Istripu nuklear baten arriskuaz kezkaturik, Zaporizhiako zentralerako bidean da IAEA
Erasoek ez dute etenik martxoan Errusiako armadak bere egindako Ukraina hego-ekialdeko zentralean eta bi aldeek batak besteari leporatzen dizkiote bonbardaketak. Hondamendi nuklear bat saihesteko asmoz, hara joango da Energia Atomikoaren Nazioarteko Erakundeko delegazioa. Egun batzuk bertan pasatzeko asmoa dute eta modu egonkorrean bertan litzatekeen ordezkaritza bat ere nahi dute lortu.
Abuztuaren 31 goizean abiatu da Energia Atomikoaren Nazioarteko Erakundearen misioa Zaporizhiako zentral nuklearrera, hainbat egun bertan pasatzeko intentzioarekin. "[Zeregina] hango benetako egoera ebaluatzea da, egoera ahal bezain beste egonkortzen laguntzeko", IAEAko zuzendari nagusi Mariano Grossik zehaztera eman duenaz. Modu iraunkorrean bertan egonen litzatekeen ordezkaritza bat ere lortu nahi du NBEren egiturak.
Azken asteetan berotuz doa Zaporizhian giroa, istripu nuklearraren arriskua handituz. Ukrainara sartu eta gutxira, martxoaren 4an, bere egin zuen Errusiako armadak Ukraina hego-ekialdeko zentral nuklearra –bertako langileek, ordea, Ukrainakoak izaten segitzen dute–. Orduz geroztik zentralaren inguruak dituzte gudu-zelai, eta alde batek zein besteak leporatzen dizkio besteari bertan bideraturiko bonbardaketak.
"Hondamendi nuklearraren" arriskua
"Hondamendi nuklear baten benetako arriskua" dagoela argi utzi du Grossik. Orotara, Ukrainan diren hamabost erreaktoreetatik sei dira Zaporizhiako zentralean. Arriskua benetako bihurtu zen abuztuaren 25ean, sute baten ondorioz erreaktoreak osoki deskonektatu zituztelako, instalazio nuklearraren historian lehen aldiz erabat itzaliz zentral nuklearra –biharamunean berriz piztu zuten–. Zentral nuklear batek ezinbestekoa duen hozte-sistema etengabea gelditu behar izan zuten beraz, istripu baten arriskua handituz. Horrez gain, Energoatom konpainiak abuztuaren 27an jakitera eman zuen "hidrogeno isurketak eta substantzia erradioaktiboen haustutzeak" gertatu izana, "sute arrisku handiak" eraginez.
Abuztuaren hastapenean eman zion Errusiak bertaratzeko baimena IAEAri. Hain zuzen, abuztuaren 5ean hasi zituzten zentralaren eremuan bonbardaketak, eta hori kontrolatu nahian luzatu zuen bertaratzeko eskaera NBEren egiturak. Orduz geroztik aritu dira misioa antolatzen, misioa bideratuko dutenen segurtasuna bermatuz.
Europako zentral handiena
1.000 megawatteko sei erreaktoreekin Europako zentralik handiena da gudu-zelai bihurturiko Zaporizhiako zentrala. "Hondamendi nuklearrak ez luke ekarriko Txernobyleko 4. erreaktorearen antzeko deskarga erradioaktiboko mekanismorik. (…) Hala ere, serioski irudikatu dezakegu Fukushiman gertaturikoa bagenukeela", dio Bruno Chareyron Criirad Erradioaktibitateari buruzko Ikerketa eta Informazio Batzorde Independenteko laborategiko zuzendariak.
Ukrainan kokaturiko Txernobyleko zentralean gertatu zen istripu larria 1985ean. Gaur egun, Txernobylekoaz –azken erreaktorea 2000an itxi zuten– eta Zaporizhiakoaz gain, Rivnen eta Khmelnitskin dira zentral ukrainarrak.
.jpg)
Atentatua astearte goizean izan da, Kieveko auzitegi batek Kirillovi Ukrainako tropen aurka arma kimiko debekatuak erabiltzea leporatu eta hurrengo egunean. 300 gramo TNTko karga zuen lehergailuak, eta Errusiak jazotakoa argitzeko ikerketa bat jarri du abian.
Moskuk erakutsi du bere disuasio ahalmena areagotu dezakeela arma nuklearrik erabili gabe eta modu horretan bere arerioen gorakadari erantzun diezaiokeela. Bide batez, errusiar erruletan jokatzen ari diren europar erakundeetan arrakalak zabaltzen ditu.
Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena.
Urtarrilaren 20an utziko du AEBko presidente kargua Joe Bidenek, lekukoa Donald Trumpi emanda –zeinak AEBen norabide aldaketa marka dezakeen Ukrainako gerran–. Agintaldia amaitu aurretik, baina, irakurri dugu Ukrainari baimena eman diola Errusiako Kursk eskualdean... [+]
Errusian Ukrainarekiko gerra-frontean arituko liratekeen iparkorear soldaduena bezalako kontakizunak entzuten direnean, kosta egiten zaio behatzaileari bereiztea zer izan daitekeen gerra-lainoak lausotzen duen errealitatea, eta zer maskirovka klasikoenekoa.
Dagoeneko milioi bat pertsona hil dira Errusiaren eta Ukrainaren arteko gerra hasi zenetik, hainbat informek jaso dutenez. Hildako gehienak soldaduak dira, eta ondoren zibil ukrainarrak. Udara honetan izan dira kopururik altuenak 2022tik.
Asteazken honetan Ukrainako lehendakari Volodimir Zelensky Londresen bildu da Keir Starme lehen ministro britainiarrarekin eta Mark Rutte NATOko idazkari nagusi berriarekin. Ondoren bildu da ere Europar Batasuneko beste buruzagi garrantzitsuekin. Helburua da “garaipenerako... [+]
Irailaren 19an Europako Parlamentuaren gehiengoak honen alde eman zuen botoa: "Berehala kendu ditzatela Ukrainari emandako arma-sistemaren erabilerari jarritako murrizketa guztiak Errusiako lurraldean". Hitz arruntetan esanda: "Bota itzazue luzera handiko misilak... [+]
Potentzientzat salamiaren taktika erakargarria da. Xerrak apurka-apurka era finean moztean datza. Horrela AEBek NATOren zabalkundearekin, nazioarteko legediaren hausturekin, erregimen aldaketekin eta nazioartean bere base militarren ugalketarekin errusiarren segurtasuna eta... [+]
(Baina Kievek Errusiari eraso egiten uzteak gerrara eraman gaitzake zuzenean).
George Beebe CIAko Errusiako analisi zuzendari ohia da eta bere artikulu hau Rafael Poch kazetariaren blogean argitaratu dute gaztelaniaz eta Brave New Europe webgunean ingelesez.
Taldea ezagutzera ematea, gerrarako dirua biltzea eta soldaduak errekrutatzea da faxisten asmoa. Hainbat geldialdi egingo dituzte, hala nola Alemanian, Polonian, Txekian, Lituanian, Herbehereetan eta Belgikan.
Udan ohikoa izaten da albiste asko opor garaien etenak estaltzea. Eta egia esan, estalita baleude, kasik hobe. Gerra hotsen doinuak jarraitzen baitu dantzan jartzen kontinente zaharra.
2022an, urteko aurrekontuan onartutakoa baino %20 handiagoa izan zen inbertsio militarra; 2023an, %30 handiagoa. Europako herrialdeen gastu militarra Gerra Hotzaren amaierakoa baino handiagoa da une honetan.
2022ko otsailaren 24an hasi zen gerra. Ordutik, Errusiak egiten duen erasorik bortitzenetakoa egin du astelehenean. Erasoak azpiegitura energetikoa izan du jomuga, eta horrek itzalaldi orokorrak eragin ditu.