Kontra eta alde
Geratzeko etorri den krisi sistemikoaren aurrean gaude. Zalantza gutxi horretan. Krisi multzoaren arrazoi eta zergatietan sartzea beste upeleko kontua da. Batzuek diote 2008ko krisitik ez garela inoiz atera. Ortodoxia ekonomikoaren esanetan, 2014an bukatu zen. Hazkunde ekonomikoaren zenbakiek hala diote, baina Espainiako Estatuan 2019an 60.000 etxegabetze izan ziren, eta teilatupe haietako familiek edo herritarrek seguru ez dutela berdin pentsatzen. Ezta azken hamarkadetan prekarizatutako milioika gaztek ere, edo hilaren akaberara justu-justu heltzen diren milioika pentsiodun horiek.
2008tik 2012ra 171.000 etxegabetze izan ziren Espainian, Hipotekak Eragindako Plataformaren arabera. Eta azken bi urteetako COVID-19aren datu larriak ere ez zaizkigu berehala ahantziko, nahiz hotz-hotzean digeritzen ditugun, gero eta samurrago. Balantzaren alde batean horiek guztiak leudeke. Bestean jar genitzake, adibidez, 2008tik 2013ra Hego Euskal Herrian greba orokorrerako izandako zortzi deialdiak. Klase borrokaren kapitala-langilea balantzan, bistan da lehenak aise irabazi zuela mundu osoan. Ondorioz, egoera aurre-iraultzaileak ezagutu dira Europako hainbat lekutan, esate baterako Grezian edo Jaka Horien Frantzian. Edo eskuin muturraren hedatze geldiezina (Polonia, Hungaria, Suedia, Italia, Frantzia, Espainia...).
EBko agintariek, batetik, erantzun zuten gupida bako austeritate eta murrizketa publikoen politika hiltzaileekin, neoliberalismoa Europan ezagutu gabeko mugetara eramateraino. Bestetik, arazoen oinarrian finantza krisia izanik, hondoratu ziren bankuen erreskatera bideratu ziren sekulako dirutzak, erabateko kolapso ekonomikoa saihestearren. Hala zioten bederen. Baina behin zulo handienak itxita, denak berdintsu jarraitu du, aberatsenak biziki aberasten, eta pobreenak areago txirotzen. Horretan ere zalantza gutxi dago ezker-eskuin.
Orain, ordea, EB bestelako jarrera erakusten ari da, ez dago garbi iraganeko austerizidioa alboratu eta herritarren balizko altxamenduak saihesteko ote den, edo besterik gabe, egungo globalizazio ereduaren amaieragatik, estatuek gertukoa gehiago eta hobeto lotzeko. Edozein kasutan, estatuak ekonomian inondik inora esku hartu ezin zuen lekuan, orain koltxoia ateratzen ari da, adibidez energia prezioak kontrolatuta, irabazi energetikoak zergapetuz, eta enpresa energetikoen nazionalizazioarekin (Frantzia, EDF).
Langileek, klase baxuenek, ez dute euren egoera hobetu 2008tik gaurdaino. Iragan hamarkadan argi zegoen noren kontra egin ziren zortzi greba haiek, baina gaur egun ez dago horren argi. Eskubideak eta ongizatea kontra eta alde lotzen dituen zilbor-hestetik datoz, baina egoera honetan ez da samurra bizitzaren alde nola egin asmatzea.
Kalera atera dira salatzeko Bortziri eta Baztanen mediku eta pediatren falta, itxaron zerrenda amaigabeak eta hitzorduen atzeratzea jasaten ari direla, besteak beste. “Landa eremuan bizi garenok ere merezi dugu behar dugun bezala artatuak izatea”.
Etxebizitzen eta alokairuen prezioek mugarik gabe jarraitzen dute gorantz eta milioika lagun egoera oso prekarioan utzi ditu horrek: gazteek ezin dute emantzipatu, herritar asko euren auzotik ostikoka bota dituzte, eta beste askorentzat infraetxeak partekatzea da irtenbide... [+]
Europako Banku Zentralak interes tasak jaitsiko ditu ostegun honetan, bi urtetako etengabeko gorakadaren ondoren. Diruaren garestitze edo merkatzeak zuzeneko eragina du Euriborrean eta herritarrek ordaindu behar duten hipoteketan. Baina nola nabarituko da aldaketa hori?
Europar Batasuna pandemia aurreko zerga arau zorrotzetara bueltatzeko bidean da, Europako Parlamentuak estatu kideek duten defizita eta zorpetzea mugatzeko neurri fiskal berriak onartu ostean. Ecofinek 2023 urte amaieran erabakitakoari jarraiki, austeritate eta murrizketa... [+]
Europako Banku Zentraleko lehendakari orde Luis de Guindosek Europak dituen "mehatxuez" hitz egin du Bartzelonan: "Berriz ere erreforma estrukturalen inguruan hitz egin behar dugu".
Atera berri dituzte zerga bilketaren datuak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako foru ogasunek, eta ikusi dugu inoiz baino diru gehiago jaso dutela. Berehala iragarri dute erreforma fiskalari buruzko gogoetarako beharrezko tartea hartuko dutela, ez dagoelako presarik, ezta premia... [+]
Europar Batasuneko Ekonomia eta Finantza ministroen Ecofin kontseiluak arau fiskal zorrotzagoak ekarri dizkigu opari urte berriarekin. Pandemia ondorengo norabidea aldatu eta berriz ere inbertsio publikoa txikitzea eta herrialdeek murrizketak egin behar izatea ekarriko du... [+]
Hego Euskal Herrian, egun indarrean dagoen neurri mesedegarri batek soilik jarraituko du aplikatzen, gutxienez ekainera arte: oinarrizko elikagaiei BEZik ez ordaintzea.
Europar Batasuneko 27 herrialdeetako ekonomia eta finantza ministroen kontseiluak arau fiskal zorrotzagoak ezartzea adostu du abenduaren 20an. Azken urteetako norabidea aldatu eta berriz ere inbertsio publikoa txikitzea eta herrialdeek murrizketak egin behar izatea ekarriko du... [+]
Gaur egungo eta etorkizuneko mundua ulertzeko gakoak eskaintzen dituen ezinbesteko liburua kaleratu du ARGIAk, Pello Zubiria Kamino kazetariaren eskutik. Aldizkariaren Net Hurbil sailean hogei urtez egindako artikulu mamitsuetatik abiatuta, munduko bazter askotako krisi eta... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako sektore publikoan greba eguna da gaurkoa, ELA, LAB, CCOO, Steilas, SATSE eta ESK sindikatuek deituta. Goizaldean abiatu dira lehen zutabeak eta manifestazioa handienak eguerdian egingo dituzte hiriburuetan.
Krisi ekonomiko betean, 2013an Iberdrolak argindarraren prezioa manipulatu eta artifizialki igo zuela ondorioztatua du Espainiako Merkatuen eta Lehiaren Batzordeak, eta horren erruz kontsumitzaileek 96,7 milioi euro gehiago ordaindu behar izan zituztela. Konpainiaren aurkako... [+]
Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI) berriro jaitsi da, Espainiako Estatuaren kasuan bere lekura itzuli arte gainera, egungo doktrina ekonomikoak ezartzen duen %2tik behera dagoelako jada. Azpiko inflazioaren bilakaera motelagoa da, baina tira, pozik agertu dira arduradun... [+]
Hizkuntza gabeziari lotutako hezkuntza atzerapenak eta premia handiak dituzte Gasteizko Federico Baraibar institutuko ikasleek. Beti baliabidez urri dabiltzala, baina hurrengo ikasturterako Eusko Jaurlaritzak esleituriko baliabidetan murrizketak izango dituztela salatu dute... [+]
Erreserba Federalak interes-tasak bere horretan uztea erabaki du urtebetean lehen aldiz, orain arte etengabeko igoera egin eta gero. Argudio nagusia inflazioa jaitsi egin dela da, baina atzean badaude mamu gehiago, hala nola, atzeraldi ekonomikoa eragitea eta AEBetako finantza... [+]