Jon Harluxetek Duzunaritzeko bere etxaldean nagusiki euskal arto gorria ereiten du. Lekuko arraza eta barietateen garrantziaz mintzatu zaio Laborari astekariari.
Biodibertsitatea ttipitzen ari dela, zoin dira arrazoinak, noren falta da?
Biodibertsitatearen berreskuratzeko interesa zoin den erranez ihardetsiko dut. Biodibertsitatearen begiratzea eta baliatzea beharrezkoa da beste laborantxa modelo batetarat joaiteko. Nahi bada tokiko laborantxa herrikoia egin, hots bere inguramena eta bere ekosistemak baliatzen dituena, tokiari egokia zaion genetika ukaitea beharrezkoa da. Toki guziak desberdinak direnez, toki bakotxari egokia den genetika atxeman behar da. Laborantxa herrikoia egin nahi bada, ezinbestekoa da bioaniztasunaren lantzea.
Azken urteetan, laborantxa mota batek desagertarazi ditu ainitz kabale eta landare mota...
Azken hamarkadetan bai... kabaletan landaretan bezala. Hazien kondua hartzen bada, nork kontrolatzen du egun hauen iturria? Katalogo batean hautatzen dira bainan ez da gehiago aniztasunik. Izugarria da galdu dena. Sagarretan hasi da lan bat hemen, baratzezainek hasia dute ere, bainan 50 urtez ainitz galdu da. Duela 50 urte, toki bakotxak bazituen bere haziak gai guzietan, etxalde bezain bat mota bazen denendako. Bioaniztasuna, genetika, beste batzuri utzi ditugu. Laborantxaren garapenaren ondorioa da, produktibismoaren ondorioa. Logika industrialean, dena zatitzen da, hazi egilea alde batetik, esne egilea bestetik, transformatzailea bestalde, etab.
Etxe haziak lantzen dituzue. Ohartzen zirezte alorrean desberdinak direla, hobeki ihardokitzen dutela?
Beren abantailak eta beren mugak badituzte. Abantail argia da hazirik ez dela erosten gehiago. Ekonomikoki ez da guti. Ni ohartu niz tokiko arto gorriak baduela gustu hobea. Ez da harrigarri, betidanik jendek jaten zuten hemen eta selekzioa gustuaren gainean egin dute ere, ez dute gustu txarrekoa atxiki. Alde ezezkorra da 50 urtez ez dela selekzionerik egin arto mota hortan eta ez dela egokitu gaurko beharreri. Lehen, ostoak kentzen zituzten eta gero zangoko gaineko partea mozten zuten, eskuz, behieri emaiteko, ondorioz haizeak makur gutiago egiten zuen nahiz artoa haundia izan.
Gaurregun, ez niz ari osto eta gaineko buruen kentzen. Beraz haizearengatik beranta hartzen dugu, artoak ez du aski ihardokitzen. Jakin behar da ere 50 urtez lan haundia egin dutela hazi egileek Ameriketan, obsesioa bezala, errendamenduaz eta haizeari ihardokitzeaz. Ahal guziak hortan sartu dituzte. Hortan gibelatuago gira, galtze pixka bat bada biltzean, alorraren itxura ez da beti ederra.
Amalur proietuak euskal laborarieri bide hortarik joaiteko gogoa sortu behar luke?
Alabainan hori nahi ginuke. Zer nahi desmartxa bada gaurregun tokiko ekoizpen eta tokiko laborantxari buruz bainan sentsu hortarat joaiteko tokiko genetika landu behar da, tokiko errealitatean. Sail guzietan. Ekonomikoki ere, gure eskualdea eta laborantxa ttipiak ateratu nahi badira, balioa eman behar zaio ekoizpenari, hots ekoizpena desberdindu behar da. Ipar orratz horren hartzeko, bioaniztasuna landu behar da.
Apirilean Kanboko Herriko Etxean sartu eta han egindako protestekin lotuta hiru lapurtar atxilotu ditu asteazkenean Frantziako Poliziak. Aske geratu badira ere, otsailean epaituko dituzte. Herriko Etxearen babesarekin, Bouygues enpresak duen etxebizitza eraikuntza... [+]
Filipe Laskarai eta Benjamin Charron atxilotu dituzte jendarmeek asteazken goizean, apirilean Kanboko Herriko Etxean sartu eta han egindako protestekin lotuta. Marieniako lurrekin ez espekulatzea eskatu zuten laborari eta ekintzaileek ekintza hartan.
Ekolurrak irailaren 23a, Europar Batasuneko Nekazaritza Ekologikoaren Eguna, aprobetxatu du tresna berria aurkezteko. Elikagai ekologikoak kontsumitzeko erraztasunak eman nahi dizkie herritarrei, Sareko bilatzailearekin: Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako ekoizle ekologikoen 269... [+]
Hemen gatoz, atzera ere, hausnarra berritzera. Edo behintzat saiatzera. Edo horrekin amestera. Ez dakit, ordea, berritik zer izango dugun; izan ere, antza, munduak lehengo lepotik burua jarraitzen du. Barkatu okerra: gizakiok jarraitzen dugu lehengo lepotik.
Plastikoan bilduta saltzen dizkigute zuritutako sagarra, mandarina, ahuakatea eta abar. Eta ez gaitu lotsagorritzen.
Ameriketako Estatu Batuen ipar ekialdean azken urteotan maila handiko fenomeno batek eragin garrantzitsua izan du osasun publikoan, eta basa animalien osasunaren garrantzia oroitarazten du. Argitaratu berri den ikerketa baten arabera, gertaera hori eta sortu dituen ondorioak... [+]
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]
Hitzordua Noaingo Zentzumenen Parkean izango da. Herritarrak eta ekoizleak elikagai ekologikoen inguruan biltzeko Nafarroako topagune handiena da azoka. Bederatzigarren edizioa da aurtengoa eta laugarren urtez jarraian Noaingo Zentzumenen Parkean egingo da.
Munduko klima gogorrenetakoa du Balutxistanek: basamortuko klimaren muturreko bero eta lehorteak, eta Arabiako itsasotik ekarritako montzoiaren eurite irregularrak, urte batzuetan eskasak eta bertzeetan uholdeak eragiteko modukoak. Hala eta guztiz ere, bertan laborantza badago,... [+]
Ez da ezusteko handirik izan Europako hauteskundeetan, eskuin muturrak gora egin duen bitartean, berdeek orain arteko emaitzarik txarrenetakoak izan dituzte. Zentzu horretan, geroz eta gehiago nabarituko dugu trantsizio ekosozialari lotutako erabakietan ebidentzia zientifikoek... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
Bost hilabete bete dira otsailaren 6an traktoreen mobilizazioak hasi zirenetik. Mirene Begiristainek eta Isabel Alvarezek ekofeminismoaren betaurrekoak jantzita aztertu dituzte mobilizazio hauek eta fokutik kanpo geratu diren laborariak eta aldarrikapenak ekarri dituzte lehen... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Esnatze horretan hainbat kausa elkartzen dira, eta lurraldean sakabanatuta dauden herrien erresistentzia-ahalmenak bete-betean erantzuten die. Joan den larunbatean, aldarrikapen horien inguruan manifestazio jendetsua egin zen Gasteizen. Kalean frogatu zen berriro posible dela... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganbarako koordinatzailea mintzatu da Egonarria saioan. Laborantzako eredu talkaz hitz egitean eta traktoreak kalera atera direnean, beti aipatzen da ditxosozko erderazko "PAC"-a, hau da, Europako Nekazaritza Politika Bateratua. Europako... [+]