun... [+]
Gurean hain ezaguna den hegazti hau ustelzale porrokatua da, eta honek ez dio fama onik ekarri. Batzuek arrano, buitre, futre, hatxarrano edo mirusai deitzen diote; izen ofiziala sai arrea (Gyps fulvus) da.
Gaur egun Lur planetan bizi diren intsekturik handienek 30 cm inguruko tamaina izan dezakete, gizaki baten seiren bat, gutxi gorabehera. Horien artean daude tximeleta eta sits erraldoiak edo kakalardo potoloak. Halako izaki harrigarrien aurrean nola bada erreparatu lau... [+]
Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]
Duela 180 milioi urte Pangea kontinentea zatitu zenerako ikasia zuen aingirak Thetis itsasoa zeharkatzen. Ordudanik kontinenteak mugituz joan dira, eta aingira espezieak ezberdinduz. Jatorrizko arbaso beretik bereizi diren 20 aingira espezieen artean, gurea da, ibai-aingira edo... [+]
Koloretsuak, distiratsuak, forma xelebre bezain ederrekoak diren heinean, nudibrankioek beste planeta batetik iritsitako izakiak dirudite. Itsas hondoko izaki biluzi hauek 1980ko hamarkadako gandorretako kolore biziak eta Parisko joskintzako izen handien moda arkitektonikoa... [+]
Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]
Badira hainbat espezie arrandegietan beti egotera derrigortuak diruditenak. Haien arteko arrain batek dirdira berezia du, urrezko koroarekin begiratzen baikaitu: urraburuak (gazteleraz ere, ezaugarri berari men eginez, dorada-k). Ondoan haien artean anaiak diruditen sorta dago,... [+]
Gaua da. Zuhaitzetan geratzen diren hosto gutxien artetik igarotzen da ilargiaren argia. Isiltasuna da nagusi. Txoriak sasi artean daude, babestuta lo, lo-edo. Baina bat batean zerbaitek kolpatu du sasia. Txori gehienak izutu diren arren, izoztuta bezala geratu dira, isilik... [+]
2016an ikusi omen zuten lehen aldiz Herrialde Katalanetan. Bi urte geroago, 2018an alegia, Xanti Pagola eta Imanol Zabalegui entomologoek Gipuzkoan azaldu zela jakitera eman zuten. Eta euskaraz izendatu ere bai! Urte batzuk pasa dira eta ez dut esango gure artean ikusteaz ohitu... [+]
Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]
Antzinako greziar eta erromatarrek izaki mitologikotzat zituzten animalia hauek, itsas hondoan jaio eta hazi ostean, lehorreko zaldien tamainara heltzean, Neptunoren gurditik tiratuko omen zuten. Urrutian ikusten omen zituzten, olatu tontorretan jauzika.