Jose de Amezola eta Euskal Herriko lehen urre olinpikoaren historia bitxia

  • Rioko Joko Olinpikoak zeresana ematen ari diren egunotan, lehen urre olinpikoa eskuratu zuen euskal herritarraren historia kontatu du Aiaraldeak. Domina lortzeko modua bitxia izan zen, gaur egun antzeko lorpenek eskatzen duten lehia biziarekin alderatuta.

Artikulu hau CC BY-SA 3.0 lizentziari esker ekarri dugu.

2016ko abuztuaren 16an - 09:05
Borobilean nabarmenduta dago Jose de Amezola (argazkia: Teresa Aranguren).
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

1900. urtean eskuratu zuen Jose de Amezolak zesta-puntako urrezko domina Parisen antolatutako Joko Olinpikoetan, Nazioarteko Erakusketarekin batera, alegia. Ez zuen bakarrik lortu, bikotea osatu baitzuen Santanderreko Juan de Villotarekin.

Egia esanda, lehen domina olinpikoak ez zuen historia berezirik izan. Berez, Iparraldeko bikote baten aurka lehiatu behar ziren, baina horiek uko egin zioten partida jokatzeari eta, ondorioz, garaipen erraza izan zuten Amezolak eta Juan de Villotak.

Batzorde Olinpikoak 2004an zilegitzat jo zituen dominak eta, ondorioz, Jose Amezola da Euskal Herriko lehen irabazle olinpikoa.

Artziniegan ehortzita

Jose de Amezola enpresari garrantzitsu baten semea izan zen eta kirolari aparta izateaz gain, hainbat ardura politiko izan zuen.

Izarran jaioa 1874an, Amezolak Belgikan ikasi zuen, eta Banco de Bilbaoko batzorkidea izan zen. Horrez gainera, Madrilen diputatua izan zen alderdi kontserbadorearen ordezkari gisa. Zehazki, 1914an hautatu zuten horretarako Durangon.

1922an hil zen Jose de Amezola eta Artziniegan ehortzi zuten herriko adopzio-semea baitzen. Geroago Teresa Garay alarguna ere bertan lurperatu zuten. Teresa Aranguren kazetari artziniegarraren aitona izan zen.

Albiste hau Aiaraldeak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Olinpiar Jokoak
Medailez gain, bideozaintza eta gentrifikazioa ere utzi dizkiete paristarrei olinpiar jokoek

Olinpiar Jokoek eta Paralinpiarrek dakarten "festa" gutxietsi gabe, kostu sozial, ekologiko eta ekonomiko izugarria eragin dutela dioten ahotsak ere badira, entzun nahi izanez gero. Horretan dabiltza Frantziako Legebiltzarretik, LFI Frantzia Intsumisoa alderdiko... [+]


Paris 2024, Errusia kanporatu eta Israel zuritu izanaren artean

Su-eten Olinpikoaren urraketak Errusia 2024ko Pariseko Jokoetatik kanpo uzteko balio izan du, baina Israelekin ez dute berdin jokatu, hasiera-hasieratik kutsu politikoa duen lehiaketa batean parte hartu ahal izan baitu.


Paris 1900-2024: lehen emakume olinpikoetatik lehen joko parekideetara

2024ko Pariseko Joko Olinpikoak lehen joko parekideak izango dira parte hartuko duten gizon eta emakumeen kopuruari dagokionez. Genero bakoitzeko 5.250 atletek hartuko dute parte uztailaren 26tik abuztuaren 11ra bitartean 33. Olinpiada modernoetan.


2024-04-02 | Xabier Rodríguez
Paris 2024
Eredu olinpiko ezagun baten sintomak

Hiri bat Olinpiar Jokoen antolatzaile izendatzen dutenean, biztanleen artean  ilusioa sortzea da helburuetako bat. Asko dira hartu beharreko erabaki polemikoak, eta herritarren babesa izateak lana errazten du. Hala ere, 2017an Nazioarteko Olinpiar Batzordeak (NOB) Paris... [+]


2022-12-29 | Jon Torner Zabala
Gizonezkoek ere lehiatu ahal izango dute igeriketa artistikoan 2024ko Joko Olinpikoetan

Nazioarteko Olinpiar Batzordeak onartu du gizonezkoek ere lehiatu ahal izango dutela taldekako igeriketa artistikoan, 2024an Parisen egingo diren Joko Olinpikoetan.


2022-12-21 | Jon Torner Zabala
Elurraren turismoari lotutako espekulazioa salatu du Kataluniako Stop Jocs Olímpics plataformak

Baqueira Beret-eko eski estazioan eman du prentsaurrekoa 2030eko Neguko Joko Olinpikoak antolatzeko 'Bartzelona-Pirinioak' hautagaitzaren kontrako Stop JJOO plataformak, luxuzko 38 etxebizitza eraikitzen ari diren lekuan bertan.


2022-11-02 | Jon Torner Zabala
2024ko Joko Olinpikoak: Baionako festak, kolokan?

Litekeena da 2024an Baionako festak beste data batean egin behar izatea, eta bertan behera geratzeko arriskua ere badago, bertan egon beharko luketen polizia gehienak Pariseko Joko Olinpikoetan izango direlako.


Iñigo Llopis, igerilaria
“Ilusio handiena Parisera joatea da”

Iñigo Llopis igerilari donostiarrak hiru domina irabazi ditu Munduko Txapelketan eta 2021eko Tokio Paralinpiar Jokoetatik zilarra ekarri zuen etxera. Konporta Kirol Elkartean aritu ondoren, Basque Team klubean dabil gaur egun, “Gipuzkoan maila handia dago”... [+]


2022-05-16 | Jon Torner Zabala
Neguko Joko Olinpikoen kontrako plataformak milaka lagun bildu du Kataluniako Pirinioetan

2030eko Joko Olinpikoen hautagaitzaren inguruan uztailaren 24an egingo den galdeketari begira dago Stop JJOO plataforma. Puigcerdá herrian deitutako manifestazioa, datozen asteetan egingo dituzten ekintzen abiapuntua izan da.


Pau Lozano, "Stop Jocs Olímpics" plataformako kidea
“Pirinioek etorkizun hobea merezi dute, Bartzelonaren jolas-parkea izatea baino”

Txinan, Neguko Joko Olinpikoak egin diren zonaldean, elurrik egin ez eta artifizialki sortutakoa baliatu dute. Kataluniako Pirinioetan ere elur gutxi egin du, eta eski estazio askok ezin izan dute normaltasunez funtzionatu. Halere, 2030eko Neguko Jokoak begi-puntuan,... [+]


2022-04-04 | Jon Torner Zabala
Kataluniako Pirinioetan galdeketa egingo da, 2030eko Olinpiar Jokoen hautagaitzaren inguruan

Kataluniako Gobernuak bi galdeketa egingo ditu uztailaren 24an Pirinioetako herrietan, 2030eko Neguko Olinpiar Jokoen hautagaitzak daukan babesa neurtzeko. Kirol probak egingo diren herrietan galdera izango da: "Kataluniako Gobernuak aurkeztu beharko luke hautagai zerrenda,... [+]


Beijingeko jokoen ondorioa

Beijingeko neguko jokoetarako villa olinpikoa eraikitzen ari zirela, Jin dinastiako aztarnategi handi bat azaleratu zen.


“Festaren kapitalismoa”-ren sinbolo diren Olinpiar Jokoei erresistentzia, Aubervillierseko baratzeetatik

1935 urteaz geroztik landutako lurrak hormigoitu eta 2024an eginen diren Olinpiar Jokoetarako igerileku bihurtu nahi dituzte lekuko instituzioek. Desobedientzia eta okupazioaren bidetik dabiltza megaproiektu honen aurka borrokan. Hiri batetik bestera, Joko batetik bestera,... [+]


Espiritu olinpikoa eta merkantilismoa

Atenas, 1896ko apirilaren 6a. Lehen Joko Olinpiko modernoak inauguratu zituzten. 241 atletek –guztiak gizonezkoak– parte hartu zuten 10 eguneko kirol ekitaldian. 125 urte igaro dira.


Eguneraketa berriak daude