Kalamua hemen da
Kalamua hemen da. Kalamutik (Cannabis sativa) datoz marihuana eta haxixa, besteak beste. Kalamua munduan gehien kontsumitzen den droga omen da. Legezko ardoak eta botikak kontuan izan gabe izango da… Gero eta estatu gehiagotan legezkoa da kontsumoa, kontsumitzailearen patrikaren eta gorputzaren osasunerako.
Kalamua hemen da. Kalamuarekin egiten da zuntz natural ezaguna. Gai horrekin egin izan dira ehunka urtetan gure itsasontziak gobernatzen zituzten soka, lokarri, txikota eta abar. Baita arropa eta papera bezala beste gauza askotarako ehuna ere. Eta bueltan dator.
Kalamua hemen da. Kalamuak (Cannabis indica) izugarrizko onurak dakartza osasungintzan. Ez da berdantza-bartekoa bere erabilera, eta indarrean dator bueltan. Gero eta gehiago darabilte sendagileek gaixoen osagai.
Kalamua hemen da. Izan ere nekazaritzaren aiekatik ere onuragarria da oso. Lau hilabetetan hazten den kalamu golde batek 20-50 urtetan hazten den zortzi golde basok adina oxigeno askatzen du. Golde horrek berak lau golde basok adina paper ematen du. Kalamuaren paper hori oso ona da, sendoa eta iraunekoenetakoa; zortzi aldiz birziklagarria da, zurarena, aldiz, hirutan besterik ez. Kalamua ia mundu guztian landu daiteke, lur eta klima gehienetara egokitzen da; era berean, gaitz eta izurrite gutxik erasotzen dio, pestizida eta botika beharrik ez duelarik. Kalamua landu eta sortzea soja (Glycine max) egitea baino askoz merkeagoa da. Kalamu zuntzaren dohainak oso onak dira, lihoarenak baino hobeak, agi danean, eta aproposa da oinetakoak, arropak, poltsak, lokarriak eta abar josteko. Egun plastikoa erabiliz sortzen ditugun ia gauza guztiak kalamuz egin daitezke; “kalamu plastikoak” ingurumena zaintzen du eta erabat biodegradagarria da. Eraikinen isolamendu termikorako erabiltzen da baita ere: erresistentea, malgua eta merkea da. Kalamua kosmetikagintzan ere erabiltzen da xaboiak eta abar egiteko, urik kutsatu gabe eta ingurumena errespetatuz. Kalamudiak erradiazioak bereganatu eta jasotzen ditu; airea garbitzen du. Kalamua jaten duen aziendak ez du hormona laguntzailerik behar izaten.
Kalamuaren haziak proteina asko du eta itxuraz naturan ia aurkiezinak diren bi gai berak baizik ez ditu: azido gamma-linoleikoa eta edestina proteina. Zientzialariek honela diote: kalamu hazien olioa pertsonak zuzenean digeritzen duen proteina, mineral, gantz-azido eta aminoazidoen iturri natural onena da. Eta ondoren dator gure osasunerako duen onura mordoa. Baina hori oin bikoetan iaiotutako osasungileen esku uzten dut. Gero eta arruntagoa izango da kalamua gure bizitzetan. Kalamua hemen da.
Hemen gatoz, atzera ere, hausnarra berritzera. Edo behintzat saiatzera. Edo horrekin amestera. Ez dakit, ordea, berritik zer izango dugun; izan ere, antza, munduak lehengo lepotik burua jarraitzen du. Barkatu okerra: gizakiok jarraitzen dugu lehengo lepotik.
Jakoba Errekondok Ilargia eta landareak 2025eko agenda eskutan, ilargiaren arabera baratzeko lanak nola antolatu azalduko du eta entzuleen galderak zuzenean erantzungo ditu. Antton Olariagak argitalpen horretarako egin dituen hamabi piztiren ilustrazioak erakutsiko ditu eta... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
A ze fauna! atalaren lehen denboraldian, olatuz-olatu hainbat itsas izaki aurkeztu dizkizuet txoko honen traineruko kareletik. Ordea, bigarren denboraldiko nire lehen artikulua lagun bati gorazarre egin eta bere lanaren garrantzia azpimarratzeko erabili nahi dut:... [+]
Plastikoan bilduta saltzen dizkigute zuritutako sagarra, mandarina, ahuakatea eta abar. Eta ez gaitu lotsagorritzen.
Euskal Herriaren zatirik handiena klima zonalde epelean kokatuta egon arren, Arabako eta Nafarroako hegoaldean ez ezik, edonora hedatzen dira udako bero bolada latzak. Eta, dirudienez, klima aldaketarekin okerrera eginen du egoerak –edo egiten ari da, honezkero?–... [+]
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]
Liburuaren lehen aurkezpena irailaren 20an izango da, ostiralarekin, 18:30ean Azpeitiko Elikagunean. Bertan izango dira Miguel Arribas Kelo eta Marc Badal egileak, Markel Lizasoain itzultzailea, Maitane Gartziandia diseinatzailea eta Dani Blanco argazkilaria. Egileen azalpenak... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Amarengandik hurbil bizitzea gustatzen zaie. Ez dira urrutira joango santio-belarraren (Jacobaea vulgaris) haziak, eta haiengandik jaiotako landareak, familia osoa, amaren eta amonaren aldamenean hazi eta biziko dira. Familia tzarra, izan ere landare bakoitzak sasoi batean... [+]
Hegazti buruhandia dugu hau, baina ez egoskorra delako, baizik eta fisikoki buru handia duelako. Horregatik da ezaguna hegazti hau, euskaraz erabiltzen diren izen askok bere begi eta buru handiari egiten diote erreferentzia: buruhandi, txorihandi, begihandi, ahohandi…... [+]
"Kaixo Garbiñe! Asko gustatzen zait egiten duzuna. Ugalkortasunarentzat sendabelar baten bila ari naiz baina zure liburuan ez dut aurkitu. Bizi naizen lekuan inork ez daki horri buruz”. Mezu hori jaso nuen hilabete dela Instagrameko pribatutik eta eragin... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
"Nai dezu katillu bat borraja loriak?”, idatzi zuen 1906 eta 1908 artean Baserritarra aldizkarian argitaratzen zituen artikuluetako batean Biktoriano Iraola Aristigietak. Borraja (Borago officinalis) sendabelar sonatua izan da: eztula baretzeko, diuretiko,... [+]
Beste hainbat intsekturen kasuen modura, hau ere “tigre” hitzaren itzalpean izendatzen dute herrialde batzuetan. Jakina, halako izena jarriz gero espero zitekeen ehizarako trebetasuna ezin falta! Eta halaxe da, bai.