Koronabirusa Israelen: militarrak, software zelatariak eta Netanyahuren neurrigabeko boterea
Koronabirusaren aurkako neurriek estatuei kontrol soziala areagotzeko aukera berriak eman dizkie. Baina honetan ere, estatu guztiak ez dira berdinak eta aurretik ere joera autoritarioak nagusi ziren lekuetan kezka areagotu egin da. Israelen, adibidez.
Benjamin Netanyahu lehen ministroak orain eskuak libre ditu herritarrak beste modu batera kontrolatzeko, ez baitio parlamentuari ere galdetu beharko. Baina Israelez eta kontrol sozialaz ari bagara, egoera kezkagarriak ez dira pandemia honen eskutik etorri, Al Jazeera telebista kateko The Listening Post programan gogora ekarri duten moduan, Israelek hamarkadak daramatzalako palestinarren mugimenduak kontrolpean edukitzeko gaitasunak –eta beraz, teknologia– perfekzionatzen.
Yael Berda Harvard unibertsitateko irakasleak Al Jazeera-ri esplikatu dionez, Israelek dauka posibleki mundu osoko estatuen artean populazioa kudeatzeko sistemarik sofistikatuena. “Funtsean, eskubiderik ez daukaten lau milioi pertsona gobernatzen ditu”, azaldu du, palestinarrei erreferentzia eginez. “Hortaz, eskubideak bertan behera geratzearen auzia ez da eztabaidatu ere egiten okupatutako lurraldeei buruz ari garenean”.
Pandemiaren kontrola segurtasun zerbitzuen esku utzi du Israelgo estatuak: Shin Bet agentziak orain herritar guztiak espiatzen ditu, ez palestinarrak bakarrik, eta horretarako datu-base handia zeukala agerian geratu da. Agentzia horrek ez dauka perfil oso publikoa eta jendaurrean kontuak ematea ez da gehien gustatzen zaion gauzetako bat Marwa Fatafta ikerlari palestinarrak esplikatu duenez. “Ez da era honetako krisi batean ardura hartu behar lukeen erakunde mota”, aditu honen ustez.
Khaxoggiren hilketan laguntzetik koronabirusa kontrolatzera
Zerbitzatzen dituen interes geopolitikoak kontuan izanda, Israel oso militarizatutako herrialdea da. Soldadutza biztanleen harrotasun nazionalaren parte da eta eliteko unitateetara iristea, lorpen sozial bat. Askotan, gainera, kontaktuak egiteko leku aproposa izan daiteke: zerbitzu militarra bukatzean sektore pribatura pasatzen diren israeldarrek armadan jasotako esperientzia irabazi ekonomikoak lortzeko baliatu dezakete.
NSO enpresa teknologikoa sortu zuten pertsonen kasua, adibidez, hori da. Pegasus izeneko spyware batekin egin ziren mundu osoan ezagun, Arabiar Emirerri Batuetako giza eskubideen aldeko ekintzaile baten telefonoa hackeatzen saiatu zirenean. Saudi Arabiako erregimenak ere erabili du software hori Omar Abuzlaziz disidenteak salatu duenez, eta baliteke Jamal Khaxoggiren hilketaren aurretik kazetari honen jarraipenerako erabili izana.
Bada, orain, COVID-19aren aurka Israelek erabili nahi duen “coronameter” aplikazioa NSOren esku egongo da, Al Jazeera-k informatu duenez.
“Gure IKT azpiegitura Israelek kontrolatzen du eta beraz zuzeneko sarbidea dauka palestinarren datuetara. Jendearen osasun-egoera, norbait bikotetik kanpoko harremanak edukitzen ari ote den, orientazio sexuala, euren premia ekonomikoak... horiei denei buruzko datuak jaso ditzakete eta batzuetan palestinarrei xantaia egiteko erabili izan dira”, azaldu du Fataftak.
Egoerak ez ditu palestinarrak bakarrik kezkatzen, Israelgo eskubide zibilen aldeko mugimenduak ere krisi honetatik haragoko arriskuaz konturatzen hasi dira. Segurtasun nazionalaren izenean, Netanyahuk inpunitate osoa eskuratu du eta nahi dituen erabakiak hartzeaz gain, bere presentzia mediatikoa ere asko handitu da. “Hamaika urtez egon da boterean, ez ditu azken hiru hauteskundeak irabazi, baina hala ere egoera manipulatzen ari da, are eta botere gehiago kontzentratzeko bere eskuetan”, deitoratu du Hareetz egunkariko Yossi Melmanek.
Guardia Zibilaren esanetan, Victor de Aldama enpresariak ordaindutako diru kopurua litzateke hamar milioi euroko hori, eta Espainiako Garraio Ministerioak pandemia garaian egindako salerosketei lotuta legoke. Ostegun honetan utzi dute aske García, epailearen aurrean... [+]
Hego Euskal Herrira pilulaz betetako 722 kaxatxo iritsi dira, COVID-19a larri pasatzeko arrisku handiko gaixoentzat zuzenduta. Europar Patasunak COVID-19arentzako ahotik hartzeko gomendatu duen lehen pilula antibirikoa da Pfizerren Paxlovid eta Espainiako Gobernuak 253 milioi... [+]
Pandemiaren eragina indarkeria matxistan azterketa kaleratu berri du Espainiako Gobernuak. Bertan ondorioztatu dute eraildako emakume kopurua gutxitu egin dela, hauek kontrolatuta eduki dituzten denbora gehitu izanaren ondorioz. Baina emakumeen suizidioak gizonenak baino gehiago... [+]
Merkatura ateratzear den Hipra txertoari patenteak kendu diezazkiola eskatu diote hogei erakundek Espainiako Gobernuari. Izan ere, Kataluniako multinazional honek COVID-19aren aurkako txertoa egiteko entsegu klinikoetarako diru publikotik gutxienez 15 milioi euro jaso ditu.
Amazon ondoren Glovo, Deliveroo eta Uber Eats-ek gure hiri eta auzoetako bizimodua hankaz gora jarri dutela uste baduzu, adi hurrengo uhinari: heldu dira Cajoo, Flink, Dija, Gorillas, PicNic , Everli... COVID-19 betean sortuta, tximista bezala zabaltzen ari diren banaketako... [+]
Eneritz Zubiaurre irakaslea da, eta lan eremu horretan egin zen gizarteko lehenengotako txerto deiari erantzunez, ziztada hartu zuen 2021eko martxoaren 14an. Astra Zeneca egokitu zitzaion. “Inork, ezta txertoa jarri zidan erizainak ere ez zidan ohartarazi izan nitzakeen... [+]
Nafarroako Gobernuak bart gauerditik aurrera indargabetu ditu COVID-19aren aurkako neurri murriztaile gehienak. Kalean eta ikastetxeetako patioetan ez da derrigorrean maskararik erabili beharko, gaueko aisialdiak eta ostalaritzak pandemia aurreko ordutegiak berreskuratuko... [+]
"Osasun Sailaren immobilismoaren eta konponbide ezaren aurrean", otsailaren 25ean greba deitu dute lehen arretan ELA, SATSE, LAB, CCOO eta UGT sindikatuek eta otsailaren 28an Osakidetzako esparru guztietan. Horrez gain, otsailaren 26an manifestazioak egingo dituzte... [+]
Zizt! Hor dator berriz ere, bularraldean sentitu dut goizean goiz, arraroa da benetan ziztada hau.
Zizt! Jertsearen gainetik bihotzaldea igurtzi dut, emeki. Ea pasatzen den, esan dut baxu, inork ez entzuteko moduan. Gaur egun kontuz ibili behar da nork-zer entzungo duen... [+]
La Bogue da Frantziako Limousin (okzitanieraz Limosin) eskualdeko hedabide alternatiboa. Kolektibo autonomo batek kudeatua, boluntarioek egina eta militantea, bere burua kokatzen du mugimendu anti-autoritarioaren baitan. Bertan agerturiko artikulua itzuli dugu euskarara.
“Proba bat egin ostean, COVID-19an positibo eman dut. Ondo nago, sintoma arinekin. Hurrengo egunetarako aurreikusitako agenda publikoa atzeratu eta konfinamendutik lanean segituko dut”. Kendu agenda publikoaren zera hori erditik, eta edonorenak izan zitezkeen... [+]
Igande eguerdian milaka lagun atera dira Donostia, Bilbo eta Gasteizko kaleetara gehiengo sindikalak deituta, kalitatezko osasun publikoaren alde eta Lehen Arreta jasaten ari den kolapsoaren aurka. Oso gogor mintzatu dira Iñigo Urkullu buru duen Jaurlaritza osasun... [+]
Osakidetzaren azken protokoloak dio positibo baten kontaktu estua izanagatik COVID-19a azken 180 egunetan pasatu duenak, txertatuta egon edo ez, ez duela etxean berrogeialdirik egin beharrik, baldin eta ez badauka sintomarik.
Txertoaren hirugarren dosia abian da herrialde aberatsetan eta laugarren dosia ere ezarriko zaie arrisku taldekoei. Denborarekin txertoek eragindako antigorputzak galdu egiten dira, eta horiek gehitzeko errefortzu dosiak jartzea da gobernuen estrategia. Baina txertoen alde... [+]
Zientzia politika publiko bihurtzen den modua kalkulu politiko eta ekonomikoek gidatzen dute, baita politikariek, alderdiek eta aholkulariek dituzten konpromiso moral eta ideologikoek ere”. Hala zioen Jana Bacevic soziologoak 2020ko apirilean The Guardian-en.
Denok... [+]