“Helbürüa düzü gazter erakustea Xiberoan bizitzen ahal direla”
Azia elkarteak argitaratu berri du Zuberoako enpleguen gidaliburua, gazteei lan munduan sarbidea errazteko. Gazteei enpresa txikiak sortzen laguntzeko aurrezki eta mailegu txikiak ere antolatu ditu urteotan. "Lan eta bizi Xiberoan" aldarrikatzen duen Azia elkarteko Joana Hoki eta Laurent Beguerie elkarrizketatu ditu Laborari astekariak.
Zer da Azia elkartea ?
Azia MSAko [Mutualité Sociale Agricole, nekazaritzako langile guztien derrigorrezko aseguru publikoa] talde baten gogoeta batetarik abiatü züzün, gazte hanitx Xiberotik joaiten beitziren. Gazte talde batekin harremanetan sartü zütützün eta 1998an Azia alkartea sortü zizüen. Helbürüa gazter erakustea düzü Xiberoan bizitzen ahal direla, beren lürraldeko bizian parte hartzez. Alkartea 30 urtez peko gaztentako düzü eta urtez urte gazteek xede desberdinak antolatü dititzüe: Leküko Gazteen Lagüntzeko Geinazaleen Alkartea (CLEJ Comité Local d'Epargne pour les Jeunes), lürralde diagnoztikak Xiberoaren ezagützeko, eztabadak, bidajeak, telebista emankizün bat eüskararen süstatzeko…
Memento hontan 15 bat gazte gütützü. Urtearen kursean lizeo eta kolejioetako gaztentako formakuntzak antolatzen dititzügü (orentazioneari bürüz, CV [Curriculum Vitae] eta motibapen gütünen idazten ikasteko, lürraldearen ezagütza…). 2015an lehen esperientzia bat egin ondoan, Udalbiltzarekin lanean ari gütützü mügaz gaintiko ikastaldien proposatzeko Xiberoko eta Gipuzkoako gazter. Aurten eztabada gaüaldiak eta bidaje bat antolatü nahi gintiketzü gure taldearen zabaltzeko. Bestalde, Xiberoko ofizioen gida ürrentü behar dizügü.
Zertan da “Xiberoko ofizioen gidaliburua”?
Xiberoko ofizioen gida abiatü dizügü 2015ean, bi problematika nausietaz ohartü beikinen: gaztek ez dakizüe zer lan mota baden Xiberoan, ordüan ikasketak haütatzen dititzüe amiñi bat hasartez, eta gero Xiberotik joaiten dütützü ez beitüe lanik atzamaiten heben. Alta, sail zonbaitetan, entrepresek ez dizüe langilerik atzamaiten.
Ordüan pentsatü dizügü ikasketen haütatzeko mementoan, gazter erakutsi behar zaiela Xiberoan zer lan baden. Hartako, deliberatü dizügü Xiberoko ofizioen gida baten egitea. Tresna hori baliatzen ahalko dizügü kolejio eta lizeoetan lürraldeari egokitürik den orientazione baten lantzeko. 2015-ean bilküra püblikoak antolatü dititzügü, entrepresak ikusi eta ztatiztikak bildü enplegüari bürüz. Aurten ikerketa lan hori barnatüko dizügü, analiza eginen eta gida idatziko.
Xiberoko enplegua laborantxan da ere…
Azken urteetan Berrogaineko laborantxa eskolako ikasleekin lan egiten ginizün, beste gazteer laborantxan lan egiteko inbea emaiteko. Urte oroz forma desberdin bat haütatzen ginizün: argazki esposaketa, irrati emankizün, telebista emankizün, antzerki…
Xiberoko ofizioen gidan laborantxak inportantzia handia dikezü, gazte andana baten beharra beita sail hortan. Gazten motibatzeko, laborantxako sistema desberdinak erakutsiko dititzügü eta lekükotarzünen bidez laborari ofizioa maite düen gazte eli bati hitza emanen diezügü.
Aziak zazpigarren GALTa muntatzen du ere...
Azia sortüz geroz, gazten enplegüa lehentarzünetan izan düzü. 2000an lehen Leküko Gazteen Lagüntzeko Geinazaleen Alkartea (LGLGA) sortü zizüen, Xiberoan entrepresak muntatzen zütüen gazten lagüntzeko.
LGLGA bakotxa alkarte bat düzü. Kide bakotxak 180 € prestatzen dizü eta kide oroen artean biltzen den sosa gazter prestatzen dizügü interesik gabe. Orai artino, bataz beste 3.500 € prestatü dizügü gazter. Sos horri exker, materiela erosten dizüe edo banketxetan aijago sosa prestatzen diezüe. Gaztek sosa erremetitü ondoan, geinazaleek sosa arrabiltzen dizüe.
15 urtez, 54 gazte lagüntü dititzügü eta 182.000 € prestatü. 54 entrepresa horietarik batek bera ez dizü sosa erremetitü. Bena arrisküa parteliant oroen artean partekatzen denez, bakotxak hamar bat euro galdü zizün. Bestalde, üsü geinazaleek muntatzen diren entrepresak lanean ariarazten dititzüe, ordüan gazter püblizitate hon bat egiten diezü abiatzeko.
Aurten zazpigerren LGLGA abiatzen dizügü. Hasteko sos biltze kanpaña bat badükezü 2016eko urte ondarrealat artino. Parte hartzeko, nahiantek artikülü hontan den hitzemaite papera betatzen ahal dizüe edo bestelan xüxenka Aziarekin harremanetan sartzen ahal dütützü. Entrepresa bat muntatü nahi düen gazteek ere Aziarat deitzen ahal dizüe aski zale sos prestatzen ahalko beitügü.
Zien ustez, Aziak Xiberoko enpleguaren sortzean parte hartzen du?
Ez dizügü mündüa kanbiatüko, bena gure heinean enplegüa lagüntzen dizügü. Leküko Gazten Lagüntzeko Geinazale Alkartearen bidez gazter süstengü ekonomiko bat emaiten diezügü. Bena nonbait süstengü sozial bat düzü ere bai, sosaren gibelean parteliant talde bat beita.
Hau dela, Azian igaraiten diren gaztek xede desberdinen bidez gaüza hanitx ikasten dizüe. Lehen lehenik, ustez ezagützen günüan lürralde horren alde berri eta aberastarzün hanitx agertzen zizkützü. Ikasten dizügü taldean lan egiten, eztabadatzen, besten behatzen eta amets edo utopia batetarik xede konkretü eli batetara igaraiten. Gure ustez, izigarriko formakuntza düzü ondotik entrepresa baten muntatzeko edo manera zabalago batez Xiberoko bizian parte hartzeko. Bena Xiberoa bizi behar bada, nahi bezainbeste enplegü izanik ere, gaztek heben laket izan behar dizüe. Laborantxan bezala düzü, lana balükezü, tresnak eta teknikak hobetzen dütützü, bena gazteak ez badira untsa senditzen etxaltetan eta herrietan, ez dükezü segidarik. Ordüan ondoko urteetan nahi ginikezü bizi sozialari inportantzia berezi bat eman gure lanean. Prefosta, gazte zonbait interesatürik badira gurekin eztabadatzeko eta gure lagüntzeko, borta zabalik düzü!
Arazo mentalak dituztenen kopurua haziz doa, oraindik ere estigma sozial handia dute atzean eta, horri aurre egiteko, buruko nahasmenduren bat dutenak lan mundura bideratzen saiatzen da Elkarkide, Nafarroako Parlamentuan azaldu duenez. Lan horretan jarraitzeko laguntza eskatu du.
Beharginak Excavaciones Mendiola enpresarako ari zen lanean, Construcciones Urrutia enpresaren azpikontrata. Langilearen lehenengo eguna zen sektorean lanean.
Abenduaren 16an iragarri zuen multinazionalak Nafarroako lantegiaren itxiera. Ekoizpenari “normaltasunez” ekitea eskatu die langileei Ezkirotzeko zuzendaritzak, baina sindikatuek “ezinezkotzat” jo dute. Lan Ministerioak bilera deitu du ostiralerako... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, 18 eta 34 urte bitarteko gazte soldatadunen hileko batez bestekoak lehenbiziko aldiz gainditu du 1.500 euroko langa. 2010arekin alderatuta, ordea, 142 euro besterik ez da igo.
Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]
Boroa industrialdean hil zen 41 urteko I.P.C langilea, abenduaren 30ean biltegiko inbentarioa egiten ari zenean. ELA eta LAB sindikatuek, eta Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eman dute istripuaren berri.
-(1).jpg)
The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Aurrekontuak eta urteko kontuen itxiera, ez da besterik urteko garaiotan; etxeko ekonomiatik hasita, partekatzen ditugun espazio sozioekonomiko gehienetara. Enpresa handiak hasi dira kalkulagailuak ateratzen eta 2025ari begira asmo handiak martxan jartzen. Erakunde eta eragile... [+]
Garraio sektorean aritzen diren hamabi behargin hil dira aurten. LABek azaldu du garraio sektorean gertatzen diren heriotzak “erabat saihesteko modukoak” direla, eta horretarako borondate politikoa “besterik ez” dela behar, bai erakunde publikoen eta bai... [+]
Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]
Lanbidek Diru-sarrera Bermatzeko Errentetako iruzurraren aurkako kanpaina jarri du martxan, eta salaketetarako buzoi anonimoa sortu du. Jaso dituen kritikei erantzunez, adierazi du buzoi hau salaketak eta jakinarazpenak ordenatzeko tresna huts bat dela. Ez du ez klase... [+]
Azken astean sindikatuak 5 heriotzaren berri izan du eta dagoeneko 26 dira Nafarroan lanean hil egin diren edo beste erkidegotan beharrean zendu diren nafarrak. Alarma gorria pizteko moduko datuak LAB sindikatuaren iritziz.
Astelehen honetan zendu da langilea Muskizeko enpresan, mantentze lanak egiten zituen bitartean. Zerbitzu medikuek berehala esku hartu bazuten ere, ez zuten lortu suspertzea. UGT sindikatuak lan istripu honen arrazoiak ikertzea exijitu du.