Jaietan genero berdintasuna bultzatzeko estrategiak aztertu ditu Emakundek
Berrizko dantzari-dantza, Antzuolako Mairuen alardea eta Tolosako bordon-dantzan berdintasuna bultzatzeko emandako urratsak jaso ditu Emakundek aurkeztu berri duen ikerketak. “Emakumeek Euskal Autonomia Erkidegoko tokiko jaietan parte hartzeko estrategiak" txostena argitaratu du erakundeak, eta bederatzi herritan garatutako aldaketa-prozesuak behatu dira. Jai parte-hartzaileagoak eta berdinzaleagoak lortzeko estrategiak, gomendioak eta erronkak identifikatu nahi izan dituzte Margaret Bullen, Lidia Montesinos eta Begoña Pecharroman ikertzaileek.
EAEko bederatzi jai edo erritu aztertu dituzte eta hiru kasutan dantzek pisu nabarmena dute; Berrizen, Antzuolan eta Tolosan, hain zuzen ere. Berrizko dantzari-dantzan emakumeen partaidetzan adostasuna lortzeko egindako prozesu parte-hartzailea nabarmendu da ikerketan. Horrez gain, Antzuolako Mairuaren eta Tolosako San Joanetako alardeetan egin diren aldaketak jaso dira, adibidez, emakumeak dantzetan parte hartzen hastea.
Berrizko dantzari-dantza
San Pedro eta Santa Isabel jaietan dantzatzen da dantzari-dantza Berrizen. Urteetan gizonek osatutako dantzari-taldea irten da plazara, baina 2014an herriko lagun talde batek Udalari ohitura aldatzeko beharra planteatu zion. Horri esker, Udalak aldaketa egiten hasteko partaidetza-prozesua hasi zuen herriko bi dantza talderekin eta jai-batzordearekin batera. 2017. urtean iritsi ziren adostasunera: dantzari eutsi egingo zitzaiola erabaki zen, baita gizonek zein emakumeek dantzatuko zutela ere, inolako bereizketarik gabe. Azkenean, 2019an parte hartu zuen, lehendabizikoz, emakume batek Berrizko dantzari-dantzan. Txostenean, udalak izan duen inplikazioa eta partaidetza-prozesua abiatzeko adituen laguntza —Dantzan elkartea aritu zen aholkularitzan Berrizko Udalarekin— nabarmendu dituzte.
Antzuolako eta Tolosako alardeak
2006an Antzuolako Mairuaren alardea bultzada bat emateko asmoa agertu zen herrian, alardea eguneratzeko eta egungo testuinguru sozialera egokitzeko. Bi urtera, alardearen antzezpena, dantzak eta musika moldatu ziren, ekitaldia inklusiboagoa eta kultura- zein genero-aniztasunarekiko sentikorragoa izateko asmoarekin. Besteak beste, Antzuolako Oinarin dantza-taldeak koreografia berria sortu zuen, neskentzako zortziko bat, trokeo-dantzak mutilek bakarrik dantzatzen zituztela konpentsatzeko. Txostenean jaso ez bada ere, 2016an emakumeak trokeo-dantzak ere dantzatzen hasi ziren.
Tolosako San Joan eguneko alardean 80ko hamarkadatik aurrera hasi ziren hainbat konpainiatan emakumeak onartzen, baina 2013ra arte bordon-dantzari taldea mutilek bakarrik osatu dute. Urte hartan zenbait neskek parte hartu zuten prozesioan, bordon-dantzan eta aurreskuan. Udaberri dantza taldearen barne lanaren emaitza izan zen. Udalaren laguntza ere izan zuten, jaien inguruko hausnarketa-prozesu zabalagoa abiatu baitzuen.
Txostena: “Emakumeek Euskal Autonomia Erkidegoko tokiko jaietan parte hartzeko estrategiak" (PDF) (Emakunde, 2021-03)
Lesakako ezpata-dantzariak San Fermin egunerako ezpata-dantzako entseguetan dabiltza azken hilabetean. Hamabost atera ohi dira dantzara, eta besteak titularren batek hurrengo urteetarako lekua utzi zain daude.
Transmisioa eta dantza taldeetako erreleboa aztertu nahi izan dugu Dantzan Ikasi topaketetan, eta gazte belaunaldiek lan egiteko ereduak ezagutu nahi izan ditugu “Gazteen parte-hartzea euskal dantzan” mahai inguruan: Eder Niño Barakaldoko... [+]
Iruñeko alkate Joseba Asironek prentsaurrekoan iragarri duenez, Duguna dantza taldeak jaurtiko du 2024ko Sanferminetako txupinazoa. Duguna izan da Iruñeko herritarren boto gehien jaso duen hautagaitza. Hain zuzen dantza taldearen sorreraren 75. urteurrena ospatzen... [+]
"Guri bizitza joan zaigu espaloitik begira". 80 urteko emakumearen arrangura iltzatuta geratu zitzaion Josune Zubeldiari. Hainbat belaunalditako bost emakumek hartu dute hitza emakumeek dantzetan, herriko taldeetan eta errituetan izan dituzten borroka, aldaketa eta... [+]
Gerratik ihesi 1937ko ekainean Donibane Garazin Bilbo eta inguruetako 600 haur jaso zituzten. Hiriburuko Ziudadelan Eusko Jaurlaritzaren menpeko eskola kolonia bihurtu zuten, eta bi urtean 8-14 urteko 800 bat haur igaro ziren bertatik. Haurrekin 80 bat heldu ere iritsi ziren:... [+]
Aste hondar honetan euskal dantzen hiriburu bilakatu da Hendaia. Akelarre dantza talde hendaiarraren 50. urtemugaren testuinguruan, Lapurdi, Baxe Nafarroa eta Xiberoako hamasei dantza talde elkartu ditu bertan Iparraldeko Dantzarien Biltzarrak.
Nola deitzen da dantzariek batak besteari ipurdian sua piztearen zirraraz jolasean aritzen diren dantza? Ba plego-dantza izan liteke, edo bizker-dantza, edo tatin-dantza sua ipurdian edo Izetz ixetukoa-Baietz ixetukoa... Ablitasen, Baztanen, Garesen, Bardozen zein... [+]
Iazko azaroko Sansaturnino eguneko ospakizunak gibelean utzita, Iruñeko Duguna dantza taldeak 75. urteurreneko ekitaldiekin aitzina eginen du martxo hondar eta apiril hastapenean. Ondorengo lerroetan taldeak berak azaltzen ditu ospakizunok.
Janire Etxabek (1979, Arrankudiaga) dantza bertikala du ogibide: formakuntza eskolak eta ekoizpen propioak uztartzen ditu. 2021ean Harria Herria lana plazaratu zuen, 2022an Dendu, eta 2023an Geure(R)a. Aurki aurkeztuko du bere lehen bakarkakoa: Antzina. “Ulertzen dut... [+]
Kaskarotak eta maskaradak kasik urtearekin batera hasi dira eta jarraian etorri dira beste zenbait inauteri festa. Goiztiarrenak urtarrilean ari dira ospatzen, baina aurten inauteri gehienak datoz oso goiz. Otsailaren 8an izango da Ostegun gizena eta 13an Inaute asteartea. Hadi!... [+]