Konpromisoa

  • Edozein ekosistematan bioaniztasuna gauza arriskutsu baino ezinbesteko aberastasun modura ikusten dugun bezala, mundua begiratzen dugunean hizkuntza aniztasuna ez dugu gatazka iturri arriskutsu modura ikusi behar, kontrakoa baizik, globalizazio neoliberalak eragiten duen uniformizazio linguistiko kaltegarriaren aurreko osasun seinale gisa interpretatu behar dugu hizkuntza aniztasuna munduan. Horregatik euskararen alde egitea, eraldaketaren eta demokraziaren alde egitea da.


2016ko azaroaren 29an - 08:08

Izan ere, hizkuntza bat galtzen den bakoitzean -eta Unsecok mende honetan milaka gal daitezkeela dio- kultura bat, herri bat desagertzen da munduan. Modu horretan ahultzen doa gure munduaren kultur ADNa, munduaren nortasun anitz eta aberatsa. Munduko kolore eta usainak galtzen ari dira globalizazioaren eraginez, mundua gero eta ele bakarragoa, gero eta grisagoa bilakatuz, ordezkapen prozesu amaigabean.

Munduan hizkuntzak etengabeko kontaktuan bizi dira, hizkuntza horiek erabiltzen dituzten kulturak eta herriak bezalaxe, eta zer esanik ez teknologia berriek mundua txikiagotu eta txikitu duten une honetan. Testuinguru horretan, ez dugu ahaztu behar herrien arteko kontaktu motak -demokratikoa ala menpekoa- zehaztuko duela kontaktuan dauden hizkuntzen arteko harremana, gatazkatsua ala berdintasunezkoa. Hizkuntza ukipena gatazkatsua bada, herrien arteko harremana antidemokratikoa delako da.

Gainera, ohartu behar dugu globalizazioaren eraginez, estatuez gain, nazioarteko korporazio eta multinazionalek Euskal Herria gero eta okupatuagoa dutela, baita linguistikoki ere. Okupazio horren ondorioz, lehendik jasan behar genituen gaztelera eta frantsesaren inposizioaz gain, dagoeneko ingelesarena ere jasaten hasiak gara, euskararen kaltean beti.  Hizkuntza kolonizazio indartsu honek Euskal Herriaren ohiko menpekotasun politikoaz gain, menpekotasun ekonomikoa, kulturala eta linguistikoa areagotuko ditu. Horregatik guztiarengatik izan behar du zentrala euskararen aldeko borrokak baita eraldaketa sozialaren aldeko borrokan ere.

Munduan eman diren prozesu linguistikoen azterketek argi eta garbi erakutsi dute Estatua izateak ez duela bere horretan hizkuntzaren etorkizuna bermatzen. Irlandako Estatua da horren lekuko. Baina ere berean, azterketa soziolinguistikoek azpimarratu dute Estaturik gabe hizkuntza minorizatu batek aurrera egitea ezinezkoa dela. Gauzak horrela, Euskal Herri euskalduna sortzeko ezinbestekoa da Euskal Estatuaz jabetzea, independentzia eta soberania eskuratzea. Honengatik guztiarengatik, euskara, gure askapen nazionalerako prozesuaren elementu zentraletako bat izan behar duela pentsatzen dugu.

Euskal Errepublikan ez diogu inori bere hizkuntz alboratzea eskatuko, kontrakoa, babestuko ditugu beste hizkuntzak Euskal Herria aske batean. Eta bide batez, euskaraz ikasi dezaten dei egiteaz gain, erraztasun guztiak jarriko dizkiegu euskara ikas dezaten, euskara izango baita Euskal Herri osoan integraziorako biderik eraginkorrena. Etorkizunean  Euskal Herria, herri mestizoa izango da, gero eta mestizoagoa, pluralagoa, kolore, jatorri eta fede guztietakoa, baina euskara izango da lurraldeen gainetik, kulturen gainetik, sinesmen guztien gainetik, euskal komunitatean guztiok elkartuko gaituen elementu zentrala.

Baina euskaraz bizitzeko gure nahiak, bi oztopo nagusi ditu. Batetik, inposatu dizkiguten frantziar eta espainiar konstituzioek euskarari ofizialtasuna ukatzen diotela. Eta, bestetik, gure lurraldearen okupazio linguistiko-kultural horrek eragiten duen hizkuntza menpekotasunak, gure hizkuntza portaera txarrak, ohitura kaltegarriak  indartzen dituela euskararen erabileraren eta kalitatearen kaltean.

Errealitate horrek, euskararen normalizazio alorrean, ezinbestean, bai lege arrotzekiko eta baita inposaturiko ohitura txarren aurrean ere, modu desobedientean jokatzera behartzen gaitu, hau da, euskaraz aritzea, kasu askotan, desobedientea izatea delako. Alde bakarrez jokatu behar dugu, herri erresistentzia eta hizkuntzaren inguruko desobedientzia zibila antolatuz eta konfrontazioari uko egin gabe, hori izango baita muga legalak eta hizkuntza erabilera ohitura txarrak modu eraikitzailean gainditzeko bide bakarra.

Eta horretarako, Lurralde Askearen filosofiarekin bat egiten dugunok, euskaraz bizitzeko konpromisoa hartu eta sozializatu behar dugu, egunero, non nahi eta noiz nahi, euskaraz arituz, libre izanez. Euskararen jalgi hadi mundura!

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Txikitasunean handi… handitasunean txiki?

2023ko otsailean irakurri nuen berria prentsan, eta triste geratu nintzen, ezustean harrapatu eta zer pentsatua eman baitzidan. Azpeitiko Jostaldi Kirolak Erdikaleko denda itxi egingo zuten, 48 urteko ibilbidearen ondoren.

Denboran atzera bidaiatu arazi zidan horrek. Makina... [+]


Aurrera egiteko aukera

Datorren larunbaterako, urtarrilaren 11rako, Sare Herritarrak euskal presoen eskubideen aldeko manifestazioa deitu du, beste urte batez, Bilbon. Aukera paregabea da gure herriarentzat elkarbizitzaren bidean aurrera egiteko, hainbat hamarkadatan liskar bortitzetan murgilduta egon... [+]


2025-01-09 | Joan Mari Beloki
Ukrainan argitzekoak

Urtarrilaren 20rako bidea. Donald Trump urtarrilaren 20an izendatuko dute AEBetako presidente. Demokraten aldeko elite ekonomikoak hainbat aldiz saiatu dira Trump hiltzen. Lortuko al dute helburua urtarrilaren 20a baino lehen? Hortaz gain, guda fase berri garratzagora eraman... [+]


2025-01-08 | Jon Alonso
Hiru abiadurako Euskal Herria

Iratzarri ginelarik, kulturalki eta administratiboki, paisaiak hiru abiadurako deserri bat erakusten zuen.

Kulturari dagokionez, hori baieztatzeko –berriro– aukera eduki nuen joan den azaroaren 14an, Ortzaizeko Menta liburu-denda goxoan. Hara bildu ginen... [+]


2025-01-08 | Castillo Suárez
Elurra

Elurrak lurra ezkutatzen du, baita laketu nahian dabiltzanen izakiek utzitako arrastoak ere. Elurraren edertasunaren azpian denbora dago, urteak, belaunaldiak, efemerideak, hitzorduak; baina denborak aurrera egiten duenean esan gabeko hitzak agertzen dira lehenago edo geroago... [+]


Palestinarenak (eta munduarenak) egin du

Munduarenak ere egin du, sinbolo bat delako aspaldi, zeren eta historian lehenago ere egin dira genozidioak eta egingo dira gehiago (zorte txarra, aizu, han jaiotzea egokitu zaizu), baina Palestinarenak ezaugarri bereziak ditu:

  • Aspaldikoa da, XIX. mendearen hondarrean... [+]

2025-01-08 | Bea Salaberri
Büxarik ez, milesker

Usaian bezala, agertu ziren baratze zokotik, Mercedesa pasaiaren erdian berean aparkaturik, errotak ez zikintzeko belar eta istiletan, eta jin ziren atarirainoko bidexkan gaindi, triki-traka, plater handi bat eskutan. Usaian bezala, ageri zen la bûche prestatu zutela... [+]


2025-01-08 | Ximun Fuchs
Zenbat da inportantea?

Udazkena amaitzen den ber, Euskararen Egunean, euskararen urtaroan edo Durangoko Azokan beleak agertzen dira. Euskararen erabileraren inkesta soziolinguistikoen emaitzez jakitun, "politically correct" ariketak ez du inor harritzen jada. Ttattarrik gabe, cool eta irria... [+]


Teknologia
2025ak dakarrena?

2025erako teknologia aurreikuspenen azterketa arina egin dut. Urtero bezala, medioetan 2025ean teknologiak ekarriko duenaz hitz egiterakoan diskurtsoa oso antzekoa da. Teknologiaz idazten dugun askok badugu etorriko denarekiko gehiago jakiteko larritasuna, berria aurreratzeko... [+]


2025-01-08 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Etxearen planetan

Gabonetan liburu berri bat utzi dute mesanotxean. Etxearen filosofia eta poztasunari buruzkoa, Emanuele Cocciak berriki idatzia. Coccia, filosofo italiarra, ezaguna egin da landareekin ditugun loturak ezagutarazten planeta osasungarri bat eraikitzeko bidean, eta esanguratsua da... [+]


Laborantza bozen usaina

Berriz hasi dira laborarien manifestaldiak frantses estatu guzian. Sindikatu desberdinek aldarrikapenak hedatzen badituzte ere, entzun den lehena eta komunikabide nagusietan gomit izan dena, FNSEA "nagusia" izan da. Zer du saltzeko? Gezur andana bat ahal bezainbat boz... [+]


2024-12-31 | Josu Iraeta
Borroka luzearen ametsak, egiazko nahi ditut

Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]


2024-12-30 | Patxi Aznar
Hilketak, arma-eskalada eta ondorioak

Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]


2024-12-30 | Rober Gutiérrez
Gazte landunen %51k

Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]


Eguneraketa berriak daude