Juana Rivas, Sara Majarenas eta XXI. mendeko miserikordia etxeez
Michel Foucault eta enparauak irakurriz beti pentsatu izan dut Frantziako Iraultzaren ostean kontrola gorputzaren barneraino sartzeko mekanismo gisa antolatu zutela kartzela egitura osoa. Aurretik, zigor publikoa jasotzen zuten araua betetzen ez zuten horiek: urkamendia, eskua moztu lapurrei, borreroak plaza erdian… herritar guztiek zuten aukera espektakulua ikusteko, eta bide batez, agintariek ohartarazi egiten zieten herritar matxinatuei gizalegezko hiritar ez baziren ondorio horiek izango zituztela.
Emakumeak, ordea, ez gara sekula izan ez gizaki eta ez legezko. Horregatik, espetxe sistema modernoa sortu baina mende batzuk lehenago, emakumezkoentzako kartzelak egon, bazeuden: Miserikordia etxeak. Alegia, gizonezkoak era publikoan zigortzen zituzten. Andrazkoak, berriz, espazio pribatuan: askatasuna ukatuta. Gerora sortu den espetxe sistema, berriz, erabat patriarkala da mugimendu feministatik behin eta berriro salatu dugun bezala.
Bostehun urte izango dira lehen Miserikordia etxeak sortu zirela, baina, mendeak joan eta mendeak etorri, indartu besterik ez da egin garai hartako galera etxeen logika. Are gehiago, espetxe sistemak aldagai berriak gehitu ditu andrazkoak modu bikoitz edo hirukoitzean zigortzeko. Askatasuna ukatzeaz gain, balio patriarkalen araberako emakume on ez direla oroitarazten die, besteak beste, etxeko laboreak egitera behartuz eta haurrak kenduz. Ezaguna zaigu hori Euskal Herrian. Oraindik entzun ditzakegu haur horien intziriak eta ama horien negarrak Saturrarango hondartzan.
Ez gaude Erdi Aroan, eta ez dira Gerra Zibileko garaiak. Baina, duela zenbait egun Juana Rivasek haren semeak itzuli behar izan dizkio tratu txarrengatik salatu zuen gizonari. Emakumeok ez gara ez gizaki, ez legezko, eta badirudi, legea tartean jarri arren, behartuta egon dela Rivas haren semeak indarkeria matxistaz akusatuta dagoen gizonezko baten eskuetan jartzera. Guardia Zibilen aurrean utzi zituen haurrak, eta hedabide ugarik gizonezkoaren “garaipen” gisa irudikatu dute prozesua. Aske da Rivas, baina, haurrak lapurtu dizkiote eta baldintzapeko askatasuna galtzeko arriskua du fiskalak hori berrikusi behar dela esan baitu berriki. Gainera, bi eta lau urte arteko espetxe zigorra jasotzeko arriskua du, oraindik epaiketaren zain baitago, haren haurrak erasotzaile batengandik defendatzeagatik. Ez gaude Erdi Aroan, eta ez dira Gerra Zibileko garaiak, baina, Saturrarango kresalaren usaia dario auziari.
Ez gaude Erdi Aroan, baina, duela gutxi Barakaldotik Galiziara ihes egin zuen andre batek haren haurrekin, justiziak eskatzen baitu tratu txarrengatik salatutako gizonezkoak haurren kustodia har dezala. Eta, zer da ba Sara Majarenasen eta Izar haren alabaren patua, Miserikordia etxe batean giltzapetuta egotea ez bada? Ama eta alabak jasan zuten eraso matxista bortitza. Baina, orduan ere, estatuak ez zuen mugimendu txikiena ere egin bi andrazkoen egoera hobetzeko. Aitzitik, Madrilen dira biak, amak haren zigorraren hiru laurdenak bete ditu honezkero, eta Izarrek eskolan hasi beharko luke hemendik hamar egunera. Egoera iraultzen ez bada, Izarrek Madrilen egin beharko ditu haren eskolaratzearen lehen hilabeteak; arrotza zaion hizkuntza batean, eta haren izaera eta identitatea ezkutatuz.
Ez gaude Erdi Aroan, eta ez dira Gerra Zibileko garaiak, baina, Madrilen ere entzun daitezke Saturrarango mojen dotrina saioak eta aro iluneko zarraila hotsak. Bostehun urteren ostean, ez da gizalegerik andrazkoentzako.
Artikulu hau Klitto atariak argitaratu du eta Creative Commons lizentziari esker ekarri dugu.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]
Ortutik itzuli berritan erabaki nuen Twitterretik alde egitea, oraindik Twitter zenean. Auzolan batera joan nintzen, brokoliak eta azaloreak landatzera, eta mindfulness efektua zapuztu zidan algoritmoak, idazle feminista transgorrotatzaile baten txioak jaurtitzearekin... [+]
Desgaitasun fisikoa duen arkitekto baten alabaren etxea bisitatu ondoren idazten dut honako hau.
Desgaitasun fisikoa duten pertsonen taldeek ez dute arkitektoa maite, beraien bizitza zailtzen duen gaizkile bat kontsideratzen baitute. Gorrotoa ulerkorra da: arkitektoaren lanak... [+]
Iragana ulertzen saiatzen eta etorkizuna bideratzen, oraina joaten zaigu zenbaiti. Nire proiektuetako bat (hasi baina landu ez dudana oraindik) dudan zuhaitz genealogikoa egitea da. Horretan lagunduko didan liburutxo bat ere erosi nuen. Baina, hain da handia lana, liburutxoa... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]