Alderdi medikoari dagokionez, ez dakigu izurritearen jatorria, garapena, izaera, immunitatea, txertoa eta birziklagarritasuna. Ekonomian, egoera gerra batekin parekatzea hainbeste gustatzen zaion zirku mediatikoari jarraituz, badirudi neutroi bonba batek eztanda egin duela, eta horrek giza bizitza suntsitzen duela instalazioak eta ondasun materialak errespetatuz.

Medikuntzari dagokionez, Osasun Sistema Publikoa minimizatzen saiatu dira, "Sistema kapitalista iraunkor" baten defentsan. Bizi izandako gertaerek erakusten dute osasuna merkatu-legeetatik kanpo geratu behar dela, eta gizarteak jasandako mantentze-gastuak ere bai. Gaur egun, osasungintza publikoan murrizketak sustatu eta defendatu zituztenen lotsarako, ez dira enpresa pribatuak salbatu ahal izango gaituztenak, Estatua baizik, bere osasun-politika orokorrekin eta bere bitartekoekin.

Zoritxarrez, beste herrialde batzuek ere osasun sistematik merkantzia bat egin dute kapital pribatuaren eskuetan. Adibide lazgarria da AEBak, non Trumpek Obamak utzitako osasun sistema suntsitu zuen, eta orain ikusten dira ondorioak.

Osasungintzaren globalizazio neoliberala apurka-apurka desmuntatzeko aukera dugu, pentsamendu solidario baten barruan haren iraunkortasunari uko egin gabe, pribatizazioak birsortuz, beharrezkoak diren zerbitzuak publiko eginez.

Ekonomiari dagokionez, aurreikuspen ekonomikoak eta koronabirusaren krisiak ekonomia globalean eragindako ondorioei aurre egiteko hartu beharreko neurriak ez orientatzea da nagusi. Kaosa eta izua jabetu dira ekonomiaz, eta neurriak ikuspegi oso ezberdinetatik eta koordinaziorik gabe jorratzen dira. Iskanbila hau pandemia Kontsumo Gizartearen aurkako eraso integraltzat hartu nahi ez izatetik dator, XX. mendetik gure gizarte gizatiarra bihurtu dena, eta beharbada koronabirusaren krisiari eutsiko diona. Arazoa ez dago hartu beharreko neurrietan, arazoaren izaera onartzean baizik.

Albert Einsteinek zioen: "Erokeria da behin eta berriz gauza bera egitea, emaitza ezberdinak lortzeko esperantzan". Gaur egun hartzen diren neurri ekonomikoak honako hauek dira: interes-tasak jaistea, gastu publikoa handitzea, zerga-doikuntzak egitea, hipotekak blokeatzea, enpresei diru-laguntzak ematea eta zerga-beherapenak. Neurri horiek kontuan hartuta, badirudi ez dutela alde handirik 2008an hasi zen finantza-krisiaz geroztik ekonomia arriskuan mantentzeko aplikatutakoen aldean.

Interes-tasak minimo historikoetan daude jada, zergak murriztu egin dira herrialde askotan azken urteotan, banku zentralek hamarkada bat daramate billete-makinekin funtzionatzen, eta, hala eta guztiz ere, ekonomia ez dirudi berriro urazalera datorrenik. Beraz, galdera da: zer dago egiteke?

Diru politikak agortuta daude jada, zerga politikaren aktibazio bat eskatzen ari dira. Neurri fiskalak, zergak jaistea edo langabezian dauden langileak salbuestea ez da irtenbidea, baizik eta ekaitza baretu ezin duten adabakiak. Pandemiak sistemaren bihotzari ere eragin dio, baloreen merkatuari. Jaitsiera nazioartekoa izan da.

Analisi ekonomizista batek esango du eskariaren krisi baten aurrean gaudela, horren murrizketaren ondorioz, kontsumitzaileen etxez etxeko konfinamenduaren ondorioz, baina, aldi berean, esango du eskaintzaren krisi bat dela, haren murrizketagatik, ekoizpen-instalazioen itxieraren ondorioz. Lehen aldiz bi zirkunstantzia kontrajarriak ematen dira aldi berean, eta geure buruari galdetzen diogu zein izango den etorkizuna, teknologia berriak, material berriak, robotika eta abar kontuan hartuta.

Biztanleriaren etxez etxeko konfinamendua igarota, krisi ekonomikoaren sakontasuna ikusiko dugu. Edonola ere, hedabideek biztanleriaren etengabeko beldurra transmititzen digute, enplegu faltagatik.

Koronabirusaren egungo pandemia aukera paregabea da gure bizimodua, ekoizteko modua, kontsumoa eta naturarekin dugun harremana birpentsatzeko. Sistema kapitalistaren "bertuteak" berriz zalantzan jartzeko ordua iritsi da: pilaketa mugagabea, lehia, indibidualismoa, kontsumismoa, xahutzea, milioika lagunen miseriaren aurrean axolagabekeria, Estatuaren murrizketa eta zikoizkeria mugagabea. Hori da garrantzitsuena, eta ez sistema kaotiko beraren barruan aurreikuspen eta neurri zehatzak hartzea.

Aldaketak gertatzen badira, denbora beharko da inplementatzeko, eta zailtasunak sortuko dira; baina gogoan izan amildegiaren ertzean gaudela eta amildegira eror gaitezkeela. Zoritxarrez historiak erakusten digu aldaketa sozialak ez direla inoiz adostasunez egin, gertaeren inposaketaren bidez baizik.

Pandemia horri ezin zaio aurre egin baliabide ekonomiko eta sanitarioekin bakarrik. Naturarekiko eta Lurrarekiko harreman aldaketa eskatzen du. Inork ez dezala pentsa azken pandemia denik; izan ere, goazen urratsean, arrazoi klimatikoengatik beste bat aurkezten bazaigu, ikusiko dugu nondik ateratzen diren babesten gaituzten "maskarak". Krisi hau txantxa bat izan daiteke klima aldaketaren ondorioz etor dakigukeenarekin alderatuta.

Espekulazioa da naturaren eta gizakiaren aurkako etengabeko atentatu bati esker bizirik irauten duen sistema indibidualistaren motorra. Naturaren eta haren baliabideen ustiapen intentsiboak, akitu arte, kutsadura izugarria eragin du, eta, horren ondorioz, klima-aldaketak ondorio basatiak izan ditu izaera bererako, eta horren mendekua lurreko bizitzaren gainean agertzen da.

Sistema horrek ez du gizakia naturaren parte gisa ezagutzen, natura eta gizatasuna bi gauza ezberdin balira bezala da, eta ez hori bakarrik, baizik eta gizatasunaren kontzeptua ere ez da ezagutzen, gizakia beste gizakiekin harremanik ez duen berezko batasun gisa hartzen delako.

Neoliberalismoaren ustez, Merkatuak giza jokabideen morala irizpentzen du, kontsiderazio merkantilisten arabera. Hori kaltegarria da gizartearentzat eta bizitzaren etorkizunerako.

Ekoizpen-ahalmena handitzeak eta ekonomia mundializatzeak eskatzen dute munduko biztanleek kontsumoan neurri handiagoan parte hartzea, sistema kapitalistak bizirik iraun ahal izan dezan. Gizartea robotizatzeak lanpostuak ezabatuko ditu, eta profil berriko beste batzuk sortuko dira. Automatizazioaren ondorioz enplegua gutxituz gero, langabeziarako diru-laguntzen sistema berriak gaitu beharko dira kontsumoarekin jarraitzeko. Kutsadurak eta poluzioak geldiezin jarraituko dute.

Hazkunde ekonomikoa, batez ere, merkatu berriak konkistatzeko beharrari lotuta dago, eta horrek garrantzi berezia ematen dio publizitateari. Langileak baino kontsumitzaile gehiago behar dituen gizartea da.

Ikuspegi komertzial eta despertsonalizatu horretatik, subjektuek gizabanako gisa ikusteari uzten diote, funtzio sozial soilak izatera igarotzeko, bai funtzio horiek erabiltzeari dagokionez, bai estatistikari dagokionez, kontsumoaren aldeko helburu politiko, elektoral edo komertzialarekin.

Nabarmena da oparotasunaren eta xahutzearen artean gizarte aberatsetan dagoen lotura. Gizarte guztiek, nolabait ere, beharrezkoa dena baino gehiago xahutzen, xahutzen, gastatzen eta kontsumitzen dute beti. Horrela, kontsumoaren definizio fantasmagorikora iristen da, xahutze produktibo gisa, halakotzat ulertuz biziraupen zorrotzetik haratagoko ekoizpen eta gastu oro.

Kontsumo Gizartean egiten diren erosketen ikuspegi berritzaile bat inbertitutako denbora erosketa gisa ikustea da. Ondasun bat erosten dugunean, hura ekoizteko behar izan den denbora erosten ari gara. Nolabait esateko, kontsumo-gizartearen barruan, denborak leku pribilegiatu moduko bat hartzen du, kontsumitzen den denbora da. Zenbat denbora ematen dugun lanean, erosten ditugun alferrikako gauzek ordezkatzen duten denbora erosteko adina diru irabazteko.

Gizakiarengan denbora faltak barne hutsunea eragiten du, eta horrek osasunean eragina du. Bakartuta dago, hutsik, inguratuta egon arren. Publizitaterako eta propagandarako adimena eta eremu aproposa erabat besterentzea da, Kontsumoko Gizartean oso garrantzitsuak diren alderdiak.

Publizitatea masa-komunikaziorako bitarteko bat da. Jarduera horren bidez, mezuak iristen zaizkio publikoari, eragina izateko, irakasteko eta ondasun eta zerbitzuen erosketan orientatzeko, edo edozein motatako pentsamenduek erakundeekiko edo, are, pertsonekiko duten lehentasunean. Ekintza multzo baten bidez ideiak aldatzea, modak inposatzea, konbentzitzea eta erabakirik hutsalenetan ere eragitea lortzen duen mekanismoetako bat da.

Publizitateari esker, kontsumoak garrantzi handiagoa ematen dio itxurari, bilgarriari, produktuari berari baino. Askatasunaren eta ekimenaren ideia faltsua imitatu beharreko jokabide-prototipoak definitzen dituzten moduen bidez lortzen da. Subjektuek beren antzekoengandik bereiztea bilatzen dute, eta hori, funtsean, Marken bidez lortzen da, produktua ez baizik eta kontsumitzailea markatzen duten markak.

Gaur egun, marka jakin batean nolabaiteko ospea lortzeko edo irudi komertzial ona lortzeko, publizitatera jotzen da normalean, komunikaziora.

Fordismoa erorarazi zuten arrazoi nagusiak hauek izan ziren: eskariaren imitazioa eta joera berriak, balio funtzionala balio erakargarriarekin ordezkatzea dakartenak, eta hau, funtsean, “modaren” fenomeno sozialaren bidez. Pertsonei bereiztea gustatzen zaie, eta, teknologia berrien agerpenarekin, hori posible izan zen.

Subjektuak gero eta gutxiago daude prest produktu estandarrak kontsumitzeko; izan ere, masa-kontsumoa (kontsumismoa) izatetik kontsumo dibertsifikatua izatera pasatzen ari ziren, eta bezeroek produktuaren sorreran parte hartzen zuten (prosumerismoa). Horrek kontsumoaren zaharkitzearen plangintza agertzea dakar, non produktuak ez diren zaharkituta geratzen beren balio funtzionala galtzen dutelako, baizik eta "erakargarri" izateari uzten diotelako.

Herrialde garatuetan urtero handitzen dira publizitate gastuak, bai enpresetan, bai erakunde publikoetan eta bai alderdi politikoetan. Publizitatearekin lortu nahi den azken helburua da publikoarengan jokabide jakin bat abiaraztea, eta, horretarako, modu egokian zehaztu behar da zein den publiko objektiboa.

Publizitatea eta marketin teknikak giza adimena manipulatzeaz arduratzen dira, kontsumo gizarteen bahitu bihur dadin eta inkontzienteki bere buruaren suntsiketaren arma bihur dadin.

Harrigarria da planetaren kirats nazkagarria. Washington Postek honela zioen martxoaren 25eko bere editorialean: "Ezin da defendatu aberastasunaren %80 biztanleriaren %1ean kontzentratuta dagoen planeta bat, bere statu quo-ari eusteko odol errugabea isurtzeko gai dena. Ura pribatizatzen dute, osasuna, hezkuntza, haizea, eguzkia. Giza Eskubide Unibertsalak merkantzia bihurtu dira gutxiengo harrapari eta aseezin baten eskura, gehiengo ikusezinak demokraziaz mozorrotutako hauteskunde-prozesuetan ikusten diren bitartean. Edo Kapitalismo Basatia hiltzen da, edo giza zibilizazioa hilko da".