Klima aldaketaren aurrean, Irurtzun eta Arakilgo VII. Bertako Ganadu Azoka irailaren 15ean
Irurtzungo plazaren inguruan abereak, garaiko nekazal produktuak eta artisau-ogibideak ikusi eta erosi ahalko dira. Antolatzaileen hitzetan, azoka honekin salmenta zuzena indartu nahi dute, "laborantza eta elikadura herrikoiak gizartea elikatzen baitu", eta aurtengoan gai hau plazaratuko du azokak: klima aldaketan laborantza iraunkorrak duen garrantzia: "Herritar baten Negutegi Efektuko Gasen %37,3a elikadura motaren ondorio dira".
Abere azokak hiru gune izango ditu: bertako abere arrazen azoka eta erakusketa, nekazal merkatu gardena eta artisau azoka. Gainera, bertaratzen direnek Gazta Txapelketa Herrikoian epaile izateko aukera izango dute. Eguerdian bertako produktuekin egindako bazkaria egingo dute eta arratsaldean aizkora txapelketa, Euskal Herriko III. mailako Txapelketarako bigarren kanporaketa, hain zuzen.
Lurramarekin harremanetan
Irurtzungo azokak eta Lurramak indarrak batu dituzte aurtengoan. Urtero Lurramak Europako eskualde jakin bateko laborariak gonbidatzen ditu sarea egiteko, eta aurten Nafarroako EHNEko Bizilur taldea gonbidatu dute. Beraz, Irurtzungo azokan parte hartuko duten nekazari eta abeltzainak daude gonbidatuak Lurraman parte hartzera. Horregatik, Irurtzungo azoka Miarritzen egingo den Lurramaren ataria izango da, eta ardatz beraren inguruan arituko dira bi azokak: klima.
Azoka mendez mende
Irurtzungo abere azokak Arakil bailarako eta kanpoko sal-erosleak erakarri izan ditu mendez mende. Lehenik hilean behin egiten zuten azoka, 1792-1921 artean bi astez behin, 1921-1945 artean hamar egunean behin eta azkenik asteartero, duela 40 urte erabat galdu zen arte.
Eredu argi baten aldeko aldarria
Eragile hauen guztien artean antolatuko dute VII. azoka: Irurtzungo eta Arakilgo udalak, Sakanako Garapen Agentzia, Plazaola Turismo elkartea, bertako arrazen sustapenerako elkarteak, Arbaso Euskal Herriko artisauen elkartea, Belardi Sakanako ekoizleen ekimena eta EHNE-Bizilur ekimena.
Azokak laguntzen du elikaduran herritarrek hartzen dituzten eguneroko erabakiez hausnartzen
Antolatzaileek zabaldu duten oharrean nabarmentzen dute herritarren elikatzeko moduak Negutegi Efektuko Gasen emisioan duen eragina: "Herritarren emisioen %37,5 dira elikadura motaren ondorio, batez ere, dieta hau osatzen duten elikagaiak urrunetik ekartzen direlako eta hauek ekoizteko ereduak orokorroean kutsakorrak eta baliabide xahutzaileak direlako, zer esanik ez jatorrizko herrialdeetako biztanleriaren eta komunitate indegenen giza eskubideei buruz". Honen aurrean, beste bide bat badela azaldu dute: laborantza iraunkorrean diharduten inguruko ekoizleengandik elikatzea: "Nekazari hauek garaikoak eta gertukoak diren elikagaiak eskaintzen dizkigute, Lurra eta baliabide naturalak zainduz, eta landa eremuetako biztanleria mantenduz". Azokak elikaduran herritarrek hartzen dituzten eguneroko erabakien inguruan hausnartzeko balio duela azaldu dute.
Baina politika publikoek ere nekazaritza eta abeltzaintza sostengarria sustatzen bere ardura dutela nabarmendu dute antolatzaileek, "beharrezkoak baitira politika justuak eta eraginkorrak. Hortaz, klima aldaketaren aurrean kontsumitzaile burujabe eta arduratsuak eta politika publiko eraldatzaileak behar ditugu".
"Klima aldaketari aurre egiteko, inoiz baino gehiago, laborantza iraunkorra eta elikadura burujabetza"
Praktika zehatz hauek jarri dituzte adibide: "Amazonas oihana suntsitzen ari den eta bertako komunitate indigenak zapaltzen dituen soja eta arto transgenikoez elikatutako abeltzaintza industrialaren aurrean, gure mendi eta larreetan bazkatzen duten abereen aldeko apustua egin behar dugu. Lurzorua, ur gozoa eta bioaniztasuna higatzen dituen eredu intentsibo eta kimikoaren aurka, agroekologia eta artzaintza estentsiboa. Gure itsasoak eta ingurua kutsatzen dituzten plastiko asko urrundik datozen barazki eta fruta ia-artifizialak denbora luzez kontserbatzeko pentsatuak daude. Horren aurrean, erein baratzeak herrietan, auzoetan, erosi gertuko nekazariei, babestu bertako arrazak eta galzorian dauden barietateak".
Klima aldaketari aurre egiteko "inoiz baino gehiago, laborantza iraunkorra eta elikadura burujabetza"ren garrantzia azpimarratu dute, honek bioaniztasunaren babesten duelako eta herrien biziaren alde egiten duelako.
Hona hemen azoka girotzeko egin duten bideoa:
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
