Katalanaren aurkako ofentsiba PPren eta Voxen eskutik Valentzian
Valentziako Gobernurako akordioa lotu berri ondoren, PPk eta Voxek iragarri dute hezkuntza izango dela euren lehentasunezko eremuetakoa, hizkuntza pribatua eta kontzertatua indartzearen bidean, batetik, eta katalanaren hedapena mugatzeko, bestetik.
PSVek eta Compromisek –Podemosen sostenguarekin– 2015etik orain arte gidatutako gobernuen helburuetan izan zen hezkuntza publikoa indartzea, haien ustez PPk urte luzetan hezkuntza pribatuaren alde egindako lanak hezkuntza publikoa biziki ahuldu baitzuen. Helburuen artean zuten, halaber, katalanaren aldeko hizkuntza politika indartzea.
Bide horretan, Botanikoaren Gobernuak –hala deitu zaio gobernu horri, 2015ean Lorategi Botanikoan sinatu zutelako gobernu akordioa– katalana bultzatzeko dekretua atera zuen 2019an. Horren arabera, besteak beste, Valentziako Gobernuaren lehen hizkuntza katalana izango zen, eta Kataluniako eta Balearretako gobernuekiko harremana katalanez bideratuko zuen.
PPk berehala jarri zion helegitea dekretuari, baina lehen urratsean auzitegiek ez zioten arrazoi eman. Bigarren punpa batean, ordea, Valentziako Auzitegi Gorenak PPren eskaera onartu zuen eta Valentziako Gobernuaren harremanak aipatu beste bi gobernuekin gaztelaniaz izan behar zutela ebatzi zuen, haietan valentziera ez zelako hizkuntza ofiziala. Blaverismoaren –Valentziera eta katalana bi hizkuntza direla defendatzen duen mugimendua– hizkuntz oinarriekin bat egiten zuen epai hark, eta etorriko denari oinarri judiziala ere jarri zion.
PP-Voxen neurriak
Oraindik ez dituzte neurri zehatzak finkatu, baina dagoeneko PPk adierazi du indartuko dutela araudi berri bat, “gurasoek hauta dezaten haien seme-alabak zein hizkuntzatan ikasi nahi duten”, eta hori haien ohiko jardunean lotuta egon da gaztelania indartzearekin: “Bermatuko dugu gaztelania eta valentziera izatea hezkuntza sisteman erabiltzen diren hizkuntzak, baita atzerriko hizkuntzak ere, eta ez dugu inolaz onartuko beste hizkuntza koofizialik tartean sartzea”. Azken puntu horrek katalanari egiten dio erreferentzia. Voxen ustez, aldiz, gaztelaniak izan behar du eskoletako hizkuntza nagusia. Hizkuntzaren araudi berria eskoletan behar bezala egikaritzen dela berma dezaten aginduko die eskoletako ikuskatzaileei.
Katalana bultzatzen duten elkarteei begira, PPk adierazi du jada ez dietela diru-laguntzarik emango “interes orokorra, gure identitate ezaugarriak, ordenamendu juridikoa, gure Autonomia Estatutua edo Konstituzioaren oinarrizko eskubideak errespetatzen ez dituztenei”. Iragarpena, batez ere Herrialde Katalanen ikuspegia mantentzen dutenei begira egina dago, edo Katalana eta Valentziera hizkuntza bera direla defendatzen dutenei.
Bretainian, bretoiera oso ondo edo nahiko ondo hitz egiten duten herritarrak %2,7 dira, 2018an baino hiru puntu gutxiago. 107.000 dira gaur egun. Hiztunak gazteagoak dira. Galo hiztunen kopuruak ere behera egin du, baina ez bretoierak bezainbesteko abiadan.
Garabidek antolaturik, Hizkuntzak Biziberritzeko Formazio Programaren barruan izan zen gurean Alex Pancho Robles (Camiri, Bolivia, 1995) iragan urrian. Guarania da, eta guaraniera hiztuna. 8 milioi hiztun inguru dira Bolivia, Brasil, Argentina eta Paraguain barrena, hizkuntza... [+]
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
Hizkuntza gutxituei begira Frantziaren jarrera salatzeko prentsaurreko bat egin dute Parisen hainbat diputatuk. Frantziako hizkuntza gutxituen kontrako azken erasoek protestak eragin dituzte Korsikan, Katalunian eta Martinikan. Régions et Peuples Solidaires mugimenduak... [+]
Okzitaniako Tolosako Apelazio epaitegiak eman du epaia, eta horren arabera, udaletan ezingo da katalana lehen hizkuntza moduan erabili, eta izatekotan, frantsesez egin ondoren, hura katalanera itzuli ahal izango da.
Samira Belyouaou (Heidelberg, Alemania, 1994) diasporako alaba da. Gurasoak Rifen (Maroko) jaioak, Alemanian Samira alabak eta lau seme-alaba gehiagok amazigera izan zuten etxeko hizkuntza. Itzulpengintza ikasketak egina, software enpresa batean ari da, beren produktuak 80... [+]
Korsikako legebiltzarkideek ezin dute Korsikako Asanblean korsikeraz hitz egin, Bastiako Auzitegiaren 2023ko epai baten arabera. Ebazpen horri helegitea jarri zion Asanbleak, baina debekua berretsi du orain auzitegi berak. Epaiak tokiko beste hizkuntzei eragiten diela ohartarazi... [+]
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
Alexandru Jerpelea Bukaresteko (Errumania) batxilergoko 17 urteko ikaslea da, eta itzulpen automatikoko lehen sistema neuronala sortu du arrumanorako. Balkanetan 200.000 pertsona inguruk hitz egiten duten hizkuntza erromaniko gutxitua da. Bere tresna berritzaileak, [+]
Hizkuntzen irabazia kongresua izango da azaroaren 26an eta 27an Donostian. Arlo digitalean inglesaren erabilera aregotzen ari den garaietan, kongresuak euskara bezalako hizkuntza gutxituek tokiko ekonomiari egiten dioten ekarpena agerian utzi nahi du.
Friulieraz egiten duen irrati lokal bat da Suns Europe jaialdiaren antolatzailea eta berak egiten du zuzeneko jarraipena. Miren Narbaiza MICE ariko da oholtza gainean, Euskal Herria ordezkatzen.
Uwa, kamsá, tukuná, uitoto, tikuna, embera, nasa-yuwe, nukak, sikuani, siano, macuna, yuruti, kichwa, achagua, bora, ettenaka. Horiek dira Kolonbian hitz egiten diren hizkuntzetako batzuk. Tamalez, Kolonbian bizi nintzenean, Cundinamarcan, nik ez nuen gure... [+]
Lanopor egun batzuk izan nituen joan den astean. Oporrak ziren, baina ordu batzuk dedikatzen dizkiodan afizio bati emanak izan ziren, biltzar batean inbertituak: hotelean lo eta hotel bereko areto batean jardunaldiak goiz eta arratsaldez. Ordu gutxi batzuk geratzen ziren hiria... [+]