Edozein ekosistematan bioaniztasuna gauza arriskutsu baino ezinbesteko aberastasun modura ikusten dugun bezala, mundua begiratzen dugunean hizkuntza aniztasuna ez dugu gatazka iturri arriskutsu modura ikusi behar, kontrakoa baizik, globalizazio neoliberalak eragiten duen uniformizazio linguistiko kaltegarriaren aurreko osasun seinale gisa interpretatu behar dugu hizkuntza aniztasuna munduan. Horregatik euskararen alde egitea, eraldaketaren eta demokraziaren alde egitea da.
Izan ere, hizkuntza bat galtzen den bakoitzean -eta Unsecok mende honetan milaka gal daitezkeela dio- kultura bat, herri bat desagertzen da munduan. Modu horretan ahultzen doa gure munduaren kultur ADNa, munduaren nortasun anitz eta aberatsa. Munduko kolore eta usainak galtzen ari dira globalizazioaren eraginez, mundua gero eta ele bakarragoa, gero eta grisagoa bilakatuz, ordezkapen prozesu amaigabean.
Munduan hizkuntzak etengabeko kontaktuan bizi dira, hizkuntza horiek erabiltzen dituzten kulturak eta herriak bezalaxe, eta zer esanik ez teknologia berriek mundua txikiagotu eta txikitu duten une honetan. Testuinguru horretan, ez dugu ahaztu behar herrien arteko kontaktu motak -demokratikoa ala menpekoa- zehaztuko duela kontaktuan dauden hizkuntzen arteko harremana, gatazkatsua ala berdintasunezkoa. Hizkuntza ukipena gatazkatsua bada, herrien arteko harremana antidemokratikoa delako da.
Gainera, ohartu behar dugu globalizazioaren eraginez, estatuez gain, nazioarteko korporazio eta multinazionalek Euskal Herria gero eta okupatuagoa dutela, baita linguistikoki ere. Okupazio horren ondorioz, lehendik jasan behar genituen gaztelera eta frantsesaren inposizioaz gain, dagoeneko ingelesarena ere jasaten hasiak gara, euskararen kaltean beti. Hizkuntza kolonizazio indartsu honek Euskal Herriaren ohiko menpekotasun politikoaz gain, menpekotasun ekonomikoa, kulturala eta linguistikoa areagotuko ditu. Horregatik guztiarengatik izan behar du zentrala euskararen aldeko borrokak baita eraldaketa sozialaren aldeko borrokan ere.
Munduan eman diren prozesu linguistikoen azterketek argi eta garbi erakutsi dute Estatua izateak ez duela bere horretan hizkuntzaren etorkizuna bermatzen. Irlandako Estatua da horren lekuko. Baina ere berean, azterketa soziolinguistikoek azpimarratu dute Estaturik gabe hizkuntza minorizatu batek aurrera egitea ezinezkoa dela. Gauzak horrela, Euskal Herri euskalduna sortzeko ezinbestekoa da Euskal Estatuaz jabetzea, independentzia eta soberania eskuratzea. Honengatik guztiarengatik, euskara, gure askapen nazionalerako prozesuaren elementu zentraletako bat izan behar duela pentsatzen dugu.
Euskal Errepublikan ez diogu inori bere hizkuntz alboratzea eskatuko, kontrakoa, babestuko ditugu beste hizkuntzak Euskal Herria aske batean. Eta bide batez, euskaraz ikasi dezaten dei egiteaz gain, erraztasun guztiak jarriko dizkiegu euskara ikas dezaten, euskara izango baita Euskal Herri osoan integraziorako biderik eraginkorrena. Etorkizunean Euskal Herria, herri mestizoa izango da, gero eta mestizoagoa, pluralagoa, kolore, jatorri eta fede guztietakoa, baina euskara izango da lurraldeen gainetik, kulturen gainetik, sinesmen guztien gainetik, euskal komunitatean guztiok elkartuko gaituen elementu zentrala.
Baina euskaraz bizitzeko gure nahiak, bi oztopo nagusi ditu. Batetik, inposatu dizkiguten frantziar eta espainiar konstituzioek euskarari ofizialtasuna ukatzen diotela. Eta, bestetik, gure lurraldearen okupazio linguistiko-kultural horrek eragiten duen hizkuntza menpekotasunak, gure hizkuntza portaera txarrak, ohitura kaltegarriak indartzen dituela euskararen erabileraren eta kalitatearen kaltean.
Errealitate horrek, euskararen normalizazio alorrean, ezinbestean, bai lege arrotzekiko eta baita inposaturiko ohitura txarren aurrean ere, modu desobedientean jokatzera behartzen gaitu, hau da, euskaraz aritzea, kasu askotan, desobedientea izatea delako. Alde bakarrez jokatu behar dugu, herri erresistentzia eta hizkuntzaren inguruko desobedientzia zibila antolatuz eta konfrontazioari uko egin gabe, hori izango baita muga legalak eta hizkuntza erabilera ohitura txarrak modu eraikitzailean gainditzeko bide bakarra.
Eta horretarako, Lurralde Askearen filosofiarekin bat egiten dugunok, euskaraz bizitzeko konpromisoa hartu eta sozializatu behar dugu, egunero, non nahi eta noiz nahi, euskaraz arituz, libre izanez. Euskararen jalgi hadi mundura!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]
Sanmartinak gure baserrietan oso ezagunak dira, txerria hiltzeko garaia baita. Jende askok, ordea, ez du jakingo antzina San Martin egunak nekazaritza urtearen amaiera ezartzen zuela. Eta hori ez zen ahuntzaren gauerdiko eztula. Izan ere, urte amaierarekin etxeko ugazabari... [+]
Aste oso batez aritu gara Collodiren Pinotxoren abenturak liburuaren inguruan, unibertsitateko ikasgelan, Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako irakaslegaiekin. Gure erreferentzia nagusia Galtzagorrik 2011n argitara emandako edizio ederra izan da –hitzaurrea barne, 171... [+]
“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]