Jaurlaritzak Zabalzari biktima izaera onartu arren, justiziak hirutan artxibatu du auzia
“Ikertzen ez bada, ezinezkoa da ebazpen judizialik egotea eta norbait inputatzea". Hitz horiexekin erantzun zion Lourdes Zabalza Mikel Zabalzaren arrebak Fernando Grande-Marlaska Espainiako Gobernuko Barne Ministroari, honek Senatuan Arturo Espejo Guardia Zibila inoiz ez dela inputatua egon zehaztu ondoren.
Harrabots handia sortu du jakiteak Arturo Espejo Guardia Zibileko teniente jeneral izendatu zutela 2022an eta orain Grande-Marlaskak igoera hori justifikatzea, esanez Espejo inoiz ez dutela inputatu ezertan.
Lourdes Zabalzak asteazken honetan Radio Euskadin adierazi duenez, "Betiko kontua da. Auzia zabalik zegoenean, bertsio ofiziala zalantzan jartzen zuten epaileak alboratu egiten zituzten. Horrela ezinezkoa da”. Egoera horren aurrean neurri batean etsita daudela erantsi du Zabalzak: "Horma apurtezin bat dugu aurrean, oso ondo babestuta dagoen harresi bat. Geroz eta itxaropen gutxiago dugu”.
Jaurlaritzak bai, Espainiako Gobernuak ez
1985ean Mikel Zabalza atxilotu, torturatu eta hil zutenetik bertsio ofizial bat egon da beti, lehen unetik Euskal Herrian, oro har, inor gutxik sinetsi zuena. Baina familiak bertsio ofizial hori bizkarreratu behar izan du 2022ra arte, iaz Eusko Jaurlaritzak onartu zuen arte Mikel Zabalza arrazoi politikoengatik izandako biolentziaren biktima izan zela. Beste era batera esanda, onartzen duela Guardia Zibilak eragindako torturen ondorioz hil zela. Eta Eusko Jaurlaritzako ordezkariek, erakundearen Balorazio Batzordeak egindako azterketa txostena eman zioten eskura iazko otsailean Lourdes Zabalzari. 37 urte pasatu behar izan ziren Eusko Jaurlaritzak ofizialki ezeztatzeko Guardia Zibilaren bertsio ofiziala. Espainiako Gobernuak, aldiz, inoiz ez du horrelakorik onartu oraindik, eta beste hainbat kasutan bezala, bertsio ofizialari eusten dio.
Auzia behin eta berriz artxibatzen da
Justizia administrazioak ere urrats ñimiñoak eman ditu auzia argitzeko. Ikerketaren lehen fasean auzipetu zituzten Gonzalo Pérez García eta Arturo Espejo tenienteak, eta Fernando Castañeda guardia zibila. Bertsio ofizialean, hiru horiek izan ziren Endarlatsako tunelean zegoen zuloa ikuskatzera joan zirenak Zabalzak ihes egin zuen unean. 1988an artxibatu zuen auzia Gipuzkoako Lurralde auzitegiak, behin-behinekoz, froga falta argudiatuta. Pérez García koronel izendatu zuten geroago eta Arturo Espejo teniente jeneral iaz.
1995ean ireki zen berriz auzia, Diario 16 egunkariak argitara eman zituenean Guardia Zibileko Gómez Nieto sarjentuaren eta Perote teniente koronelaren arteko elkarrizketa grabatuen berri, non lehenak aitortzen dion bigarrenari Zabalza Intxaurrondon torturen ondorioz hil zutela. 2021ean audioa bera argitaratu zuen Publico-k, eta hizketaldia garbi entzuten bada ere, orduko auzitegiak ez zuen aintzat hartu grabazioa, ondoko bi arrazoiengatik: bat, Gómez Nietok ukatu egin zuen elkarrizketa hori izan zenik, eta bi, Espainiako CESIDek –gaurko CNIk– ukatu egin zuen bere artxiboetan halakorik egotea.
2000. urtean Pedro Luis Miguéliz kontrabandistak Donostiako epaitegi batean deklaratu zuen Enrique Dorado guardia zibilak esan ziola Zabalza Intxaurrondoko kuartelean hil zela, berak eta Felipe Bayok torturatzen ari zirenean. Epaileak, orduan ere, auzia artxibatu zuen, froga nahikorik ez zegoela argudiatuta.
PSOEren eta PSEren ikuspegi desberdinak
Espejoren izendapena jakin zenean, PSEko idazkari nagusi Eneko Anduezak bere desadostasuna agertu zuen, “lotsatuta eta haserretuta gaude gertatutakoagatik", eta aukera dutenean “sumindura adieraziko diogu bai Marlaskari, bai Zabalzaren sendiari ere". Patxi López Espainiako Kongresuko talde sozialistaren bozeramaileak bat egin du Anduezarekin. PSOEko senatariek, aldiz, tinko txalotu zituzten Marlaskaren hitzak.
Lourdes Zabalzak adierazi duestimatzen dituela Anduezaren hitzak: “Uste dut hitz zintzoak direla, baina Madrilek agintzen du. Denborak esango du. Dena den, lasaitzen gaitu PSOE barruan baten batzuk gure alde egotea".
Espainiako eta Frantziako Estatuak “nazio askapen mugimendua ito” nahi dutela ohartarazi du Sortuk, eta Santi Brouard eta Josu Muguruza HBko militanteen erailketak estatu biek egiten duten “gerra zikinaren parte direla” adierazi du.
La Cumbre Jauregia biktimen aitortzarako, erreparaziorako eta dibulgaziorako gune bilakatzeko proposamena egin dute memoriaren inguruan dabiltzan hainbat taldek eta Joxean Lasa eta Joxi Zabalaren senideek. Memoria Demokratikoaren Legearen arabera, eraikina Donostiako Udalaren... [+]
Maiatzaren 30ean Nafarroako Gobernuak zenbait biktimaren aitortza egin zuen eta senitartekoek Sekretu Ofizialen Legea bertan behera uzteko eskatu zuten. Horien artean, Mikel Zabalza eta Mikel Arregiren familiak. ‘Naparraren’ anaiak ere egina du eskaera hori. Eneko... [+]
Altsasuko Iortia Kultur Guneko Areto Nagusiaren harmailak jendez beteta zeudela egin da asteazkenean Arg(h)itzen dokumentalaren estreinaldiko emanaldia. Torturak Sakanan utzi duen aztarnaren kontakizuna da film hau, eta egun aproposa aukeratu dute lehen aldiz publikoki... [+]
Jose Miguel Etxeberria Naparra 1980ko ekainaren 11n ikusi zuten azken aldiz Ziburun eta bere heriotzaren nondik norakoak ez dira argitu gaur arte. Lizartzako Igarolabekoa baserrian egin diote oroimen ekitaldia eta desagerpena argitzea eskatu du familiak aurten ere.
Jose Miguel Etxeberria, Naparra, aurkitzeko bigarren saioak porrot egin du Landetako Mont de Marsan herriko inguruetan. Iruñean ostiral honetan egindako agerraldian horren berri eman dute Eneko Etxeberria Naparra-ren anaiak eta Iñaki Egaña Egiari Zor... [+]
Duela hamabost urte desagertu zen euskal militantea. Baionan Tolosarako (Okzitania) trena hartu eta ez zen berriz agertu. Hortik hamaika hilabeteetara atzeman zuten bere gorpua Tolosako (Okzitania) gorputegian. "Egia jakiteko eskubidea" aldarrikatu dute Anza zenaren... [+]
Datorren igandean, urriaren 15ean, beteko dira 40 urte GALek Joxean Lasa eta Joxi Zabala Baionan bahitu zituela. Guardia zibilek torturatu eta hil ondoren, oraindik ez dituzte terrorismoaren biktimatzat hartu.
Gaur 30 urte Espainiako Poliziaren eskuetan hil zen Xabier Kalparsoro Golmaio militante zumaiarra. Anuk.eus webgunea zabaltzearekin batera ekitaldia egingo dute gaur, irailak 26 . Ekimena bultzatu duen Hegiak elkarteak dioenez, urteak beste zalantza daude Anuken heriotza... [+]
1993an Barne Ministro ere izendatu zuten Juan Alberto Belloch ordura arteko Justizia Ministroa zena. Orduan Guardia Zibilaren buruzagia deitu zuela esaten du El Periódico de Aragón-en egindako elkarrizketan, eta agindu zuela “sarera ihes egitea” bukatu... [+]
Larunbatean 49 urte beteko dira Espainiako poliziak eta Guardia Zibilak Jose Luis Mondragon eta Roke Mendez Asturiaga hondartzan hil zituztenetik. Omenaldia egingo dute hondartzan.
Joseba Merinoren familiak eta defentsak eskatu dute hilketen garaiko argazkiekin izan dadila hurrengo identifikazio saioa. Deituta zeuden hiru polizietatik bakarra agertu da, beste biak hilda baitaude polizien defentsaren esanetan.
Mikel Zabalzaren atxiloketa eta heriotzarekin lotura izan duen Arturo Espejo Guardia Zibila teniente jeneral izendatzeagatik azalpenak eman ditu Barne Ministroak Senatuan. Grande Marlaskak erabakia defendatu du, EAJ-k eta Geroa Baik Mikel Zabalzaren familia berriz ere... [+]
Luzaz iraunen du euskaldun askoren oroimenean 1973ko Ostegun Santu hark. Euskal erresistentzia armatuan ordurako mito bihurtua zen Txikia hil zuten eguna. Eustakio Mendizabal Benito Polizia espainolaren tiropean erori zen Euskadi Ta Askatasunako Fronte Militarreko bururik... [+]