Elur izoztuaren tartetik berpiztu den errekasto txiki eta nahasian metatu diren adarrak gu igarotzerakoan astintzen dira. Bizirik gabeko material pila horren dardarak fenomenoa ikustera hurbildu den ibiltaria harritzen du. Kolore grisaxka eta ilunen nahaspilaren arnasa ernea arretaz aztertzen du. Bi puntu distiratsu nabarmentzen dira, eta haien begirada izu eta zabalak arrotza begiztatzen du. Ilaje adartua zabaldu egiten da gorputza atzeraka botatzen duen bitartean, aurreko hankak lurrean finkaturik dituela. Berehala zutitzen da, buelta emanez, eta, tris batean, mendian gora irteten da ausart, bere buztan oparoa sastrakan desitxuratzen den arte.

Sastraka, Mendialdean hainbeste aipatzen den hitz maltzurra. Landare-masa, oso preziatua ez dena, kaoserako joera geldiezina duelako. Horrekin ezin da negoziorik egin, luberritzeari uko egiten diolako eta lerro zuzenaren nahitaezko estetika otzana eta kategorikoa gordetzen ez duelako. Sastraka horrek ezkutatzen dio kimua kanpoko ankertasunari, ihesi doan emakumea segika ari zaionari, animalia bere harrapariari, azeri emea arrotzari. Sastraka horiek abegi dira bata bestearen gain jartzen diren burujabetza borondateentzat, beren ahalegin eraldatzailean markatutako bideetatik ibili ahal izateko.

Mendialdea zeharkatzen duten bideak, Euskal Herriko espazio eta herri ezberdinetatik adarkatuz doazenak eta Aramaion geldialdia egiten dutenak. Agroekofeminismoa jaiotzen ikusteko irrikaz datoz, hirien botere zentralizatzaileari aurre egiten dioten herriak itotzen dituzten eta mendi eta landa lurrak espoliatzen dituzten proiektu ekozidei erantzuna emateko beharra ikusita. Eta ahotsa altxatzeko eta geratzen den bizitzeko aukera apurra defendatzeko prest dauden emakumez gainezka datoz. Sastrakatik irten eta porlanezko kaleetan barrena ibiltzeko prest, naturaren zaintzan borrokan dabiltzan beste emakume borrokalariak arrazoiz ernaltzeko. Jatorrira buelta, elikatzen gaituen lurrari lotzea, amalurrera itzultzea, lur hori denez lurralde gisa nortasuna ematen diguna.

Ez dago martxoaren 8rik ospatzeko. Egunero borrokatu beharra dugu bizitza eusten duten oinarriak suntsitzetik onura jasotzen duten korporazio eta administrazioei aurre eginez. Eta borroka hori ez da herrietan bizi garen emakumeena bakarrik. Nortasunaren aldeko borroka, ezinbestean, lurraldearen, kolektibitatearen eta ondasun komunalen aldeko borrokan ere bada. Zaintza lanen iraultza naturaren babes irmoari lotua dago nahitaez. Hego globaleko gure ahizpek beti izan dute argi; identitate indibidualen aldeko borroka esklusiboak ez garamatza helburua lortzera; uneotan, indarrak metatzea da beharra.

Indibidualtasunak geldiarazten gaitu; arerio berberei aurre egiten ari diren pertsonengandik deskonektatzen gaitu eta sustraitik aldentzen gaitu; basorik gabeko zuhaitz bihurtzen gaitu, bere pisuagatik eroriko dena. Horrela nahi gaituzte, ahul eta gure arteko borrokan, eliteen amets berberak jorratuz. Garaia da gure ametsak eraikitzeko, norberarena defendatzeko, bakoitzaren izatearen aniztasun ikaragarria lagun dugularik. Horregatik, maiatzaren 20a martxoaren 8a ere bada. Manifestazio nazionala Gasteizen. Herrietako emakumeak, hiriko emakumeak, anitzak denak, izan gaitezen sastraka.