Agambek[1] ondo azaltzen du bere artikulu eztabaidatuan  botereak ezarritako izu kolektiboari esker, salbuespen-egoera, kudeaketa-normaltasun bihurtzeko duen arriskua. Horrela, Gobernuek ezarritako askatasunaren muga, gizarteak bizi duen segurtasun nahiaren izenean onartzea baino ez da gelditzen. Onartzen da askatasunaren galera segurtasun on beharrez. Hori baita agintezko hartu emanen trukea: estatu aparatuek segurtasun “faltsu” bat eskaintzen diote norbanakoari, honek, askatasunen murrizketa eta eskubideen galera onar ditzan. Ustezko segurtasunaren izenean onartzen da polizia-estatua indartzea,  espazio publikoaren militarizazioa, herritarren etxeratze-agindua, norbanakoen askatasunen urraketa, hori bai, teknologia aparatuen etengabeko loriatze itsuak lagundurik: tekno-kapitalismoaren botere trama indartzeko eta zabaltzeko bitartekoak dira gizarte globalean; eta bitartean, gizarte global horretako kontrol-mekanismoak gehiago sofistikatzen dira, geolokalizazio-gailuen erabilera bultzatuz kutsatuta egon daitezkeenen datuak lortzeko adibidez, edota konfinamendu-neurriak betetzen ote diren egiaztatzeko, Ekialdeko herrialde batzuetan jadanik egin duten bezala. Eskala planetarioan, oraingoan, osasunaren izenean, totalitarismo demokratikoaren zantzuak  nabarmendu dira.

Koronabirusa ordenu ekonomikoaren sintomatzat jo ezkero, bizi dugun garai hiper-liberalaren metafora bihurtu zaigu. Muturreko gizarte neoliberalen ondoeza adierazten duen sintoma. Bere eraginez, jendartearen isolamendua eta urrutiramendu soziala ezarri da, kontrola eta diziplinamedua jomuga duen diskurtso politiko eta soziala zabaldu, pitzadura handirik  gabe barneratuz gizartean, modu globalean. Barneratu dugu gure etxeetako hormen artean giltzapeturik egoteko agindua, edozelako desobedentzia[2] legez ez ezik, baita etikoki ere kondenatua izango zenaren mehatxupean. Salbuespena gizarte arau bihurtzeko arriskua, lehen baino argiago ikusi dugu oraingoan.

Koronabirusak erakutsi diguna da kapitalismoa (teknozientifikoa)[3]  eta demokraziaren (demokraziaren pribatizazioa)[4] arteko lotura ondo hautsi/ txikitu/birrindu dela honezkero. Demokrazia, komunitatearen beharrizanen oinarritik birsortze premia larria dagoela. Sintomak esaten diguna da, jadanik, eliteen neurrira egindako Mundu Zoriontsu neoliberalaren ispilua txiki-txiki (txikitu) egin dela. Sintomaren modu Ego-distonikoa (Freud) omen. Hasieran, ondoeza eramangarria egiten zuen egokitze faltsua baldin bazegoen, orain eraman ezina bihurtu da, eusten ari ziren lotura faltsu guztiak txikitu ondoren. Pandemiak, mundu zoriontsu hiperliberalaren eraman ezina azaleratu du. Birus txiki batek, munduan dena, bere osotasunean, agerian utzi baitu, mundu neoliberalaren gezurra eta kondena, kolapsoa eragin duen sistemaren agorraldia agerira ekartzeko. Birus txiki horrek, honetara ekarri gaituzten egiturazko baldintzak auzitan jartzeko beharra sortu du. Norbanako bakoitzak ikusi eta bizitzen ari dena errealitatearen gaindosia baita. Ezin litezke jada mundu neoliberalaren ahalguztidun fantasiak[5] luzaroan mantendu. Subjektibotasun neoliberala[6] auzitan jartzeko garaian sartuta gaude honezkero, hau da, finantza ordenuari eta merkatu sistemari funtzionala egin zaion subjektibotasun mota auzitan jartzeko garaia iritsi da. Subjektibotasun neoliberala hamarkadetan erein, zabaldu eta gobernatua izan baldin bada, hori guztia merkatuen finantza sistemaren onuran egin da, norberatasunak merkantilizatuz eta subjektuak bahituz. Oraingoan, ordenu neoliberalak zerabilkien mundu zoriontsuaren pantaila hautsi/txikitu/birrindu denean, sortutako neurriz kanpoko ondorio eta konpondu ezinak angustia globala eragin dute. Izuak, agintearen bidea zuritzen du beldurraren gizartean. Errebelazioa, estalkia altxa denean gertatu da, eta orain, birusak eragin duen gaitzaren izena zein den badakigu, kolapso ekologikora eraman gaituen muturreko kapitalismo basatiaren ordenu sozialari genion morrontza.

Birusak eragin duen  errealitate-gaindosiak, zentzu horretan, estalkia kentzen lagundu lezaguke, fantasiazko mundutik jendetza esnarazten, eta kapitalismo neoliberalaren errealitate ankerra norbere begiekin ikusten. Norbere begiekin ikusten, gizateria beste galaxia batzuetara eramateko ameskeria elikatzen dutenen asmoen eroa (gizateria homologatu eta robotizatzeko bidetik) arrisku bizian jartzen gaituela denoi; edota energia mugagabekoi erabiltzeko boterea dutenek sortzen duten kolapso ekologikoaren ondorio larriekin jabetuz. Errealitatearen gaindosian, botereak, beti ere, kapitalaren alde jokatzen duela erakutsi digu, jendea konfinatu eta espazio publikoaren jabe eginez, baina aldi berean, langileen bizitzak sakrifikatzeko gai izango diren boteretsuen onurak ondo babestuz erabaki ekonomikoen on beharrez. Mozorro neoliberalaren azpian beti egon da kapitalaren Bioboterea. Eta indar kezkagarri hori, boterearen estrategiak, metafora belikoekin elikatzen dihardu behin eta berriz, gizarte narratiba faltsuak eta interesatuak (eliteen mesedetara betiere) birsortuz.

Michel Foucaultek[7] Bioboterearen genealogia aztertu zuen gobernagarritasun-teknika gisa. Haren ikerketak segurtasun-gizarteen sorrera historikoaren zirriborro bat egiten du, populazioen bizi-prozesuak kontrolatuz, jaiotza-tasa, heriotza-tasa, demografia eta pandemiak, oraingoan gertatu den bezala. Bioboterearen mezua da gizarteek, talde gisa, gaixotasunaren aurkako borroka bat bideratzen ari direla (narratiba belikoaren metafora). Haatik, Biopolitikaren kezka, ez da hainbeste bere populazioaren ondasun komunagatik duen kezka, ezta sortuko zaion babes errukarria, ezpada,  sakonagoa den izuaren kezka da. Hots: birus ezezagun batek kutsatzearen izua da sakoneko beldurra. Bereziki gizateria osoak partekatzen dugun birusa delako, eta, neurri batean, informazioaren gaindosiak elikatu duena delako. Zeren eta birus horrek, erregimen heteropatriarkal eta teknokapitalistaren egiturazko geruza guztiak eraldatu ditzakeen arrisku bizia ekarri baitu. Bat-batean, klase pribilegiatu, kultur hegemonikoko gizon zuri heterosexuala arrisku biraleko ingurune batean murgilduta dago. Odenu ekonomikoaren zaurgarritasun horrek estatuen segurtasun-dispositibo guztiak indar handienez aktibatu ditu.[8]

Bereziki eta haatik, SARS-CoV-2ren pandemia, ez da osasun publiko globaleko arazo bat izatera mugatzen, baizik eta arazo sozial ikaragarria ere bada, erronka etiko bat, erronka ekonomiko bat, gertaera geopolitiko bat eta gertaera subjektibo bat. Tokian tokiko ondorioak eragiteaz gain subjektu bakoitzarentzat ondorio partikularrak izango ditu, norbanako politikoaren kontzientzia eraginez. Beldurrak sustatutako obedientzia itsu baten ordez, gure borondatezko berrogeialdiak, zaintzen eta afektuen, konfiantzaren, elkar laguntzaren, eta komunitate-hausnarketaren bide partekatuari darraikio, bizitza duina erdigunean jartzeko, hori dugu oraingoz komunitate bizitzaren  euskarririk eta sendagarrik indartsuena.

______________________________________

[1] “La invención de una epidemia”, Ficción de la Razón. https://ficciondelarazon.org/2020/02/27/giorgio-agamben-la-invencion-de-una-epidemia/

2. ”Habitar la desobediencia: incubando la insurrección en tiempos pestilenciales (análisis de urgencia)”,

 V. Gutierrez , La voragine.net. Pandemia testuinguru horretan desobedientzia bizitzeak askotan esan nahi du behekoen arteko elkartasuna bizitzea. Norbere arduratik, desobedientzia bizitzeko hainbat modu eraikitzaile azaltzen ditu.

3. Teknozientzia kapitalismoaren indar nagusia, teknozientziaren norbanakoa hibridoa eta konplexua da, lan talde eta ikerketa sare ugarik osatzen dute: teknikariek, ingeniariek, militarrek, zientzialariek, politikariek eta abarrek. Teknozientziak nagusitasun politiko eta militarrerako balio du, boterearen eta aberastasunaren sinonimoa da.

4. Goikoetxea Jule, Demokraziaren pribatizazioa, Txalaparta, 2017

5. Zentzu horretan, ahalguztiduntasuna botere mugagabe bati dagokio. Agintari politiko eta enpresari al askoren uste ahalguztidunak, herrialde baten "salbatzailea" izateak, sarritan, itsutasuna edo ezintasuna ezkutatzen du bestea ikusteko eta hautemateko.

6. Merlin, Nora: La colonizacion de la subjetividad, Letra Viva

7. ”Del biopoder a la biopolitica”, Lazaretoa Maurizio, https://www.multitudes.net/Del-biopoder-a-la-biopolitica

8. ”Un virus y sus metáforas: gramáticas militares, fronteras territoriales y estrategias económicas del biopoder”,   Idazlanaren ondorioetan egileak azaltzen duen ikuspegi laburtua.