Teknologiaren erabilera kontzientea eta segurua sustatzea helburu duen macsonrisas egitasmoak ikasleekin 740 saio, familiekin 102 eta irakasleekin 39 eman ditu ikasturte honetan, Hego Euskal Herrian eta Zaragozan. Ikusitako ondorioak argitaratu ditu.

Lehen Hezkuntzan, Call Of Dutyn jolasten

Lehen Hezkuntzan (6-12 urte inguruko haurrak) smartphone, sare sozial eta online jokoen erabilera asko handitu dela diote. “Gehienek WhatsApp erabiltzen dute, euren telefonoetan edo familienean, eta gehienak euren adinerako oraindik gomendatuta ez dauden jokoetan ibiltzen dira, sarri 16 edo 18 urtetik gorakoentzat gomendatutako jokoetan”. Arrakastatsuenak: Among Us (+10), Fortnite (+12), Brawl Stars (+10) GTA (+18) eta Call Of Duty (+18). “Online joko gehienetan ezezagunekin jolastu dezakegu, eta horrek arazo handiak ekar ditzake: ezezagunen hurbilketa desegokiak, sexu eduki eta jarrera desegokiak, helduen elkarrizketak entzutea… “.

6. mailan gehienek smartphone propioa dute, eta 5. mailan erdiek gutxi gorabehera. Lehen Hezkuntzako 4. mailan, gutxiago dira smartphone propioa dutenak; “hala ere, asko dira”.

Ohikoa da material pornografikoa eskuratzea. “Nahiz eta gehienetan beraiek ez duten bilatzen, iritsi egiten zaie”.

Gailu digitalen kontrolik gabeko erabilerak kezka eragiten du irakasleengan, macsonrisas-en arabera.

DBHn, mendekotasuna eta obsesioa

DBHko ikasleen artean ere (12-16 urte inguruko gazteak) pantailak gehiegi erabiltzen direla ondorioztatu du egitasmoak. “Egunean batez beste pantailak zenbat erabiltzen dituzten galdetzen dugunean, nerabe gehienek ez dute inolako erreparorik egunero 4 ordu eta asteburuetan 5 eta 7 ordu artean erabiltzen dituztela esateko. Irakasleak oso kezkatuta daude benetako mendekotasun koadro batzuk hauteman dituztelako, eta ikastetxe askotan mutilen artean pornografiarekiko obsesioak ere kezkatzen ditu”.

“Sare sozialak, WhatsApp batez ere, inkontzienteki eta askotan modu kaotiko batean erabiltzen dituzte. Komunikazio digitalean jarrera toxikoen gorakada handia antzeman dugu, hala nola iruzkin toxikoen eta eraso digitalen normalizazioa, kontrol digitala bikoteetan eta ghostinga”.

Bigarren hezkuntzan banaketa argia dela diote, pribatutasuna asko baloratzen dutenen eta sare sozialetan ospea lortzeko edozer gauza egiteko prest daudenen artean.

Eta kezka handi bat: “Nerabe askok aitortu digute online apustuak egiten dituztela”.

Asko kontrolatzen dutela? Gezurra

Teknologiaren erabileraren inguruko ezjakintasun orokorra antzematen dela ere nabarmendu dute. “Nerabeei eta haien familiei nerabeek asko kontrolatzen dutela iruditzen zaien arren, errealitatea da oso modu oinarrizkoan erabiltzen dutela eta ez dakitela modu sakonago batean erabiltzen. Adibide bat jartzearren, sare sozialak mezuak bidaltzeko eta argitalpenak sortzeko erabiltzen dituzte, baina ez dakite nola babestu behar dituzten, sare sozialek eskaintzen dizkieten aukerak ez dituzte ezagutzen eta ez dakite aukera horiek nola aprobetxatu. Nerabeek ez dakite legea interneten ere aplikatzen dela”.

Ikastaroen ostean, nerabe ugarik kontatzen diete kontu lapurketak, iruzurrak, nortasun ordezkapenak, eraso digitalak, jazarpen digitala, informazio pribatuaren hedapena, baimenik gabe irudien zabalkuntza eta mehatxuak jasan dituztela. “Nerabe askok isilean delitu asko jasaten dituztela iruditzen zaigu. Desinformazioa arazo handia da”.

Gomendio zehatzak ere eman dizkiete ikastetxe eta familiei. Funtsean, erabilera-denbora epeak eta mugak ezartzea batetik, eta gai hauetaz guztiez askoz gehiago hitz egitea elkarrekin.