Kopenhage belaki-hiri bihurtze bidean da
Spiegel International hedabide alemaniarrak egin du 2011z geroztik Danimarkako hiriburuan garatzen ari diren planari buruzko erreportajea. Urte horretan, uholdeen ondorioz, hiriburua urak hartu zuen eta ondorio ekonomiko handiak izan zituzten. 2035era bitarteko plana atondu dute. Parkeak eta kaleak ari dira prestatzen ur kopuru handiak azkar drainatzeko. Diseinu lanetan ari direnek diote aitzindariak direla.
Jan Rasmussen ingeniaria hiriburuak prestatu duen planaren egileetako bat da. Ingeniariak dio, Konpenhagek, biztanle kopuru handiko hiria izanik, bide natural gutxi dituela urak ihes egin dezan. Hori dela eta, dio, “urak bere bidea egiten du korronte zikin eta lohitsu batean. Geldiarazi eta bideratu behar da, inolako kalterik eragin ez dezan”.
2011ko ezusteko desatsegina eta berehala, hiria aztertu zuten euri ur bortitzentzako ihesbideak nola antolatu ikusteko. Azterketaren ondoren, hiru aukera zeudela ebatsi zuten. Lehenengo aukera ezer ez egitea zen. Kalkulatu zuten, esku-hartzerik egiten ez bazuten, hurrengo ehun urteetan hondamendien kostuak 2.000 milioi eurokoak izango zirela. Ondorioztatu zuten ez zela aukera erreal bat. Bigarren alternatiba betikoa egitea izango zen: hustubideak eta ur-zuloak prestatzea.
Hirugarren aukera berritzaileagoa zen eta ezohikoa, baina planaren diseinatzaileen ustez, eraginkorrena izango zen alde handiz. Ura drainatzeko eta jasotzeko lur azpiko sare bat osatuko zuten, parkeak eraikiko zituzten ura jasotzeko eta kaleak uholde garaian ibaien funtzioa betetzeko prestatuko zituzten. Helburua zen hiriak gaitasuna izatea ura xurgatzeko eta poliki-poliki askatzeko, nahiz eta gune oso populatua izan.
Urtean 120 euro gehiago
Skybrudsplan edo Lainoen Kudeaketa Planak 1.800 milioi euroko kostua izan du eta hiria babestuko du datozen ehun urtetako eurite gogorretatik. Finantzazioaren gehiengoa ura kudeatzen duen enpresaren bidez egin dute, norbanakoei eta enpresei ezarritako zerga baten bidez. Lau kideko familiek 120 euroko igoera nabaritu dute urteroko tarifan. Planaren diseinatzaileen aburuz, aldaketa klimatikoaren arriskuak kontuan hartuz gero, kostua justifikagarria da.
Hirian zehar lur azpiko eta lur gaineko kanalak eraiki dituzte, gune berdeak daude, bideak euri-jasa handietarako bereziki prestatu dituzte, eta putzuak egin. Ekaitz garaian urez lepo egongo dira gune horiek, gaur egun dira txakurrentzako berdeguneak, paseorako eta jolaserako tokiak.
Hainbat esku-hartzetan bizilagunen zalantzekin eta beldurrekin topo egin dute urte horietan. Planaren egileek adierazi dute biztanleon parte-hartzea bultzatu dutela, batetik, haien oniritzia eduki nahi zutelako, baina baita ere, hiritarrak arduraz jokatzea nahi zutelako. Ditte Juul Sorensen proiektuko arkitektoetako bat da eta hala dio: “Ados badaude etxe alboan egindako proiektuarekin errazago zainduko dute, eta adibidez, ez dute zaborrik botako ura jasotzeko prestatutako putzuetara”.
Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.
Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]
Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]
AEBko eta munduko hiri handienetakoa den Los Angeles sute ikaragarriek harrapatu dute eta jadanik 150.000 lagun lekuz aldatu behar izan dituzte agintariek. Alkateak larrialdi egoera ezarri du, garrek ehundaka etxe kiskali dituzte hainbat auzotan, eta haizete gogorrek ez dute... [+]
“Uste dugu distopien eta orokorrean errealitate indibidualista eta etsituaren ofentsiba kulturalaren aurrean utopiak irudikatu behar ditugula, mentalki eta emozionalki indartsuagoak izateko”, erranez banatu berri ditu ipuin eta itzulpen lehiaketako sariak Sukar Horia... [+]
Oporlekuekin soilik lotuko dituzte askok Balear Uharteak, baina agroekologiaren eta kontsumoaren bueltan mugimendu bizia dute Mallorca irlan: Associació de Varietats Locals de Mallorca (tokiko hazi barietateen elkartea) da horren adibide. Abenduaren hasieran, elkarte... [+]
Muturreko lehorte eta euriteak normaltasun berria bilakatu zaizkigu. Areagotzen dituzten kalte ekonomiko eta ekosistemikoen artean, laborantzak pairaturikoak ez dira txikienak. Bereziki, lehorte garaietan zaluegi idortzen diren edota eurite handietan ur guzia xurgatu ezin duten... [+]
Kolore morez margotu dut urteko lehen hilabetea, sormena, irudimena, jakintza eta espiritualitatearen kolorez.
Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Koloretsuak, distiratsuak, forma xelebre bezain ederrekoak diren heinean, nudibrankioek beste planeta batetik iritsitako izakiak dirudite. Itsas hondoko izaki biluzi hauek 1980ko hamarkadako gandorretako kolore biziak eta Parisko joskintzako izen handien moda arkitektonikoa... [+]
Gazpromekin zuen kontratua ez du berritu Volodymyr Zelenskyren gobernuak eta, asteazken goizean, Europa ekialdea hornitzeko gasaren fluxua eten du errusiar konpainiak.
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.