Jevgenija Box estatuburu izatera iritsi zen orain 100 urte
Ukraniako Sobietar Errepublika izendatu zenean, emakume bat jarri zen hango Barne ministro, eta praktikan gobernuburu ere izan zen, ofizialki ez baitzen halako kargurik. 1917ko abenduaren 27a zen, eta kasik oharkabean emakumeen emantzipaziorako borrokan itu bat jarri zuen Jevgenija Boxek.
Militante komunista ukraniarrak paper garrantzitsua jokatu zuen 1917ko errusiar iraultzan, baina haren izena batez ere historiara igaroko da herrialde bateko buru izaten lehen emakumea izan zelako, jatorri aristokratikoko kargu sinbolikoak albo batera uzten baditugu bederen. Halaxe azaltzen dute dute K17 ekimeneko webgunean idatzitako biografian eta efemeride horixe gogorarazi digute sarean ere:
Gaur, duela 100 urte, Ukrainako Herri Errepublika Sobietarra sortu zen, historian (aristokraziazkoak kenduta) Gobernuburu moduan emakume bat, Jevgenija Box, izan zuen lehen Estatua. pic.twitter.com/ur77GPCmBn
— Draza Mihailovitx Txetnik Vojvoda (@Drazmihailovitx) 2017(e)ko abenduak 25
Askapenerako kontzientzia, baina, askoz lehenago hartu zuen Boxek. Adin txikikoa zenean gizon batekin ezkontzera derrigortu zuten gurasoek eta hala jabetu zen borrokatu beharraren garrantziaz. Politikoki boltxebikeen aldeko joera erakutsi zuen lehen momentutik eta horrek Siberiarako deportazioa, ihesaldia eta erbestea ekarri zion ordainetan. Gero, 1917an buru-belarri sartu zen Errusiar Iraultzan, Leninen estrategiarekin eta nazioen onarpenarekin zerikusia zuten hainbat ideiekin eztabaida eta tira-birak izan zituen –ukraniar nazionalismoaren beldur zen–, baina ordurako ezaguna zen boltxebikeen ezker-aldeko adarrean kokatzen zirenen artean.
1917ko abenduan, duela 100 urte Ukraniako Sobietar Errepublika ezarri zenean, herrialde horretako aginte gorena izan zuen denbora labur batez Boxek, historian halako izaera praktikoko kargu bat izaten lehen emakumea izan zen beraz.
Alemaniarren kontrako guduan eta kulaken matxinada zapaltzen erabakigarria izan zen, besteak beste. 1919ko boltxebikeen VIII. Kongresuan alboratua izan zen, batez ere ukraniar baserritarren eskaerekiko bere oposizio ultra-ezkertiar irmoa zela eta. Osasun arazoek jota hil zen 1925ean. Ukrainako egoera nahaspilatsuan Boxek iraultzaren alde egindako borroka garrantzitsua aintzat hartu izan dute beste iraultzaile ezagun ugarik.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Askotariko edoskitze ereduak ikusarazten ditu Todas las lactancias (Txalaparta) liburuak. Erakundeek bularra ematea gomendatzen dute, baina ez dituzte nahikoa baliabide eskaintzen eskubide hori bermatzeko. Ondorioz, edoskitzea nahi dutenek zein biberoia ematea erabakitzen... [+]
Fernanda Callejasek, Tatiana Romerok, Leo Bueriberik eta Vanessa Uyiguosak parte hartu dute Pikara Magazinek antolatutako "Emakume migratuen lana eta egoera ekonomikoa" eztabaida-mahaian.
Hiru hilabetez iraun du Mazango auziak, Gisèle Pelicotek irekitakoa, zeineten ikertu duten urte luzez senarrak somniferoz drogatu eta berak zein beste dozenaka gizonek 200 bat aldiz bortxatu izana. 51 gizon epaitu dituzte, eta senar ohi Dominique Pelicotentzat 20 urteko... [+]
“Ikertzaileen esperientziak komunikabideekin eta sare sozialekin duten harremanean” izeneko txostena argitaratu du FECYTeko Science Media Centre Españak (SMC), EHUko Gureiker ikerketa-taldearekin lankidetzan egindako inkesta batean oinarrituta. Emaitzen... [+]
Erasoen aurrean “kikilduko ez direla” eta "nazkaturik" daudela adierazi dute Lezo eta Errenteriako feministek eta autodefentsa feminista eta ekintza zuzena aldarrikatu dituzte.
Baztango Madame Birrots taldea emakumez osatuta dago. Landa eremutik eta ikuspegi feministatik mintzo dira.
Tabernan zaude, barran, eskatu nahian. Mostradorean beste pertsona batzuk ere berdin. Laster izango da zure txanda, baina zuri tokatu arren, zerbitzariak ez dizu galdetu ea zer nahi duzun, salto egin dizu eta zure atzean etorri den gizona atenditu du. Ergel aurpegia geratu... [+]
Bilbon bazterkeria arriskuan dauden kolektiboekin lanean aritu nintzen bost urtez, arrakala digitalaren inguruan, batez ere emakumeekin. Bidean, bortizkeria matxistekin eta beste arazo askorekin aurkitu nintzen. Oso modu organikoan, indarkeria matxista pairatzen zuten... [+]
Bukatu da (bukatzen ari da) tomatearen sasoia eta unea aprobetxatu nahi nuke uda honetan izandako kezka eta amorruak orriotara ekartzeko.
"Oñatiarra da, karisma handia du, baita babes soziala ere", seinalatu dute idatzi batean, sare sozialetako kontu berri baten bidez hedatu dena. Leku ugaritako neska gazteak elkartu dira salaketa egiteko. EITBk bertan behera utzi du, kautelaz, pertsona hori ageri... [+]
Atzo hasi ziren zabaltzen Iñaki Castro musika teknikariaren kontrako salaketak '@denuncias_euskalherria' kontuan, eta dagoeneko dozenatik gora emakumeren testigantzak bildu dira.
Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]