Kontseiluak dio euskararen ezagutzaren unibertsalizaziorantz egin behar dela indarra
Euskalgintzaren Kontseiluak 2023. urteko irakurketa egin eta ondorioak aurkeztu ditu ostiralean. Bertan, lurralde bakoitzean arloz arloko hizkuntza-politiketako aurrerapausoak, oztopoak eta atzerapausoak azaldu dituzte, eta 2023ak euskararen normalizazioan eta hizkuntza-politiken arloan emandakoa aztertzeaz gain, 2024ko erronkak eta bideorria aurkeztu dira. Herritar guztiek euskaraz ulertzeko eta aritzeko gaitasuna lortzea bilatuko duten neurriak eskatu ditu.
Etorkizunera begira euskarak bizirik irauteko dituen hizkuntza-politiketan “erronkei aurre egiteko moduko jauzia” eragitea ezinbestekotzat jo du Idurre Eskisabel idazkari nagusiak, eta Europar Batasunean euskararen ofizialtasunerako atea irekitzea albiste ontzat jo du, nahiz eta azaldu duen ofizialtasunaren aitortza ez dela bere hutsean “minorizazioa gainditzeko tresna automatikoa”. Horrela argudiatu du Kontseiluko Ordezkariek Bruselan agerraldia egin izana, “Batasuneko Estatu kideei hizkuntza-berdintasunaren alde egiteko eskatuz”. Aldi berean, salatu dute EBn ofizialtasuna bilatzea eta Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian ez-ofiziala izatea.
Hizkuntza politiketan, jauzia egin ezinik
Lurralde bakoitzeko azterketa ere egin du Eskisabelek eta etorkizunera begirako hizkuntza-politiken arloko jauzia egitetik “urrun” gaudela azpimarratu du. Izan ere, datozen 10 urteetarako Eusko Jaurlaritzaren “marko estrategikoa” ezarriko duen Euskara Sustatzeko Ekintza Plana onartze bidean dago, eta sektore publikoan euskararen normalizazioa arautuko duen Dekretua ere azken txanpan sartua da. Era berean, hobetu beharreko zenbait elementu ere aipatu ditu: administrazioa, euskalduntzeko epea ezartzea, derrigortasun-indizeen eskema gainditu beharra...
Nafarroari dagokionez, Euskararen Nafar Kontseiluak Euskararen II. Plan Estrategikoaren azken proposamena bozkatu eta onartu ondoren, Gobernuak "kutxa batean sartu eta blokeatu" egin duela azpimarratu du. Gainera, euskara merezimendu gisa “eremu mistoko lanpostu zehatz batzuetan soilik” arautuko dela ziurtatu du, eta ondorioz, haren “eragin murritza” azpimarratu du.
Hezkuntza: aukerak galtzen
Hezkuntza “euskararen normalizazio eta biziberritzerako tresna nagusietakoa” dela adierazi du, eta arreta berezia jartzen dio abenduaren 21ean onartutako Araba, Bizkai eta Gipuzkoako Hezkuntza Lege berriarengan. Haren esanetan, "hau ez da izango euskararen etorkizuneko belaunaldietan ezagutzaren unibertsalizazioa bermatzeko urrats sendo eta irmoa emango duen legea".
Nafarroan, Hezkuntza Departamenduak euskararen hedapena “galgatzen” jarraitzen duela esan du, eta adibidetzat jartzen du Iruñeko Lezkairu auzoan ikastetxe publiko berria D eredurik gabe zabaldu izana. Ipar Euskal Herrian, berriz, oraindik ere azterketak euskaraz egiteko ezintasuna azpimarratu du, baina irakasle eta ikasleen mobilizazioei esker “aurrerapausoak” eman izana azpimarratu du.
Oldarraldi judiziala eta herri gogoa
2023an “euskararen normalizazioaren aurkako epaien intentsifikazioa” gertatu izana salatu du Eskisabelek: Administrazio publikoko langileei euskararen ezagutza eskatzea auzitan jarri duten sententzietatik hasita, EAEko udalei euskaraz funtzionatzeko lege babesa ematen zien Udal Legea eta bere garapen dekretua partzialki baliogabetzearaino. Sententzia isolatuak izatetik urrun, botere judizialak hartutako joera baten parte dela ohartarazi zuen Kontseiluak.
Hala ere, adostasunaren bidetik “erantzun bateratu bat” artikulatzen asmatu dela ziurtatu du, eta horren adibide izanik azaroaren 4ko manifestazio “arrakastatsua”. Manifestazioaren biaramunean, Kontseiluak lortutako adostasun hori erantzukizun handiz kudeatuko zuela nabarmendu zuen, eta tokian tokiko erantzunak artikulatzeko Protokoloa aurkeztu zuen.
Ezagutzaren unibertsalizazioa, konpromiso zibiko
Kontseiluaren ustez, unibertsalizazioaren norantzan bultzatzea da etorkizunera begira euskararen normalizazio eta biziberritzeak behar duen akordio soziopolitiko berriaren muina.
Eusko Jaurlaritzak EAEko Euskal Sektore Publikoan Euskararen Erabilera Normalizatzeko Dekretua onartu du otsailean. Duela 27 urteko dekretua ordezkatu du. Euskalgintzako eragileen ustez, Jaurlaritzak ez du baliatu “jauzi ausarta” emateko. Dekretu berriak ez du... [+]
Jaurlaritzak EAEko administrazio publikoa euskalduntzeko iragarri duen dekretua baloratu du Euskalgintzaren Kontseiluak. Aurrerapauso batzuk onartzen badizkio ere, gabeziak eta eta dekretuak hasierako bertsiotik azkenera bidean izan dituen aldaketa negatiboak azpimarratu ditu... [+]
Eusko Legebiltzarrak abenduaren 21ean bozkatuko duen EAEko Hezkuntza Legearen balorazioa egin du Euskalgintzaren Kontseiluak. Legea “etorkizuneko belaunaldiei euskaraz jabetzeko eskubidea bermatzetik urrun” geratuko dela kritikatu du. Gehitu du ez dela izango... [+]
Larunbateko manifestazioaren balorazioa egin du Euskalgintzaren Kontseiluak asteartean eginiko prentsa agerraldian. Mobilizazioaren arrakastaren ondoren, euskararen aldeko itun soziopolitiko berri bat indar handiagoz sustatzen jarraitzeko konpromisoa agertu du. Oldarraldiaren... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluko idazkari nagusiak larunbateko manifestazio jendetsuaren balorazio baikorra egin du igande goizean Euskadi Irratian. Bildutako jendetza herritarren euskararekiko konpromisoaren erakusgarri dela adierazi du, baina PSEren eta Ahal Duguren falta sumatu... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak deitutako manifestazioan 70.000 pertsona inguru elkartu dira Bilbon. Kontseiluak akordio soziopolitikoa eskatu du, euskararen aurkako oldarraldi judizialari hesia jartzeko eta etorkizunera begirako hizkuntza politikak bideratu ahal izateko.
Larunbatean egingo da Kontseiluak eta euskalgintzak bultzatu duten manifestazioa, Oldarraldiaren aurrean, euskararekin bat, euskaraz bat lelopean. Milaka lagun espero ditu Kontseiluak Bilbon, eta bertaratzeko arrazoiak gogoratu ditu asteartean eginiko agerraldian. Euskararen eta... [+]
Astebetean bigarren kolpea eman du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. Lehenengoan bezala, bigarren honetan ere, udaletan euskara lehenesteko aukera zabaltzen duen udal legearen aurkako epaia izan da. PPren helegitea partzialki onartu du Auzitegi Nagusiak. Epaia ez da irmoa eta... [+]
Uliazpi Fundazioa, Laudio, Barakaldo, Irun, Erandio... Edo beste era batera esanda: hizkuntza eskakizunak, Udal Legearen 6.2 artikulua, kontratazioetako klausulak... Sektore publikoaren euskalduntzea urrunegi joan dela esaten ari zaizkigu. Horretara dator oldarraldi judiziala... [+]
Epaia “larritasun handikoa” dela salatu du Euskalgintzaren Kontseiluak. Bingen Zupiriak adierazi du epaiak Jaurlaritzak helegitea aurkeztea "eskatzen" duela. UEMAren ustez, “marra gorri guztiak” gainditu ditu epaiak.
Euskalgintzaren Kontseiluak kultur ekitaldia egin du Iruñean euskararen sustapena eta normalizazioaren aurkako sententziak salatzeko. Azaroaren 4an Bilbon egingo dute manifestazioa.
Gaur egungo hizkuntza ereduak “zaharkitutako tresnak” eta “ez eragingarriak” direla adierazi dute Kontseiluko kideek. Halaber, Hezkuntza Lege berria euskal gizartearen “kohesioan eta berdintasunean sakontzeko apustua” dela aldarrikatu dute.
ELEN sarean biltzen dira Europako hizkuntza gutxituetako 174 erakunde. Batzar Orokorrean, azken hilabeteotan Euskal Autonomia Erkidegoan izan den euskararen aurkako oldarraldia salatu dute. Aho batez babestu dute azaroaren 4an Bilbon egingo den manifestazioa.
Agerraldia egin dute euskalgintzako erakunde nagusietako ordezkariek, azaroaren 4ko manifestazioaren inguruko xehetasunak emateko. 17:00etan aterako da Euskaldunatik, 'Oldarraldiaren aurrean: euskararekin bat, euskaraz bat' lelopean. "Azken urteetako euskararen... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak "atsekabez" hartu du berria, baina atzerapenaren ostean onartuko duten esperantza du. Bestalde, gaurtik aurrera hizkuntza horiek erabili ahal izango dira Espainiako Kongresuan. Kontseiluak kezkaz hartu du euskal alderdietako politikariek... [+]