Islamizazioa: minarete gehiago proiektu sozial atzerakoia finkatzeko
2018ko udaberrian Ipar Kurdistanera –Bakur– euskal delegazio bat joan zen hango egoera lehen eskutik ezagutzera. Iñaki Etaio partaideetako bat izan zen eta bidaian ezagututakoa bederatzi artikulutan jaso du. Hau da zortzigarrena.
Hezkuntzaren zelaian beste borroka batzuk daude jokoan Kurdistanen. Horietako bat, halabeharrez, hizkuntzarena da. Hizkuntza kurdua gune publiko eta administratibo guztietatik kanporatua izan bada ere, PKK eta gobernua elkarrizketetan zeuden bitartean hizkuntza honen kontrako presioa arindu zen zertxobait. Izan ere, hizkuntzarena PKK-k mahai gainean jarri zituen eskarietako bat izan zen. Momentu horretan gehiengo kurdua duten hiri batzuetako eskoletan kurduaren presentzia oso murriztua onartu zen. Elkarrizketak apurtzeak bertan behera utzi zuen aurrerapen apal hori. Hala eta guztiz ere, ez zen horretan geratu. Kurdu hizkuntza irakasten arituak ziren irakasle askok beste herrietako eskoletara aldatuak izango liratekeelako jakinarazpena jaso zuten. Estimatzen da mila irakasle inguru Estatu turkoaren mendebaldera lekualdatuta izan zirela 2017. urtean. Ceylan-ek bere nebaren kasua kontatzen digu, bizi eta lan egiten zuen Amed hiritik ehunka kilometrotara dagoen hiri batera bidalita. Abbas-ek ere egoera honetaz hitz egiten digu, sindikatuko afiliatu askok ere pairatu izan baitute. Badaude irakasle bikoteen kasuak non bakoitza leku batera bidalita izan den. Abbas-ek aipatzen digu ere atxikitze-toki berrian pairatzen duten etsaitasuna. Izan ere, “terrorista” etiketarekin heltzen dira kurduen kontrako sentimendua biziki elikatuta dagoen Kurdistanetik urruneko hiri eta herrietara. Adibidez, Estatuaren mendebaldeko herri batera aldatutako 14 irakasleek heriotza-mehatxuak jaso zituzten. Sindikatua, bere tokiko atalen bidez, irakasle hauek laguntzen eta babesten saiatzen da, kurduaren estigmatizazio bortitzaren giroan batere erraza ez dena.
Estatu turkoaren hezkuntza sistema beste borroka baten zelaia da ere, laikotasuna eta islamizazioaren artean. Estatuaren laikotasuna proiektu kemalistaren ikur nagusietako bat izan bazen ere, AKP-ren uholde ultrakontserbadore, ultranazionalista eta islamizatzailea eremu guztietara hedatu da, hezkuntza barne. Islama zonaldean dago duela mende askotatik eta kurduen baita turkoen erlijio nagusia da. Hala ere, AKP boterera heldu zenetik islamizazioa Estatu politika bihurtu da. Izan ere, saiakera irmo eta bistakoa egiten ari da erlijio musulmanak jendartean gero eta presentzia gehiago izateko. Bakur-reko edozein hiritik pasatzean deigarria da meskiten kopuru handia, haietako asko berriak edo eraikitze prozesuan, askotan nekez ehunka metro urrun bata bestetik. Landetatik pasatzean ere bitxia egiten da herrixka oso txikietan meskita handiak ikustea, biztanle guztiak joan arren beteko ez liratekeenak. Hiri-profila marrazten duten minareteek eta eguneko momentu zehatz batzuetan megafoniatik zabaldutako otoitzek Islama nonahiko bihurtu dute Estatuaren eremu osoan, bere identitate sinboloetako bat bilakatuz. Estatuak egindako erlijioaren instrumentalizazio honek musulman batzuk meskitetara joateari uztea eragin du, lagun kurdu musulman batzuek hala aitortu zigutenez.
Urtebete eta hamar hilabeteko zigorra ezarri diote PKK Kurdistango Langileen Alderdiaren aldeko "propaganda2 egitea leporatuta. Canözerrek hamar urte daramatza kazetari lanetan. Tarte horretan sei bider aldiz miatu du bere etxea Turkiako Poliziak, bost aldiz atxilotu... [+]
2023ko abuztuaren 4an atxilotu zuten etxean Teherango Inteligentzia Ministerioko agenteek. Desagerrarazi eta gero, fisikoki nahiz psikologikoki torturatu zuten Evingo espetxean. Orain heriotza-zigorra ezarri diote, eta espetxekideek haren aldeko defentsa eskutitza argitaratu... [+]
Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]
Bi kazetari, Hêro Bahadîn eta Gulistan Tara, eta haien txofer zihoan Rêbîn Bekir lankidea, Hewraman eskualde kurduan dokumental bat egitera zihoazen. Beren autoa misil batek jo zuen. Bekir zorteduna izan zen, autoa sutan lehertu baino lehen, inpaktuak... [+]
Sebahat Tuncel Kurdistango politikaria da, Turkiaren menpeko lurretan. Hainbatetan egon da kartzelan kurduen askapen mugimenduaren parte izateagatik, eta Turkiako Parlamenturako diputatu gisa hautatu zuten lehen presoa izan zen, 2007an. 2016an espetxeratu zuten azkenengoz eta... [+]
Helikoptero eta gerra hegazkin turkiarrek betetzen dute zerua Irak iparraldeko kurduen zonaldean. Azken asteetako operazio militar handian 381 kokaleku bonbardatu ditu Turkiako Aire Armadak Kurdistango Eskualde Autonomoan. Turkiako Defentsa Ministerioak adierazi du “talde... [+]
Ibrahim Bilmez abokatua da eta Abdullah Öcalan buruzagi kurdua da bere bezeroa. Bere isolamendua salatu du Euskal Herrian otsailean, Turkiako errepresio eta inpunitate mekanismoak azalduta.
1999ko otsailaren 15ean Abdullah Öcalan atxilotu zuten, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) eta mugimendu independentista kurduko burua. Turkiako zerbitzu sekretuek Kenyan atxilotu zutenetik, Marmara itsasoko uharte batean dagoen Iämralä-ko kartzelan isolatuta... [+]
Lara Vilanova (1983, Bartzelona) argazkigintza zuzendaria da eta The Return: Life after ISIS, Sinjar, Cuerdas edota Hondarrak filmetan hartu du parte. Abenduan Euskal Herria bisitatu zuen The Purple Meridians topaketetan parte hartzeko Durangon.
Urtzi Urrutikoetxea nazioarteko kazetariarekin mintzatu gara Radio Kobanen, iaz idatzitako Kurdistan-Argi bat ekialde hurbilean liburuari buruz. Testuak azken urteetako gertakizunei erreparatzen die, eta atzerago ere begiratzen du herri kurduaren egoera politikoa eta... [+]
Siriako Ipar eta Ekialdeko Autoadministrazioko osasun esparruko ardurak ditu Ciwan Mustafak eta herri kurduak lideratzen duen proiektu politikoaren osasun ministrotzat jo daiteke. Mediku-Ekintza Koordinakundea gobernuz kanpoko erakundearen laguntzarekin Eusko Legebiltzarrean... [+]
Epaiketaren lehen eguna amaituta eta bederatzi kazetari kurduak askatu dituzte. Urte erdia pasatxo preso eduki dituzte "terrorismoa" egotzita. Ankarako espetxean zeuzkaten eta orotara hamaika kazetariri erakunde terroristako kide izatea egozten diete.
Parlamentuan ordezkaritzarik lortuko ez duten beldur, ezkerreko alderdi gehienek Kemal Kiliçdaroglu zentro-ezkertiarraren aldeko botoa eskatzea erabaki dute, egungo presidentearen aurkari nagusia dena.
Behe Nafarroako Behorlegin asteburu osoko egitaraua eraman du aurrera herriBiltzak. Larunbatean Parisko Komunaren iraultzaren urteurrena gogoratu dute eta igandean kurduen eta euskaldunen arteko elkartasuna indartzeko udaberriko festa ospatu dute elkarrekin. Bi egunetan erein... [+]