Izan txoriak buruan
Proposamen txiki bat egin nahi dizut: txoriengan pentsatu. Txoriek ederki adierazten dute bioaniztasunaren maila.
Ni, noski, naturazalea naiz. Makina bat aldiz entzun eta esan duguna. Hori arin-arin diogunok geroni, pixkanaka edo abaila bizian, gure ingurunea suntsitzen ari gara: produktu kimikoak erabili, zuhaitz zaharrak edonola bota, heskaiak desegin, zaborgintza erraldoia, kutsadura hiltzailea...
Gure osasunaren oinarria den bioaniztasuna gero eta urriagoa da, eta zenbait tokitan zeharo eskastua. Bide horri eusten diogun artean gureak gero eta okerrago egingo du.
Bioaniztasuna aberastea helburu duten ekimen ugari ikusten ari gara. Niri gehien interesatzen zaizkidanak ingurune hiritarrenetan izaten direnak dira. Naturaren zapalkuntzak eta txikizioak hor du sorburua. Hortik elikadura, ingurumena, landagunea, natura eta abar nola ikusten diren, arabera gauzatzen dira gero lurralde osoari eragiten dizkioten plangintzak eta politikak. Hor eragin beharra dugu, eta ez noa ezer berririk esatera: ekintza txikiak, toki askotan sortzea dugu premia: herri baratzeak, etxe baratzeak, kontsumo arduratsua, energia berriztagarriak... Hau da, soilik politiko ez den maila guztietako burujabetza, politikoena, alegia.
Ez dugu inoren haginduaren zain egon behar. Gure etorkizuna hobetzeko bide bakarra dena lortzeari lotu eta ekin. Eman gaitezen zerbaitera. Guk egiten dugun hori da naturaren zapalkuntzaren eta txikizioaren bidea hankaz gora jar dezakeen abiapuntu bakarra, egungo joera iraul dezakeen palankaren euste-puntua.
Landareak gustuko badituzu eta fruta arbolak, basoa, lorategia, baratzea, loreontziak edo dena delako txokoren bat baduzu, proposamen txiki bat egin nahi dizut: txoriengan pentsatu. Txoriek ederki adierazten dute bioaniztasunaren maila. Zailtasun handiak dituzte maiz habiak egiteko eta elikatzeko, batez ere hiri handietan. Landaredi egokiak bazka, ura eta babesa emango dizkie: habiak egiteko adarrak, jango dituzten intsektuak erakarriko dituzten lore eta abarrak, aterpetuko dituzten hostajeak, fruta gozoak eta hazi hazkurritsuak. Horri ura edateko eta bainatzeko putzutxo edo ontzi bat erantsiz gero, bikain.
Ez da zaila. Landaketaren bat egin behar duzunean txoriak izan buruan.
Azken lau hamarkadetan itsasoaren gainazalaren tenperatura-igoerak makroalgen komunitateetan izan duen eragina aztertu du EHUko ikerketa-talde batek. Bizkaiko kostaldeko eremu batean sakonera-puntu desberdinak ikertu dituzte eta ikusi dute egituratzaileak diren afinitate hotzeko... [+]
Gasteizko Haur eta Lehen Hezkuntzako ikastetxeetako baratzeak ikertu ditu Iratz Pou EHUko ikasleak. Zenbat eskolek dute ortua? Nolako erabilera ematen diote, zein helburu eta asmorekin? Probetxu pedagogiko eta didaktikoa ateratzen al diote baratzeari? Pourekin eta Igone Palacios... [+]
Lurraren defentsan mobilizazio eguna deitu du Euskal Herria Bizirik sareak apirilaren 13an Azpeitian, "lurraldeari eta landa-eremuari eraso egiten dioten makroproiektuekiko arbuio sozial zabala erakusteko". Deitzaileekin bildu gara.
Jolastoki eta ikastetxeko sarrera zen asfaltozko 350 metro koadroak berdegune bihurtu dituzte Haur eta Lehen Hezkuntzako Remontival eskola publikoan, Lizarran. Landaturiko zuhaitz, zuhaixka eta landareek helburu dute, besteak beste, beroa eta hotza hobeto kudeatzea,... [+]
Desagertzeko arriskuan dagoen basoilarra ikusi dute azken egunetan Larra eta Aztaparretako naturgunean, Belaguako La Contienda bailarako eski estazioko aparkalekuan. Jokabide arraro horrek kezka sortu du biologoen artean, aurtengo negu beroak eraginda izan baitaiteke. Basoilarra... [+]
Egun osoa airean, buelta eta buelta, haizearekin dantzan kometa balitz bezala… eguzkiari itzal egiteraino! Horra hor, mirua hegan. Hortik dator eguzkia lainoetan atera eta sartu dabilenean “miru-itzala” edo “miru-kerizpea” dagoela esatea, Felipe... [+]
Erreketako tigre-burruntzia Europako burruntzi handienetakoa da. Gure lurretan, gainera, oso zabalduta dago eta erraza da erreka inguruetan ikustea, etengabe hegan, gora eta behera. Arra eta emea oso antzekoak dira, ia berdinak sexu-organoak alde batera utzita.
Horrela izendatu zuen Félix Rodríguez de la Fuente naturalista ezagunak. Izen ezinhobea ehiztari dotore honentzat, sekulako abilidadea baitu bere harrapakinak akabatzeko.
Hori salatu du Sustrai Erakuntza elkarteak. Azaldu duenez, Nafarroako AHTk eta beste hainbat egiturek inguratuta gera daiteke aintzira, batzuk jada eginak daude eta beste batzuk eraikitze bidean dira.
Gure kostaldeko jatetxeetan arrain preziatuenaren inguruan galdetuz gero, gehien-gehienek bisigua aipatuko lukete. Belaunaldi zaharragoek hobe ezagutu zuten. Gaur egun ordea, nekez topatuko dugu, bai itsasoan, baita gure mahaietako plateretan ere. Baina hemen doakizue aste... [+]
Gaur egun, zaintza sistemen etenari buruz hitz egin dezakegu; izan ere, kontuan hartzen al dugu gaur egungo zaintza sistemako fluxu guztien Continuuma? Hau da, kontuan hartzen al da baliabide naturalen erabilera gobernatzen duten legeak, horiek sostengatzen dituzten... [+]
Baliteke erreka baten ondoan egindako ibilaldiren batean, zurtoin edo landare baten muturrean, “botoi urdin distiratsu” bat ikusi izana. Baliteke ere, zer ote zen jakinminez, bertara inguratu izana... Eta, gertutik ikustean, harriturik gelditu: ba al da bada zeru... [+]
Euskal Herrian dauden sugandila espezieetatik, gizakiaren begietara arruntena da horma-sugandila. Arre kolorekoa da batzuetan, berde puntu batekin besteetan, eta aldeetara eta bizkar gainean, marra edo orban ilunak izan ohi ditu. Sugandila guztiek bezala, hatz luzeak ditu, eta... [+]