Espainiako errege emerituak Francisco Franco fundazioaren sortzaileei jakinarazi zien legeek ez dutela baimentzen estatuburuen zein errege-erreginen “memoria iraintzerik”. Aste honetan zabaldu da fiskaltzak Juan Carlos I.aren aurkako hiru ikerketak artxibatzeko asmoa duela.
Espainiako diktadorea hil ondorengo urtean, 1976an, sortu zuten Francisco Franco Fundazioa. Gaur, ostirala, ospatu du 45. urteurrena eskuin muturreko taldeak. Hain zuzen, hasieratik izan da fundazioaren helburua, besteak beste, Francisco Francoren ezagutza zabaltzea, haren bizitza “gorestea” eta “legatua zaintzea”.
Bada, Publico.es egunkariak argitaratu duenez, Juan Carlos I. Espainiako errege emerituak babestu egin zuen fundazioaren sorrera. 1976ko azaroaren 24an errege-etxera joan ziren fundazioko nagusiak, Carmen Franco diktadorearen alaba buru zutela. Bertan, monarkari eskatu zioten Madrilgo El Pardo jauregiko areto batzuk uzteko, frankisten egoitza izan zedin.
Halaber, galdegin zioten esku har zezan “Francisco Francoren figura ospetsuaren kontrako irain eta faltsukerien kanpaina amaitzen laguntzeko”. Fundazioko iturrien arabera, erregeak erantzun zien Espainiako eta edozein estatutako legeek ez dutela onartzen euren estatuburuen eta errege-erreginen “memoria iraintzerik”.
Lapurtuta ere, ez dute epaituko
Juan Carlos I.aren aberastasunaren gaineko hiru ikerketa zabalik daude gaur egun, baina ez luzarorako. Izan ere, Espainiako Auzitegi Gorena hiru kasuak ixteko dekretua prestatzen ari da, errege emerituaren “bortxaezintasuna” argudiatuta. Zerga-iruzurrak eta ustelkeria delituak aztertzen aritu dira, baita nazioarteko zenbait komisio jaso izana ere. Esaterako, ikertu dute ea monarkak 60 milioi euro jaso zituen komisio gisa, Saudi Arabiako abiadura handiko trenaren eraikuntza lanetan esku hartzeagatik, adjudikazioak Espainiako enpresei emanez.
Dena dela, hiru ikerketak artxibatzeko asmoa du Fiskaltzak, hainbat arrazoi dela medio: delitu batzuk epez kanpo daudelako, beste batzuk garai hartan erregeak zuen “bortxaezintasunagatik”, eta Ogasunari bost milioi euro ordaindu zizkiolako aurrez ezkutatutako dirua orekatzeko. Beraz, borboi honek ere ez du auzitegira joan beharko.
Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.
Bilbo, 1954. Hiriko Alfer eta Gaizkileen Auzitegia homosexualen aurka jazartzen hasi zen, erregimen frankistak izen bereko legea (Ley de Vagos y Maleantes, 1933) espresuki horretarako egokitu ondoren. Frankismoak homosexualen aurka egiten zuen lehenago ere, eta 1970ean legea... [+]
Deportazioaren Memoriarako Euskal Koordinakundeak aintzat hartu nahi ditu Hego Euskal Herrian jaio eta bizi ziren, eta 1940tik 1945era Bigarren Mundu Gerra zela eta deportazioa pairatu zuten herritarrak. Anton Gandarias Lekuona izango da haren lehendakaria, 1945ean naziek... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.
Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute EH Bildu, PSN eta Geroa Baik. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko... [+]
"88 urteko isiltasuna nahikoa da; gure herritarrek behingoz aitortza ekitaldi bat merezi dute"
