“Jendearen zalantzei erantzuna emateko sortu genuen egutegia”
Euskal Herriko etxe askotan egonen da zintzilikatuta Usurbilgo Alkartasuna kooperatibaren ilargiaren egutegia. ARGIAko Bizi Baratzea proiektua, Biharko Lurraren Elkartea, Ekolurra eta Nafarroako Nekazaritza Produkzioa Ekologikoaren Kontseiluak lagunduta, dagoeneko kaleratu dute 2021ekoa. Kooperatiban bertan, ohiko dendetan eta ARGIAren Azokan eskuratu daiteke. Asier Kortadi Agote Alkartasuna kooperatibako kidea elkarrizketatu dugu.
Nondik sortu zen ilargiaren egutegia egiteko ideia?
2010ean atera genuen lehen aldiz. Dendan ilargiaren inguruan askotan sortzen ziren zalantzak eta galderak, eta pentsatu genuen horri erantzun bat eman geniezaiokeela egutegiarekin. Hilabetez hilabete ilgora eta ilbehera irudikatzea izan zen asmoa, hortik hasi ginen. Handik urte pare batera, egutegi biodinamikoaren datuak gehitzea erabaki genuen: hor azaltzen da egun bakoitza zein nekazaritza lanetarako den aproposa.
Bi iturritatik jasotako informazioa biltzen du egutegiak, beraz.
Bai, hori da. Bata, ilargiarena: ilgora eta ilbehera irudikatzen dira egunez egun, zenbakiaren koadrotxoaren kolorearen arabera. Nekazaritzako eta basogintzako lanetan ilargiak momentu batzuetan lagundu egiten du, eta beste zenbaitetan kaltetu.
Bestea, berriz, egutegi biodinamikoarena da: nekazaritzarekiko eragin kosmikoa azaltzen du honek, Maria Thun-en ereduaren arabera. Laburbilduz, esan daiteke lau fase daudela, eta fase horietako bakoitzean gauza ezberdinak erein edo landatzea gomendatzen da: kolore gorriko marra duten egunak fruituak erein edo landatzeko egokiak dira, marroiak sustraia ematen duten landareentzat, urdinak hostodunentzat eta horiak, berriz, loredunentzat. Azkenik, denerako egun desaproposak marra beltzez adierazten dira: egun horietan hobe ezer ez egitea.
Norentzat da erabilgarri egutegi berezi hau?
Nekazaritzan arituko den edonorentzat, ez da profesionalei soilik bideratutako egutegia. Nekazaritza demokratizatzea bilatzen dugu guk, hastapenetan dabilen norbaitentzat gida moduan ere balio dezake. Gero norberak bere bidea eginen du, baina behintzat erreferentzia bat hor badu. Testaje batzuk ere proposatzen dizkiegu egutegia erosten dutenei: egin dezatela beraien baratzeetan ariketa, egun konkretu batzuetan landaketak eginez eta egutegi biodinamikoaren arabera landatutakoan desberdintasunik ba ote dagoen egiaztatzeko.
Arrakasta handia du egutegiak, ezta?
Sekulako arrakasta du, bai. Iaz urtarrilerako guztiak salduta geneuzkan, eta badirudi geroz eta zabalkunde handiagoa duela.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]