Txinan sei lagun hil dituen koronabirusarekin kezkatu behar al luke munduak?
Txinako autoritateek asteartean seira igo dute koronabirus berriarekin hildakoen kopurua, eta 304ra kutsatuena. Birusa pertsonatik pertsonara kutsa daitekeela ondorioztatu eta planetan zabaltzeko beldur dira adituak, The Guardianen artikulu honetan irakur daitekeenez. Jarraian artikulu honen izen bera daraman eta Sarah Boseley osasun saileko editoreak idatzitako galde-erantzunak euskaratuta irakurgai.
Zein da Wuhanen gaixotasuna eragiten duen birusa?
Koronabirus berri bat da, hau da, aurretik inoiz aurkitu ez zen koronabirusen familiako kidea. Beste koronabirus batzuk bezala, animaliengandik edo, beharbada, itsaskietatik dator. Gaitzarekin kutsatu diren askok maiz egiten zuten lan edo erosten zuten Huananeko itsaskien merkatuan, Txinako hiriaren erdigunean. Birus berriak, oro har, animalia-ostatuetan sortzen dira. Ebola eta gripea adibide dira.
Zein dira Wuhango koronabirusak eragindako sintomak?
Birusak pneumonia eragiten du. Txostenen arabera, gaixotu direnek eztula, sukarra eta arnasa hartzeko zailtasunak izaten dituzte. Pneumonia birala denez, antibiotikoek ez dute balio. Botika antibiralak erabil daitezke, baina gehienetan sintomen larritasuna murriztu besterik ez dute egiten. Pertsonak ospitaleratzen badituzte, arnas hartzeko laguntza eta likidoak jaso ditzakete. Errekuperazioa bere immunitate sistemaren sendotasunaren araberakoa izango da. Jakina da gaitz honek jota hil direnek osasun txarra zutela aurretik ere.
Birusa pertsona batetik bestera transmititzen da?
Txinako Osasun Batzorde Nazionalak Guangdong probintzian izandako bi infekzio kasutan pertsonatik pertsonara transmitu dela baieztatu du, baina ez dirudi erraz gertatzen denik. Urtarrilaren 21era arte, 217 kasu eta lau heriotza aitortu zituzten Txinako agintariek. College Inperialeko adituek egindako iragarpenek 1.700 kasu baino gehiago egon daitezkeela iradoki du. Arinak direnak agian ez dira inolaz ere detektatzen.
Oso kezkatuta al daude adituak?
Beldur dira koronabirusa pertsonaz pertsona hedatuko ote den hilabete honen amaieran. Izan ere, Txinako urte berriko oporretan, milioika pertsona beren etxeetara joango dira ospakizunetara. Oraingoz, badirudi osasun txarra duten pertsonek dutela arriskurik handiena, gripearen kasuetan izan ohi den bezala. Baina agintariak hedapena geldiarazi nahi dute, birusa orain arte dirudiena baino indartsuago bihur ez dadin.
Julen Linazaroso Macsonrisas-eko kideak azaldu duenez, sari-bolek, harrapakin-kutxek eta enparauek bideojokoetan ordu gehiago jokatzea dute helburu. 35 eta 64 urteko pertsonen artean bideojokoen erabilerak gora egin du 2023tik 2024ra, Ipsosek emandako datuen arabera.
Ostegunean egoera hori ikertzeko eta zuzentzeko eskatu dio EH Bilduk Nafarroako Gobernuari legebiltzarreko osoko bilkuran. UPNk eta PPk bat egin dute eskaerarekin, eta Osasun Departamentuak urtebete du ikerketa gauzatzeko.
Alberto Martínez Jaurlaritzarne osasun aholkulariak jakinarazi du erabakia, Gasteizeko Legebiltzarrean. Langile guztiak subrogatuko dituztela ere esan du.
Future Game proiektuak EAEko gazteen osasun mentalaren inguruko ikerketa egin du. 18-35 urteko gazteen %87,7ak osasun mentaleko tratamenduak osasun publikoak bere gain hartu beharko lituzkeela pentsatzen du; %64,5ak osasun mentalaz hitz egitean haien iritzia kontuan hartzen ez... [+]
Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.
Erretzailea ez izan arren tabakoaren kea jarraikortasunez irensteak ekar ditzaken osasun arazoak ikertu ditu Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak, eta frogatu du arrasto arriskutsuak uzten dituela haurren DNAn.
Bost hilabete pasatxo beteko ditu Eusko Jaurlaritzak martxan jarritako Euskadiko Osasun Itunaren Mahaiak, eta martxorako bukatuta nahi zuten eztabaida prozesuaren helmuga bileraz bilera urruntzen doa. Ezarritako metodologiak, mahaira deitutako erakundeen zerrendak, kanpoan... [+]
Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.
Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.
Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.
.jpg)
Osasun Publikoaren Aldeko Herri Plataformak (OPA) manifestazioak deitu ditu otsailaren 1erako. Mobilizatzeko deia egin dute osasunaren pribatizazioari aurre egiteko, lehen arreta indartzeko, osasun arloko langileen baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta kudeaketa... [+]
