Kantuak eta soinuak ikasten trebeak diren txoriek gaitasun kognitibo handiagoak dituzte
Kantuak ikasten eta soinuak imitatzen trebeak diren txoriek gaitasun kognitibo handiagoak dituztela ondorioztatu dute, Science aldizkarian argitaratu berri duten ikerketa batean.
Animalia oso gutxi dira gai entzundako soinuak ahoz errepikatzeko eta ikasteko; ugaztunen artean, gizakiak, elefanteak, zetazeoak, fokak eta saguzarrak, eta, hegaztien artean, txori kantariak, loroak eta kolibriak. Eta horretarako gaitasun kognitibo handiak behar direla jotzen zen arren, orain arte ez da lortu bi ezaugarri horien arteko loturaren ebidentzia argirik.
Ikerketa honetan txori kantariak aztertu dituzte; zehazki, 23 espezietako 214 txori. Espezie horien ahozko konplexutasuna neurtu dute, kontuan hartuta zenbat kantu eta dei dauden haien errepertorioan, kantu berriak ikasteko gai diren, eta beste espezie batzuk imitatu ditzaketen. Eta txori horiekin hainbat esperimentu egin dituzten, haien gaitasun kognitiboak neurtzeko, hala nola problemak ebazteko gaitasuna, asoziazioak egitekoa, eta autokontrola.
Azterketa estatistikoek agerian utzi dute korrelazio handia dagoela problemak ebazteko gaitasunaren eta ahozko ikasketarako gaitasunaren artean. Aztertu zituzten txorien artean, arabazozoak (Sturnus vulgaris), eskinoso urdinak (Cyanocitta cristata) eta miaulari grisak (Dumetella carolinensis) izan ziren soinuak ikasten trebeenak, eta baita problemak ebazten eta oztopoak gainditzen ere. Horrez gain, ikertzaileek ikusi dute espezie trebeenek garun handiagoak dituztela gorputzaren tamainarekiko.
Gaua da. Zuhaitzetan geratzen diren hosto gutxien artetik igarotzen da ilargiaren argia. Isiltasuna da nagusi. Txoriak sasi artean daude, babestuta lo, lo-edo. Baina bat batean zerbaitek kolpatu du sasia. Txori gehienak izutu diren arren, izoztuta bezala geratu dira, isilik... [+]
Ürx’aphal bat badügü
herrian trixterik,
Nigarrez ari düzü
kaloian barnetik,
Bere lagün maitiaz
beit’izan ützirik:
Kuntsola ezazie,
ziek adixkidik.
Txorien migrazioen mapak argi uzten digu hegazti migratzaileentzat pasabide interesgarri eta aberatsa dela Euskal Herria. 350 bat hegazti espezie zenbatzen ditugu negurako kanpora doazenen zein bertara datozenen eta migrazio-bidean atseden hartzeko pausagune dutenen artean. Bizi... [+]
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Hegazti buruhandia dugu hau, baina ez egoskorra delako, baizik eta fisikoki buru handia duelako. Horregatik da ezaguna hegazti hau, euskaraz erabiltzen diren izen askok bere begi eta buru handiari egiten diote erreferentzia: buruhandi, txorihandi, begihandi, ahohandi…... [+]
Hego luze eta zorrotzak eta v formako urkila-itxuradun buztana duen hegazti hau ikustean badakigu Euskal Herrira uda heltzear dagoela. Bizkarraldea eta buztana beltzak ditu, distira urdinxkekin, papar gorria eta azpialdea, aldiz, zurixka. Euskaldunon sinesmenetan presentzia... [+]
Esaera asko sortu ditu hegazti honek. Ikusteko zaila den arren, denok ezagutzen dugu. Nola? Kantuagatik. Bere izena kantu egiteko erak eman diola pentsa dezakegu. Urtero kantatzen du udaberrian eta uda partera aldiz, isildu egiten da. Esaerak dioenez, “maiatzean kuku, San... [+]
Basoan barrena oinez joan eta hara, ‘krrukrru-krru’ ozen bat entzun da. Bi aldeetara begiratu... Nor ote? Okil beltza hegan. Ez da hegazti txikia eta kolore beltza du, beleak bezala. Antzeko tamaina eta kolore bera dute bi hegazti horiek, horregatik da agian Sakanan... [+]
Desagertzeko arriskuan dagoen basoilarra ikusi dute azken egunetan Larra eta Aztaparretako naturgunean, Belaguako La Contienda bailarako eski estazioko aparkalekuan. Jokabide arraro horrek kezka sortu du biologoen artean, aurtengo negu beroak eraginda izan baitaiteke. Basoilarra... [+]
Andatza-Ezkeltzu Bizirik taldeak antolatuta, irteera berezia egingo dute Ezkeltzu ezagutzeko: hegaztiei eta ondare arkeologikoari buruzko azalpenak emango dituzte ibilbidean zehar eta erakusketa ikusgai egongo den ukuiluan elkarrekin hamaiketakoa eginez biribilduko dute goiza.
Azterlan zabal batek erakutsi berri duenez, 1980tik 2016a bitartean hegaztien populazioak % 25 gutxitu dira azken 40 urteotan, eta ia % 60 nekazaritza-inguruneetako espezieen kasuan. Hori da, hain zuzen ere, Europako hegaztiei buruz orain arte egindako ikerketa handienaren... [+]
Sustrai Erakuntzak Bioaniztasuna Nafarroan, galtzeko arriskuan den bizi-baliabidea txostena kaleratu du. Bertan irakur daitezke Nafarroako Gobernuak 2021eko iraila bitarte jaso dituen datuak. Sustrai Erakuntzak nabarmendu du kopuru horiek gutxienekoak direla, haize erroten... [+]
Zentral eolikoen proiektuek eragin dute herritarren artean mendiko bizidunekiko jakin-mina piztea. Adibiderako, Andatza-Ezkeltzu Bizirik taldeak antolatuta hitzaldia eman du Aitor Leizak maiatza hasieran, Zizurkilen. Leiza Itsas Enarako kidea da. Txikitatik du hegaztiekiko... [+]