Katalana eta okzitaniera erabiltzen hasi dira Frantziako estatuko 15 udalbatzetan
Elna udalerriak irekitako xendari jarraituz, hamabost bat udalerrik mozio bidez onartu dute udal batzetan katalanez eta okzitanieraz hitza hartu ahal izatea, eta Jefaturara bidaltzen diren aktak ere hala idaztea, ondoren frantsesera itzulita. Eskualde hauetakoak dira hamabost udalak: Rosellon, Vallespir eta Fenolleda. Ekimen hau burutu eta egun gutxira Jefaturak adierazi du Elnako udalaren aurka joko duela auzitegira, mozio hau onartu izanagatik. Pablo Bonat kazetariak Directa hedabidean landu duen gaia itzuli eta laburtu dugu albiste honetan.
Bonatek Directa hedabidean oroitarazi duenez, iragan urtarrilaren 19an Elnako zinegotzi Pere Manzanares izan zen lehena udalbatzan hitzartzea katalanez egiten, eta ondoren berak itzuli zuen frantsesera esandakoa. Oposizioko zinegotziak, indignatuta, aulkietatik altxatu ziren eta aretotik atera ziren, haien desadostasuna publiko eginez, frantsesa ez zen hizkuntza bat erabili zelako eta udal gobernua salatu zuten "frantziar errepublikar zuzenbidea gutxiesteaz". Oposizioko kide hauek gehitu zuten "katalana ulertzen ez zuten herritarrak baztertuak sentitzen zirela debate publikotik" eta udal gobernua salatu zuten "apartheid linguistikoa" egiten omen zuelako.
Hiru hilabetera, apirilaren 21ean, Elna izan zen lehen udala mozio bidez onartu zuena beren hautetsiei baimena ematen ziela udalbatzan katalanez hitz egiteko, baldin eta jarraian frantsesera itzulpena egiten bazuten. "Elnak asko inbertitu du bere hondarean: katedrala, klaustroa... Orain bere hondare inmaterialean ere inbertitzen du eta katalaneraren erabilera balioan jartzen du", adierazi zuen momentu hartan Nicolas Garcia alkateak. Elnako bozketa honetatik aste gutxitara, Jefaturak gutuna bidali zion Rosellon eskualdeko udalari, oroitaraziz katalana udalbatzetan erabiltzea ez dela baimendua. Honen aurrean, legelari bati kontsulta egin zion udal gobernuak eta honek jakinarazi zien prefektoak adierazitakoa ez zela egia, eta txosten bat bidali zioten Ipar Katalunian estatuaren ordezkari nagusia den Rodrigue Furcy-ri, zeinak modu informalean arrazoi ematen amaitu zuen.
Honen ondoren, Elnako udalak erabaki zuen udalbatzen Barne Araudia aldatzea, debateetan katalanez hitza hartzeko aukera onartuta geratu zedin eta Jefaturara bidaltzen diren aktak katalanez idatz daitezen lehenik, eta frantsesez bigarrenik. Ekimen honi salaketa jarri dio Jefaturak.
Ekimena beste udaletara zabaldu du Katalanaren eta Okzitanieraren Aldeko Sindikatu Interkomunalak
Katalanez SIOCCAT deitzen da Katalaneraren eta Okzitanieraren Aldeko Sindikatu Interkomunala eta bi hizkuntza hauek sustatzearen alde dauden 116 udalerri biltzen ditu. Eragile honek udal gobernu denetara bidali zuen Elnakoaren moduko mozioa, onartu zezaten debateak katalanez edo okzitanieraz egitea eta aktak ere horrela idaztea, frantses itzulpenarekin. Elnako zinegotzi izateaz gain SIOCCATeko kide den Manzanaresek Directari adierazi dio "dagoeneko gutxienez 15 udalerrik bozkatu eta onartu dutela mozioa".
Pesillà de la Ribera herriko kultur zinegotzia den Lu Escapek zera adierazi dio Directari: "Oso positiboa litzateke udal gehiagok mozio hau onartzea. 30 bagara zailago izango da kondenatuak izatea, bat edo bi izanda baino. Elkartzen bagara geldiezinak izango gara. Ekimen hau oso beharrezkoa da eskema mental jakobinoa hausten joateko, gizarte frantsesaren traba handietako bat baita. Monolinguismoa galga handia da gure lurraldearen modukoen garapen ekonomiko, kultural eta humanoarentzako".
Bretaininan aldibereko itzulpena jarri dute udaletan
Ipar Kataluniako udalen saltsaren erdian, Bretainiako lurralde kontseiluak mozio bat onartu zuen, zeinak baimentzen zuen aldibereko itzulpena egitea bretoieraz eta galoz egindako hitzartze ofizialetan. Ordura arte, ez zegoen araurik hizkuntza horien erabilera debekatzen zuenik, baina norbaitek hala egiten bazuen, berak itzuli behar zuen frantsesera eta horrek hitza hartzeko denbora asko murrizten zion hiztunari. Geroztik, aldibereko itzulpena egiten dute udalbatzetan. Baina Ipar Kataluniako kasuetan ez bezala, Bretainian aktak ez dira bretoieraz edo galoz idazten, frantses hutsean baizik.
Kataluniako erkidegoko azken hauteskundeetatik eta Europako Parlamenturako bozen emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu artikulu honetan.
Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]
Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]
2017tik Bruselan dago Kataluniako presidente ohia, baina itzultzea erabaki du Generalitateko hurrengo presidentearen inbestidura eztabaidarako. “Normaltasun demokratikoko baldintzak ez” izatea salatu du, eta aipatu du itzultzeak suposatzen duen atxiloketa arriskua.
Zortzi hilabeteko erbestealdiaren ondoren, etxera eta Directa-ko erredakziora itzuli da Rodríguez (Gramanet del Besós, Bartzelona, 1974). Inork ezer espero gabe, uztailaren 8an, arratsalde bakarrean, erabat irauli zen bere eta beste hamaika inputaturen aurkako... [+]
Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]
Ostiral goizean ekitaldi politiko bateratua egingo dute Gironan, Herrialde Katalanetan. Puigdemont faltako da, ezin baitu itzuli.
Espainiako Auzitegi Nazionaleko apelazio aretoak astelehen arratsean esan du baliogabetu egin behar direla Tsunami auzi judizialaren ikerketako azken hiru urteak, "ilegalki" luzatu zelako. Erabaki hori behin betiko bihurtzean Carles Puigdemont eta Marta Rovira kasutik... [+]
2017ko erreferendumaren harira, U-1aren auzi judizialean diru publikoa bidegabe erabiltzeagatik zigortutakoei ez zaie Amnistia Legea aplikatu behar, Espainiako Auzitegi Gorenaren esanetan. Puigdemonti ez ezik, Junqerasi, Romevari, Bassari eta Turulli ere eragiten die ebazpenak.
Mallorca, 1968. Joana Maria Escartin historialaria jaio zen. 1989an esklerosi anizkoitza diagnostikatu zioten eta joan den maiatzaren 30ean hil zen jaioterrian, 56 urte zituela, hain zuzen, esklerosi anizkoitzaren nazioarteko egunean.
Ikasketak UIBn (Universitat de les Illes... [+]
Tren geltoki bateko nasa, bi lagun eta besarkada bat. Besarkada hori izoztuta geratuko da hurrengoan elkartu arte. Ni etxera itzuliko naiz, bera hor geratuko da. Han geratuko da aske izanda ere injustiziak harrapatu nahi gaituelako sentimendu mingarria ere. Jesús... [+]
Googleren bilaketa emaitzetan katalanak eta euskarak 2022-2023 tartean izan zuten beherakada dokumentatu genuen webgune honetan. Nolabaiteko konponketa izan zuen gauza hark. Oraintsu, Kataluniatik iritsi zaizkigun azterketa batzuetatik, hizkuntza hauek bilaketetan gutxiago... [+]
Telefono-konpainiek serieko gurasoen kontrola nahitaez sartu behar dutela arautu du Espainiako Gobernuaren lege berriak. Legea aurrerapausotzat jo du kooperatibak, baina azpimarratuta ez duela ezertarako balioko gazteek hezkuntza digital egokia jasotzen ez badute.