Joseba Intxausti hil da, historialaria eta euskal kulturaren sustatzailea

  • Joseba Intxausti Rekondo (Segura, 1936 - Donostia, 2023) hil da, Jakin aldizkariko zuzendari izandakoa eta euskararen historia sozialaren ikertzailea eta euskal kulturaren sustatzailea. Liburu eta artikulu ugari idatzi zituen bere bizitzan eta hainbat elkarteren sorrera bultzatu zuen, tartean UZEI terminologia eta lexikologia zentroarena.

Joseba Intxausti historialari eta euskaltzalea. Argazkia: Foku / Andoni Canellada

2023ko abuztuaren 18an - 07:17
Azken eguneraketa: 10:30
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Euskal kulturgintzan ibilbide oparoa egindakoa zen Joseba Intxausti segurarra. Ostiral honetan hil da 87 urte zituela. Fraide frantziskotar izandakoa, Arantzazun eta Erriberrin ibilia eta historia ikasketak Bartzelonan egina, hiztegigintzan eta hizkuntzaren modernizazioan aritu zen buru-belarri bere bizitzaren zati handienean.

Jakin eta Anaitasuna aldizkarien zuzendari izan zen eta aldizkari horien baitan sorturiko mugimenduan aritu zen, Joxe Azurmendi, Joan Mari Torrealdai, Paulo Agirrebaltzategi eta beste batzuekin batera. Arantzazun 1968an euskara batua sortzeko bileretan hartu zuen parte Intxaustik.

Hainbat ekimen eta elkarte bultzatu zituen, tartean UZEI lexikologia eta terminologia zentroaren eta Bidegileak bildumaren sorrera. Gainera, Euskaltzaindiaren Joanes Etxeberri egitasmoan eta Kulturaren Euskal Fundazioan ere aritu zen, azken honetan idazkari nagusi izan zen. Euskararen akademiak euskaltzain urgazle izendatu zuen 1961ean eta ohorezko euskaltzain 2004an.

Intxaustik lan ugari utzi ditu idatzita. Berea da, esaterako, Euskal Aditza (Itxaropena, 1960) liburua, eta Euskal Herria entziklopedia zuzendu eta koordinatzen aritu zen. Jakin-ek bere obra osoa paratu zuen interneten duela urte batzuk.

"Ni euskararen mundutik nator, eta nahiago baduzu, etnografiatik, eta historia luze harrigarri batetik –azaldu zion Miel A. Elustondori, ARGIArekin 2005ean egindako elkarrizketan–. Segur aski ez inorenak baino hobeak, baina neuri suertatu zaizkidanak: gurasoak bezala, senide eta osaba-izebak bezala, lurra bezala, garaia bezalaxe… giza askatasunak dituen muga naturalak. Nik ez dut hori patu gaizto bat bezala bizi nahi: neureak ditut, eta akabo! Eta eroso!".

Elkarrizketa zabal horretan kontatzen ditu Intxaustik bere ideia eta bizitzako pasarte ugari.

Joseba Intxausti 1993ko elkarrizketa batean. Argazkia: Leire Arzuaga / ARGIA

 

1989ko irudia, Intxausti bere bulegoan lanean. Argazkia: ARGIA artxiboa.

 

Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxean 1976an, Paulo Agirrebaltzategirekin batera. Argazkia: Pedro Loubet

 

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Kultura
2025-03-27 | Iker Barandiaran
Faxismoari kontra beti eta bortizki

Antifa hardcore
Lee-Kore + Hoben
Autoekoizpena

---------------------------------------------------------

Tamalez ez da ohikoa Arrasaten hardcore kontzertuak egitea, bestelako musika eszenak nagusitzen direlako. Hala bada, joan den larunbatean herriko gazte batzuen... [+]


Humanismotranshumanismo...

Zero. Transhumanismoa ate-joka erdi aro berrian
Aitor Zuberogoitia
Jakin, 2024

-----------------------------------------------------------

Hasieran saiakera filosofiko-soziologikoa espero nuen, baina ez da hori liburu honetan aurkitu dudan bakarra. Izan ere, biografia... [+]


Olaia Inziarte. Animalia artean kantari
“Nire izateko manera nire ardura da, baina ez nire kulpa”

Hunkituta eta ilusioz egin dut Iruñetik Oronozerako bidea. Maite dut Olaia entzutea, baita hizketan ere. Herriko farmaziaren ondoan autoa utzi eta balkoitik agurtu naute hark eta bere zakur Arak. Grabagailua martxan jarri aurretik, bueltaxka egin dugu frontoira eta Arak... [+]


2025-03-25 | Julen Azpitarte
Kresalezko amodio birtuala

Adolfo Bioy Casares (1914-1999) idazle argentinarrak 1940an idatzitako La invención de Morel (Morelen asmakizuna) eleberria mugarritzat jotzen da gaztelaniaz idatzitako literatura fantastikoaren esparruan. Nobela motza bezain sakona da, aparta bere bakantasunean, batez... [+]


Zertaz ari garen ezer gertatzen ez denean, edo hiru idazle errealista

Anton Txekhov, Raymond Carver eta Alice Munroren ipuingintzari buruzko mahai-ingurua egin dute Iker Sancho, Harkaitz Cano eta Isabel Etxeberria idazle eta itzultzaileek, Ignacio Aldecoa zenaren ipuin literarioaren jaialdian, Gasteizen. Beñat Sarasolak gidatuta, autore... [+]


Askatu dute kolonoek jipoitu eta militarrek atxilotutako Oscar saridun palestinarra

No other land dokumentalaren zuzendari Hamdan Ballal kolono sionistek jipoitu zuten astelehenean bere herrian, beste hainbat palestinarrekin batera, eta Israelgo militarrek eraman zuten atxilo ondoren. Astarte goizean askatu dute.


2025-03-21 | Xalba Ramirez
Verde Prato, tropismoa eta Dolce Vita

Bizitza eztia
Verde Prato
Plan B Records, 2024

--------------------------------------------------------------

Ousmane Sembène zinemagile senegaldar ospetsuari galdetu zioten ea bere pelikulak Europan ulertzen ote ziren. Erantzuna, epikoa: “Izan gaitezen... [+]


Mona Lisaren lapurreta

Ihes plana
Agustín Ferrer Casas
Itzulpena: Miel A. Elustondo
Harriet, 2024

---------------------------------------------------------

1936ko azaroaren 16an Kondor legioko hegazkinek Madrilgo zenbait museori egin zieten eraso. Eta horixe bera da liburu honetara... [+]


Inoren Ero Ni + Lisabö
Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]


2025-03-20 | ARGIA
“Kateekin ateak hautsi” goiburupean ospatuko da Nafarroaren Eguna apirilaren 27an

Iruñeko Zaldiko Maldiko Elkartean eta Baigorriko Bixentainean aurkeztu da aurtengo Nafarroaren Eguna, egun berean. Ohi bezala, apirileko azken igandearekin bat egingo da festa Baigorrin, eta horrez gain, apirilean hainbat ekitaldi egingo dira eskualdean.


2025-03-19 | Bertsozale.eus
Maiatzean jokatuko da Udabarria Bertsotan

Maiatzaren 8an hasiko da Bizkaiko Bertsolari Txapelketako sailkapen fasea. Zortzi saio bikoitz jokatuko dira maiatzeko eguenetan. Sarrerak eskuragai daude bertsosarrerak.eus atarian.


Eguneraketa berriak daude