Juana Rivas, Sara Majarenas eta XXI. mendeko miserikordia etxeez
Michel Foucault eta enparauak irakurriz beti pentsatu izan dut Frantziako Iraultzaren ostean kontrola gorputzaren barneraino sartzeko mekanismo gisa antolatu zutela kartzela egitura osoa. Aurretik, zigor publikoa jasotzen zuten araua betetzen ez zuten horiek: urkamendia, eskua moztu lapurrei, borreroak plaza erdian… herritar guztiek zuten aukera espektakulua ikusteko, eta bide batez, agintariek ohartarazi egiten zieten herritar matxinatuei gizalegezko hiritar ez baziren ondorio horiek izango zituztela.
Emakumeak, ordea, ez gara sekula izan ez gizaki eta ez legezko. Horregatik, espetxe sistema modernoa sortu baina mende batzuk lehenago, emakumezkoentzako kartzelak egon, bazeuden: Miserikordia etxeak. Alegia, gizonezkoak era publikoan zigortzen zituzten. Andrazkoak, berriz, espazio pribatuan: askatasuna ukatuta. Gerora sortu den espetxe sistema, berriz, erabat patriarkala da mugimendu feministatik behin eta berriro salatu dugun bezala.
Bostehun urte izango dira lehen Miserikordia etxeak sortu zirela, baina, mendeak joan eta mendeak etorri, indartu besterik ez da egin garai hartako galera etxeen logika. Are gehiago, espetxe sistemak aldagai berriak gehitu ditu andrazkoak modu bikoitz edo hirukoitzean zigortzeko. Askatasuna ukatzeaz gain, balio patriarkalen araberako emakume on ez direla oroitarazten die, besteak beste, etxeko laboreak egitera behartuz eta haurrak kenduz. Ezaguna zaigu hori Euskal Herrian. Oraindik entzun ditzakegu haur horien intziriak eta ama horien negarrak Saturrarango hondartzan.
Ez gaude Erdi Aroan, eta ez dira Gerra Zibileko garaiak. Baina, duela zenbait egun Juana Rivasek haren semeak itzuli behar izan dizkio tratu txarrengatik salatu zuen gizonari. Emakumeok ez gara ez gizaki, ez legezko, eta badirudi, legea tartean jarri arren, behartuta egon dela Rivas haren semeak indarkeria matxistaz akusatuta dagoen gizonezko baten eskuetan jartzera. Guardia Zibilen aurrean utzi zituen haurrak, eta hedabide ugarik gizonezkoaren “garaipen” gisa irudikatu dute prozesua. Aske da Rivas, baina, haurrak lapurtu dizkiote eta baldintzapeko askatasuna galtzeko arriskua du fiskalak hori berrikusi behar dela esan baitu berriki. Gainera, bi eta lau urte arteko espetxe zigorra jasotzeko arriskua du, oraindik epaiketaren zain baitago, haren haurrak erasotzaile batengandik defendatzeagatik. Ez gaude Erdi Aroan, eta ez dira Gerra Zibileko garaiak, baina, Saturrarango kresalaren usaia dario auziari.
Ez gaude Erdi Aroan, baina, duela gutxi Barakaldotik Galiziara ihes egin zuen andre batek haren haurrekin, justiziak eskatzen baitu tratu txarrengatik salatutako gizonezkoak haurren kustodia har dezala. Eta, zer da ba Sara Majarenasen eta Izar haren alabaren patua, Miserikordia etxe batean giltzapetuta egotea ez bada? Ama eta alabak jasan zuten eraso matxista bortitza. Baina, orduan ere, estatuak ez zuen mugimendu txikiena ere egin bi andrazkoen egoera hobetzeko. Aitzitik, Madrilen dira biak, amak haren zigorraren hiru laurdenak bete ditu honezkero, eta Izarrek eskolan hasi beharko luke hemendik hamar egunera. Egoera iraultzen ez bada, Izarrek Madrilen egin beharko ditu haren eskolaratzearen lehen hilabeteak; arrotza zaion hizkuntza batean, eta haren izaera eta identitatea ezkutatuz.
Ez gaude Erdi Aroan, eta ez dira Gerra Zibileko garaiak, baina, Madrilen ere entzun daitezke Saturrarango mojen dotrina saioak eta aro iluneko zarraila hotsak. Bostehun urteren ostean, ez da gizalegerik andrazkoentzako.
Artikulu hau Klitto atariak argitaratu du eta Creative Commons lizentziari esker ekarri dugu.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]